| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شمارهها | 881 |
| تعداد مقالات | 7,867 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,708,905 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,556,828 |
مزرع سبز فلک و داس مه نو؛ گزارش بیتی از حافظ براساس نظریة اسطورة بازگشت جاودانه | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 5، دوره 17، شماره 3 - شماره پیاپی 65، آبان 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2025.51193.4563 | ||
| نویسندگان | ||
| ابوالفضل محبی* 1؛ امیرعباس عزیزی فر2؛ سجاد غلامی انجیرکی3 | ||
| 1دانشآموخته دکتری. زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی. کرمانشاه. ایران. | ||
| 2دانشیار زبان وادبیات فارسی دانشگاه رازی. کرمانشاه. ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| اسطورة بازگشت جاودانه برای هر پدیدة زمینی، نمونهای آغازین، برتر و آسمانی در نظر میگیرد؛ به بیان دیگر، هر چیزی در این جهان را تقلیدی از نمونهای مینوی میداند. حافظ در بیتی مشهور از «مزرع سبز فلک» و «داس مه نو» سخن میگوید. در برخی اساطیر نیز از «مزارع آسمانی» سخن رفته است؛ بدین معنا که انسان باستانی، نخست مزرعة آسمانی را شناخت و سپس مزرعههای زمینی را براساس آن به وجود آورد. در این پژوهش براساس نظریة اسطورة بازگشت جاودانة میرچا الیاده و با تکیه بر مطالعات اسنادی و کتابخانهای و با رویکردی تحلیلی ـ توصیفی به گزارشی از بیت گفتهشده پرداختهایم. نمادشناسی واژههای بهکاررفته در دو ترکیب «مزرع سبز فلک» و «داس مه نو» هدف این جستار است. یافتهها نشان میدهد که همة این واژهها اگرچه در ظاهر ارتباط چندانی با یکدیگر ندارند؛ امّا در ژرفمعنا از نظر اسطورهای، آیینی و باورشناختی کاملاً با هم مرتبطند و بیانگر مفاهیمی همچون زمان، مرگ، خرمنچینی، باروری، مرگوزندگی، حیات مجدد و جاودانگی هستند؛ بنابراین میتوان گفت بیت مورد نظر پیوند تنگاتنگی با مفاهیم نامبرده دارد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| حافظ؛ میرچا الیاده؛ اسطورة بازگشت جاودانه؛ کشتزار آسمان؛ داسِ مه نو | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
آرمسترانگ، کارن. (1397). تاریخ مختصر اسطوره. ترجمهی عباس مخبر، تهران: مرکز.
ابنیمین فریومدی، محمود. (1344). دیوان اشعار ابنیمین فریومدی. به اهتمام حسینعلی باستانیراد، تهران: کتابخانهی سنایی.
ابنالمعتز، ابوالعباس . (1332). دیوان عبدالله بن المعتز. طبع بمناظره و التزام عبدالباسط انسی، بیروت: مطبعه الاقبال.
اخوانثالث، مهدی. (1396). زمستان. تهران: زمستان.
استعلامی، محمد. (1388). درس حافظ. ج2، تهران: سخن.
اسدی توسی، علی بن احمد. (1354). گرشاسبنامه. به اهتمام حبیب یغمایی، تهران: طهوری.
الیاده، میرچا. (1402). اسطورهی بازگشت جاودانه. ترجمهی بهمن سرکاراتی، تهران: طهوری.
انوری، محمد بن محمد. (1364). دیوان انوری، به کوشش سعید نفیسی، تهران: سکه ـ پیروز.
بروس ـ میتفو، میراندا. (۱۳۹۴). دایرهالمعارف مصوّر نمادها و نشانهها. ترجمهی معصومه انصاری و حبیب بشیرپور، تهران: سایان.
جابز، گرترود. (1395). فرهنگ سمبلها، اساطیر و فولکلور. تهران: اختران.
حافظ، شمسالدین محمد. (1394). دیوان حافظ. تصحیح غنی ـ قزوینی، بهکوشش رضا کاکایی دهکردی، تهران: ققنوس.
حمیدیان، سعید. (1391). شرح شوق، شرح و تحلیل اشعار حافظ. ج5، تهران: قطره.
خاقانی، بدیل بن علی. (1387). دیوان خاقانی. ویراستهی میرجلالالدین کزّازی، ج1، تهران: مرکز.
خرّمشاهی، بهاءالدّین. (1380). حافظنامه. شرح الفاظ، اعلام، مفاهیم کلیدی و ابیات دشوار حافظ، ج2، تهران: علمی و فرهنگی.
خطیبرهبر، خلیل. (1389). دیوان حافظ شیرازی. شرح واژهها و بیتها و نکتههای دستوری و ادبی، تهران: انتشارات صفیعلیشاه.
خواجوی کرمانی، محمود بن علی. (1398). دیوان خواجوی کرمانی. تصحیح احمد سهیلی خوانساری، تهران: نگاه.
ذوالنور، رحیم. (1372). در جستوجوی حافظ. ج2، تهران: زوّار.
زریاب خویی، عباس. (1374). آئینهی جام. تهران: علمی.
سجادی، سیدعلیمحمد. (1384). «ز کارستان او یک شمّه این است». پژوهشنامهی علوم انسانی، شمارهی 45-46، صص 101- 111.
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/80655
سعدسلمان، مسعود. (1391). دیوان مسعود سعد سلمان. به تصحیح غلامرضا رشید یاسمی، تهران: سنایی.
سودی بسنوی، محمد. (1366). شرح سودی بر حافظ. ترجمهی عصمت ستارزاده، ج4، تهران: زرین و نگاه.
شمیسا، سیروس. (1397). شاهِ نامهها. تهران: هرمس.
ـــــــــــــــ (1400). اساطیر و اساطیروارهها. تهران: هرمس.
شوالیه، ژان و آلن گربران. (1384). فرهنگ نمادها. ترجمه و تحقیق سودابه فضایلی، ج1، تهران: جیحون.
ــــــــــــــــــــــــ (1382). فرهنگ نمادها. ترجمه و تحقیق سودابه فضایلی، ج3، تهران: جیحون.
ــــــــــــــــــــــــ (1385). فرهنگ نمادها. ترجمه و تحقیق سودابه فضایلی، ج5، تهران: جیحون.
صفوی، کوروش. (1395). فرهنگ توصیفی مطالعات ادبی. تهران: علمی.
فرّخی سیستانی، علی بن جولوغ. (1393). دیوان حکیم فرخی سیستانی. بهکوشش محمد دبیر سیاقی، تهران: زوّار.
فروغی، محمدعلی. (1383). سیر حکمت در اروپا. تهران: هرمس.
کاخی، مرتضی. (1397). روشنتر از خاموشی؛ برگزیدهی شعر امروز ایران. تهران: آگاه.
کوپر، جی. سی. (1397). فرهنگ نمادهای آیینی. تهران: علمی.
گلج، نیلز؛ اسکربک، گانر. (1399). تاریخ اندیشهی فلسفی در غرب از یونان باستان تا قرن بیستم. ترجمهی محمد آگاه، تهران: طرح نو.
مصفّا، ابوالفضل. (1387). «داس مه نو در کشتزار اندیشهی حافظ». مجموعه مقالات، شمارهی7، صص42-44.
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/539980
معزّی، محمد بن عبدالملک. (1318). دیوان معزّی. به سعی و اهتمام عباس اقبال، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
محمودی، خیرالله؛ بخشیزاده، معصومه. (1392). «مزرع سبز فلک (نگاهی انتقادی به شرح بیتی از حافظ)». هفتمین همایش پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، اسفندماه، دانشگاه هرمزگان، صص 1612-1623.
https://www.sid.ir/FileServer/SF/4971392H07137
نادرپور، نادر. (1393). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
نیچه، فریدریش ویلهلم. (1390). چنین گفت زرتشت. ترجمهی داریوش آشوری، تهران: آگه.
هال، کالوین؛ نوردبی، ورنون. (۱۳۹۷). مقدمات روانشناسی یونگ. ترجمهی شهریار شهیدی، قم: آیندهی درخشان. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 499 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 156 |
||
