| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,749 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,453 |
تقابل دو نظریه مُثُل و تجرید در ساحت فلسفه اسلامی و ثمرات هستی شناسانه و معرفت شناسانه آن دو | ||
| فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز | ||
| مقاله 1، دوره 23، شماره 86، فروردین 1402، صفحه 3-22 اصل مقاله (424.53 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jrt.2023.46855.2841 | ||
| نویسندگان | ||
| سید عباس حکیم زاده خرد* 1؛ محسن حیدری2 | ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران | ||
| 2دانش‌آموخته دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| بی‌تردید یکی از مباحث مهم حوزه معرفت‌شناسی در فلسفه اسلامی، نحوه حصول ادراکات کلی برای انسان است. از آن‌جا که عنصر اساسی تمایز‌بخش انسان از سایر موجودات، تعقل به شمار می‌آید توانایی ادارک معقولات برای انسان، نزد هر فیلسوفی امری مسلم است. اما در نحوه حصول ادراکات عقلی میان حکما اختلاف دیدگاه وجود دارد. ریشه این اختلاف دیرینه، تفاوت نظر میان افلاطون و ارسطو در نحوه وجود امر کلی است. هدف از نگارش این پژوهش بررسی تفاوت‌های میان این دو مبنا و ثمرات فلسفی این دو نظریه در مباحث مختلف فلسفی می‌باشد. در این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی، کوشش شده است تا ابتدا نظر قائلین به نظریه «مُثُل» و همچنین قائلین به نظریه «تجرید» به روشنی تبیین گردد و سپس ثمرات فلسفی قائل شدن به هر دو نظریه را در هر دو ساحت هستی شناسی و معرفت شناسی نشان داده شود. لازم به ذکر است داوری میان این دو نظر از عهده این مقاله خارج است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مُثُل افلاطونی؛ تجرید؛ ادراک کلی؛ وجودشناسی؛ هستی شناسی | ||
| مراجع | ||
|
۱. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله، (۱۳۷۹)، النجاه، تهران: دانشگاه تهران.
۲. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله، (۱۳۷۵)، النفس من کتاب الشفا، تحقیق حسن‌زاده‌آملی، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
۳. ارسطو، (۱۴۲۷ق)، مابعدالطبیعه، ترجمه‌ی محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
۴. افلاطون (۱۳۸۰)، مجموعه‌آثار، ترجمه‌ی محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
۵. آشتیانی، سیدجلال‌الدین، (۱۳۷۸)، منتخباتی از آثار حکمای ایران، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
۶. حسن‌زاده‌آملی، حسن (۱۳۸۲)، دو رساله‌ی مثل و مثال، تهران: طوبی.
۷. حسن‌زاده‌آملی، حسن، (۱۳۸۷)، شرح فارسی اسفار اربعه، قم: بوستان کتاب.
۸. دورانت، ویل، (۱۳۹۲)، تاریخ فلسفه، ترجمه‌ی عباس زریاب‌خویی، تهران: علمی و فرهنگی.
۹. سجادی، جعفر، (۱۳۷۹)، فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
۱۰. سهروردی، شهاب‌الدین، (۱۳۷۲)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
۱۱. ملاصدرا، محمدبن‌ابراهیم، (۱۳۶۰)، شواهد الربوبیه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
۱۲. ملاصدرا، محمدبن‌ابراهیم، (۱۳۶۶)، تفسیر القرآن الکریم، قم: بیدار.
۱۳. ملاصدرا، محمدبن‌ابراهیم، (۱۳۷۸)، رساله فی الحدوث، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
۱۴. ملاصدرا، محمدبن‌ابراهیم، (۱۴۲۵ق)، اسفار، قم: طلیعه النور.
۱۵. طالقانی، ملانعیما، (۱۳۸۲)، منهج الرشاد، مشهد: آستان قدس رضوی.
۱۶. طباطبایی، سیدمحمدحسین، (۱۴۳۶ق)، نهایه الحکمه، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
۱۷. کاپلستون، فردریک، (۱۴۰۱ق)، تاریخ فلسفه، ج۱، ترجمه‌ی سیدجلال‌الدین مجتبوی، تهران: علمی فرهنگی.
۱۸. مظفر، محمدرضا، (۱۴۳۳ق)، المنطق، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
۱۹. ملکیان، مصطفی، (۱۳۷۷)، تاریخ فلسفه‌ی غرب، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
۲۰. نیک‌سیرت، عبدالله، (۱۳۸۵)، «نقد و بررسی نظریه‌ی مثل افلاطون و انتقادات وارده بر آن با نگاه ویژه به ارسطو»، خردنامه‌ی صدرا، شماره‌ی ۴۶، ص۴۸ـ۶۱. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 410 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 331 |
||