نمونه‌هایی از تحلیل کارکردگرایانه‌ی تمهیدات ناپیدای هنری در شعر سعدی و حافظ | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 2، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 51، اردیبهشت 1401، صفحه 23-48 اصل مقاله (460.71 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2021.40603.4035 | ||
| نویسنده | ||
| محمدرضا امینی* | ||
| دانشیار بخش زبان و ادبیات دانشگاه شیراز ایران | ||
| چکیده | ||
| نمونه‌هایی از تحلیل کارکردگرایانه‌ی تمهیدات ناپیدای هنری در شعر سعدی و حافظ محمدرضا امینی* چکیده کشف راز جذابیت کلام گویندگان بزرگ جهان، همواره کنجکاوی محققان زبان و ادبیات را در شرق و غرب برانگیخته و آنان از اعصار کهن در قالب فن شعر، علوم بلاغی، مکاتب یا نظریه‌ها‌ی ادبی و دانش زبان‌شناسی به مشاهده، جست‌وجو و موشکافی در این زمینه پرداخته‌اند. امروزه توجه به شیوه‌های تحلیل و بررسی آثار در هنرهای دیگر ازجمله نقاشی و سینما می‌تواند نگرش به شعر را گسترده‌تر و دقیق‌تر کند. در مقاله‌ی حاضر کوشش شده بر اساس ترکیبی ذوقی از آنچه در سنن بلاغی و صنایع ادبی مرسوم بوده با نگاهی هنری به برخی نمونه‌های شعری از سعدی و حافظ، مقدمات تدوین مبانی و روش عملی شیوه‌ی تازه‌ی کارکردگرایانه‌ای مطالعه شود. در این نظریه نخست شناخت و تشخیص هدف اصلی شعر تدارک دیده می‌شود و سپس با محور قراردادن این هدف، همه‌ی اسباب و عناصر و تمهیدات زبانی و ادبی و هنری که به تقویت این هدف اصلی کمک می‌کنند، به‌تدریج شناسایی و به دقت تحلیل می‌شوند. بدیهی است که انجام درست و موفق این مرحله بستگی تام با چگونگی نگرش هنری و تجربه‌ی ادبی و دقت نظر زبانی و از همه مهم‌تر نوعی تخیل خلّاق و مرکب دارد که در اشخاص مختلف یکسان یافت نمی‌شود. با این همه به نظر می‌رسد نمونه‌هایی که برای تدوین و نیز راستی‌آزمایی این نظریه مطرح شده می‌تواند شاهدی بر باروری و قابلیت‌های عملی مفید آن در دیگر آثار نظم و حتی نثر فارسی در دست منتقدان مجرب و صاحب ذوق باشد. * دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز mza130@gmail.com تاریخ دریافت مقاله: 18/2/1400 تاریخ پذیرش مقاله: 17/5/1400 | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: بلاغت سعدی و حافظ؛ روش تحلیل شعر؛ صنایع ادبی تازه؛ کارکردهای زبان در شعر | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
جوینی، علاءالدین عطاملک. (1389). تاریخ جهانگشای. ج۱، به‌تصحیح محمد قزوینی، تهران: اساطیر.
حافظ، شمس‌الدین محمد. (1371). دیوان. به‌تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: اساطیر.
حسن‌لی، کاووس. (1399). بیدل و انشای تحیر. تهران: معین.
دهخدا، علی اکبر. (1377). لغت‌نامه‌ی دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
رجایی، خلیل. (۱۳۵۹). معالم‌البلاغه در علم معانی و بیان و بدیع. شیراز: دانشگاه شیراز.
رید، هربرت. (1352). معنی هنر. ترجمه‌ی نجف دریابندری، تهران: کتاب‌های جیبی.
زنر، رابرت چارلز. (1384). زروان یا معمای زرتشتی‌گری. ترجمه‌ی تیمور قادری، تهران: امیرکبیر.
سعدی، مصلح‌الدین. (1372). بوستان (سعدی‌نامه). به‌تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
ــــــــــــــــــــ (1374). گلستان. به‌تصحیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی.
فردوسی، ابوالقاسم. (1374). شاهنامه. ج۱، از روی چاپ مسکو، به‌کوشش سعید حمیدیان، تهران: داد.
Valery, Paule. (1957). L’invention estéthique. Œuvre I Variété : Théorie poétique et esthétique, Paris : Gallimard. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 464 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 311 |
||
