| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 867 |
| تعداد مقالات | 7,777 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,966,647 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,971,446 |
وقت خوش (نگاهی به شیوه‌های ماده‌تاریخ‌سرایی در کهن‌ترین گورستان شیراز، دارالسلام) | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 تیر 1404 اصل مقاله (322.27 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2025.50369.4535 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد خدامی* 1؛ مجید رشیدی پور2 | ||
| 1زبان و ادبیات فارسی، ادبیات و علوم انسانی،دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| 2زبان و ادبیات فارسی، ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| چکیده | ||
| گونهی ماده‌تاریخ از انواع ادب فارسی است که پیشینه‌ای بیش از هزار سال دارد. علاوه بر آثار مکتوب و سردر بناهای برجسته، کتیبه‌ها یا گورنوشته‌ها از مظاهر مهم بروز این گونهی ادبی بوده‌اند. از برجسته‌ترین این مکان‌ها می‌توان به گورستان تاریخی دارالسلام(درب سلم) شیراز اشاره کرد. مقاله‌ی حاضر کوشیده تا در مکان مذکور، دست به شناسایی، معرفی و دسته‌بندی شیوه‌های ماده‌تاریخ‌سرایی، بزند. این پژوهش با شیوه مستقیمِ میدانی و همچنین غیرمستقیمِ کتابخانه‌ای و با تلاشی چندین ساله در استخراج و خوانش حدود 1500 بیت شعر در 228 گورنوشته و انتخاب 45 بیت نویافته، در فاصله‌ی زمانی قرون 11 تا 14 ه.ق فراهم شده است. از آنجا که بر پژوهش‌های پیشین این عرصه آسیب‌هایی چند مترتب بود که مهم‌ترین آن‌ها نگاه غالباً سنتی و برآمده از آثار مکتوب کهن بوده است، نگارندگان در مقاله مذکور تقسیم‌بندی‌های متفاوتی ارائه داده‌اند که عبارتند از: عددی، واژگانی، منظوم و پوشیده با کسر یا جمع. این اشکال، پس از شناسایی و ارائه نمودار و بسامد آماری، از جنبه‌های مختلف مثل شیوه‌ها، صنایع ادبی و محتوا و مضمون بررسی شده‌اند. نتیجه پژوهش نشان می دهد که بیشترین ماده‌تاریخ متعلق به دوره قاجار است که دلیل عمده آن نیز حضور شاعران توانمند در این عرصه، در شیرازِ آن روزگار است. فروانی کلی انواع گونه‌ها نیز به این ترتیب است: پوشیده با کسر یا جمع، منظوم، عددی و واژگانی. دلیل استقبال از هر کدام از این شیوه‌ها عبارتند از: تمایل به ساختن ماده‌تاریخ فاخر، سخت یا آسان بودن ماده‌تاریخ‌سرایی در هر روش، ویژگی‌های سبکی و زبانی زمانه و توانایی شاعران. این اشعار در مواردی نیز شامل مضامینی متفاوت مثل اشاره به نام، پیشه، و علت مرگ فرد است که بررسی هرکدام از این مضامین می‌تواند اطلاعات مفید اجتماعی، فرهنگی و تاریخی هر عصر را در اختیار ما بگذارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ماده‌تاریخ؛ حروف ابجد؛ گورنوشته؛ گورستان دارالسلام؛ شیراز | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 242 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 51 |
||