| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شمارهها | 886 |
| تعداد مقالات | 7,899 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,904,763 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,667,531 |
خانهای به وسعت شهر: باز تعریف فضاهای عمومی خانوادهمحور در برنامه ریزی و طراحی شهری (مطالعه موردی: کلان شهر تهران) | ||
| مطالعات طراحی شهری ایران | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 دی 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/iuds.2025.54929.1089 | ||
| نویسندگان | ||
| مانا وحیدبافنده1؛ مجتبی رفیعیان* 2؛ سیدمهدی خاتمی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| 2استاد و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 3دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران | ||
| چکیده | ||
| فضاهای عمومی شهری، بستر شکلگیری تعاملات اجتماعی، تجربههای جمعی و پیوند میان نسلها هستند و میتوانند نقشی بنیادین در بازتولید زیست خانوادگی و تحکیم روابط اجتماعی ایفا کنند. این فضاها نهتنها عرصه حضور افراد، بلکه صحنه تعامل میان ارزشها، هویتها و ساختارهای فرهنگی جامعهاند. در این میان، مفهوم «فضای عمومی خانوادهمحور» بهعنوان رویکردی نو در پیوند خانه و شهر، هنوز در ادبیات علمی و سیاستگذاری شهری ایران جایگاه مشخصی ندارد و عمدتاً در قالب مفاهیمی چون «فضای شهری ایمن» یا «فضای اجتماعی مشارکتی» بهصورت پراکنده مورد اشاره قرار گرفته است. هدف این پژوهش، بازتعریف این مفهوم و تبیین ابعاد فرهنگی، نهادی و طراحی آن در زمینه اجتماعی تهران است. برای دستیابی به این هدف، مجموعهای از مصاحبههای نیمهساختاریافته با 30 نفر از متخصصان و کنشگران کلیدی در حوزههای خانواده، جامعهشناسی شهری، شهرسازی، معماری و مدیریت شهری انجام شد. انتخاب مشارکتکنندگان بر پایه تنوع نهادی و تخصصی صورت گرفت تا ابعاد نظری و تجربی موضوع بهطور جامع پوشش یابد. دادهها با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی در نرمافزار MAXQDA تحلیل و مفاهیم کلیدی مربوط به الزامات طراحی، مدیریت و تجربه فضاهای عمومی خانوادهمحور استخراج شد. نتایج نشان میدهد که فضاهای عمومی تهران در وضع موجود، بیش از آنکه بر بنیانهای انسانی و خانوادگی استوار باشند، بر منطق کالبدی، ترافیکی و عملکردی متکیاند؛ این امر سبب کاهش حس تعلق، کاهش فرصت تعاملات میاننسلی و گسست میان عرصههای زیست روزمره و حیات خانوادگی شده است. متخصصان بر ضرورت بازاندیشی در نقش فضاهای عمومی بهعنوان بستری برای تعامل اجتماعی، امنیت روانی، نشاط جمعی و تقویت هویت خانوادگی تأکید داشتند. در نتیجه، چارچوب مفهومی حاصل از این پژوهش، ادغام سه بُعد فرهنگی–اجتماعی، طراحی–فضایی و نهادی–سیاستی را در بازآفرینی فضاهای عمومی خانوادهمحور پیشنهاد میکند؛ چارچوبی که میتواند مبنایی نظری و اجرایی برای توسعه سیاستها در جهت ارتقای کیفیت زندگی خانوادگی فراهم آورد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| زیست خانوادگی شهری؛ فضاهای عمومی؛ خانوادهمحوری؛ نظام نهادی شهری؛ شهر تهران | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4 |
||