درنگی بر ناگزیری مرگ گیلگمش و اسکندر و جاودانگی اوتناپیشتیم و خضر | ||
شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
مقاله 8، دوره 4، شماره 1، خرداد 1391، صفحه 149-174 اصل مقاله (313.86 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2012.233 | ||
نویسندگان | ||
محمدحسین کرمی؛ رضوان رحیمی* | ||
دانشگاه شیراز | ||
چکیده | ||
این پژوهش، با نگرش اسطورهای به سفرهای قهرمان در جستوجوی جاودانگی فراهم شده است. بنابر آن که اسطوره، در سادهترین تعریف، داستان نمونه است و همواره تکرار میشود، به داستان تاریخی اسکندر- که تکرار الگوی اسطورهی گیلگمش در سرآغاز تاریخ است- پرداختهایم و ضمن توجه داشتن به ناکامی گیلگمش و اسکندر از سعادت جاودانگی، به راز جاودانگی اوتناپیشتیم و خضر اشاره کردهایم که در هر یک از داستانها از موهبت بی مرگی بهرهمند میشوند و آن راز، این است که خدایان یا خدا، تنها بی مرگی، را بهرهی انسانی میکنند که در راستای اهداف آنان/ او کوشیده باشد، اوتناپیشتیم بنابر آیین سومریان، هدف خدایان از آفرینش انسان را تحقق داده است و به خدمت آنان کوشیده است که از توفان بلاخیز، جان سالم به در برده است، با بهرهگیری از نظریهی ناخودآگاهی جمعی یونگ و آرکی تایپها و نظرات فروید، به سفر نمادین هریک از قهرمانان پرداختهایم و زندگی و مرگ را در تقابل با هم معنا کردهایم. به کوتاه سخن بنابر نظریهی جوز ف، کمبل و آدامز لیمینگ همهی سفرهای قهرمان در جستوجوی جاودانگی بر اساس تکرار مثالی سفر کهن الگوی اساطیری قهرمان شکل گرفتهاند و رفتن گیل گمش به سوی اوتناپیشتیم و رفتن اسکندر در جستوجوی آبحیات از این قاعده مستثنی نیست. | ||
کلیدواژهها | ||
اسطوره؛ جاودانگی؛ کهنالگوی قهرمان؛ سفر؛ گیلگمش؛ اسکندر | ||
مراجع | ||
آریانپور، امیرحسین. (1357). فرویدیسم یا اشاراتی به ادبیات و عرفان. تهران: جیبی.
اپلی، ارنست. (1371). رویا و تعبیر رویا. ترجمهی دلآرا قهرمان، تهران: فردوس.
ابنکثیر دمشقی، اسماییل ابن عمرو. (1419). تفسیرالقرآن. منشورات محمد علی بینون، بیروت: دارالکتب العلمیه.
الیاده، میرچا. (1372). رسالهای در تاریخ ادیان. ترجمهی جلال ستاری، تهران: سروش.
الیاده، میرچا. (1375). رویا-اسطوره- راز. ترجمهی رویا منجم، تهران: فکر روز.
الیاده، میرچا. (1378). اسطوره بازگشت جاودانه. ترجمهی بهمن سرکاراتی، تهران: قطره.
الیاده، میرچا. (1379). «درآمدی بر اسطورهشناسی مرگ». ترجمهی جلال ستاری، از مجموعهی مقالات جهان اسطورهشناسی، ج3، صص 91-113.
الیاده، میرچا. (1384). اسطورهی کیمیاگری. ترجمهی جلال ستاری، تهران: مرکز.
بورکهارت، گئور و جرج اسمیت. (1378). حماسهی گیلگمش. ترجمهی داوود منشیزاده، تهران: جاجرمی.
بلان، یانیک. (1380). پژوهشی در ناگزیری مرگ گیلگمش. ترجمهی جلال ستاری، تهران: مرکز.
بیرلین، ج. ف. (1386). اسطورههای موازی. ترجمهی عباس مخبر، تهران: مرکز.
تفسیرالمیزان. (1374). ترجمهی محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
تفسیرالهدایه. (1377). مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
جونز، ارنست و همکاران. (1366). رمز و مثل در روان کاوی. ترجمهی جلال ستاری، تهران: توس.
دوبوکور، مونیک. (1373). رمزهای زنده جان. ترجمهی جلال ستاری، تهران: مرکز.
دورانت، ویل. (1340). تاریخ تمدن. ج6، تهران: اقبال.
روزنبرگ، دونار. (1379). اساطیر جهان. ترجمهی عبدالحسین شریفیان، تهران: اساطیر.
ساندرز، ن.ک. (1376). حماسهی گیلگمش. ترجمهی اسماعیل فلزی، تهران: هیرمند.
ستاری، جلال. (1380). پژوهشی در اسطوره گیلگمش و افسانه اسکندر، تهران: مرکز.
سراج، شهین. (1376). «گزارشی کوتاه از کنگرهی بازتاب سیرت اسکندر». کلک، مرداد- آذر، تهران. صص 534-541.
شوالیه، ژ. (1385). فرهنگ نمادها. ترجمهی سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
صرفی، محمدرضا و یاربی، شوکت. (1386). «بررسی جنبههای نمادین آب در مثنوی». فصلنامه زبان و ادبیات فارسی. سال 1، شمارهی 3، پاییز و زمستان، صص27-46.
صفوی، سیدحسن. (1364). اسکندر در ادبیات ایران و شخصیت مذهبی اسکندر. تهران: امیرکبیر.
ضیمران، محمد. (1379). گذر از جهان اسطوره به فلسفه. تهران: هرمس.
فرای، نورتروپ. (1377). تحلیل نقد. ترجمهی صالح حسینی، تهران: نیلوفر.
فروم، اریک. (1362). زبان از یاد رفته. ترجمهی ابراهیم امانت، تهران: مروارید.
کرمی، محمدحسین. (1383). «اسکندر، ایران، نظامی». مجلهی ادبیات کرمان، دورهی جدید، شمارهی 16، پیاپی 13. صص131-173.
کمبل، جوزف. (1385). قهرمان هزار چهره. ترجمهی شادی خسروپناه، مشهد: گل آفتاب.
کوپر، جی. سی. (1379). فرهنگ مصور نمادهای سنتی. تهران: فرهاد.
گریمال، پیر. (1375). اسطورههای خاورمیانه. ترجمهی مجتبی عبداللهنژاد، تهران: مهشید.
گورین ویلفرد و دیگران. (1377). راهنمای رویکردهای نقد ادبی. ترجمهی زهرا میهنخواه، تهران: اطلاعات.
لمپ، هارولد. (1386). اسکندر مقدونی. ترجمهی رضازاده مشفق، تهران: دنیای کتاب. لیمینگ، دیوید آدامز. (1379). «سفر دریایی قهرمان». ترجمهی علیرضا حسنزاده و عنایتاله روفچاهی، کتاب ماه هنر، شمارهی 25 و 26 مهر و آبان، صص 80-85.
مازویی، ژاک. (1381). اسطوره و رمز در اندیشهی الیاده. ترجمهی جلال ستاری، تهران: مرکز.
نسفی، عزیزالدین. (1946). انسانالکامل. تصحیح و مقدمهی ماژیران ماله، تهران: قسمت ایرانشناسی، انستیتو ایران و فرانسه.
نلدکه، تئودور. (1357) حماسهی ملی ایران. ترجمهی بزرگ علوی، تهران: سپهر.
نیری، محمدیوسف. (1385). «سیمرغ در جلوههای عام و خاص». مجلهی علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره 25، شمارهی3، پاییز، پیاپی 48، صص 215-235.
وارنر، رکس. (1380). «قهرمان در اساطیر جهان». ترجمهی دکتر ابوالقاسم اسماعیلپور، کتاب ماه هنر، مرداد و شهریور، صص 44-47.
هوک، ساموئل هنری. (1366). اساطیر خاورمیانه. ترجمهی علیاصغر بهرامی و فرنگیس مزداپور، تهران: روشنگران.
یاحقی، محمدجعفر. (1386). فرهنگ اساطیر و داستانوارهها در ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
یونگ، کارل گوستاو. (1386). انسان و سمبلهایش. ترجمهی محمود سلطانیه، تهران: جامی.
یغمایی، مهرابه. (1389) .«نماد در شعر دیروز و امروز». چهارشنبه ۳۰ تیر، ساعت ۱۵:۲۲، http://www.kanoonweb.com/index.php | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,139 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,100 |