| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شمارهها | 881 |
| تعداد مقالات | 7,867 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,699,819 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,550,027 |
تحلیلی از دوگانۀ واقعیت/ارزش در پرتو نسبت توصیف و توصیه نزد هیلاری پاتنم و فارابی | ||
| فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز | ||
| مقاله 2، دوره 25، شماره 2 - شماره پیاپی 95، شهریور 1404، صفحه 35-51 اصل مقاله (753.67 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jrt.2025.51914.3160 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن اشرفیان فر1؛ جنان ایزدی* 2؛ جعفر شانظری3 | ||
| 1دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اهل البیت(ع)، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| 2استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اهل البیت(ع)، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| 3دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اهل البیت(ع)، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| این باور وجود دارد که دوگانة توصیفی/توصیهای وجه زبانی/مفهومی، دوگانه ی واقعیت/ارزش است. مقصود از دوگانه ی توصیفی/توصیه ای آن است که الفاظ/مفاهیم بهطور کلی به دو دسته ی ارزشگذارانه و غیر ارزشگذارانه تقسیم میشوند، بهنحوی که الفاظ/مفاهیم ارزشگذارانه، خالی از هرگونه واقعنمایی بوده و غیر صدق و کذب پذیرند. در مقابل، الفاظ/مفاهیم توصیفی و غیر ارزشگذارانه وجود دارند که حکایتگر ویژگی های واقعیت خارجی بوده و صدق و کذب پذیرند. برخی معتقدند الفاظ/مفاهیمی وجود دارد که هر دو خاصیت توصیف و توصیه را توأمان دارا هستند و این الفاظ/مفاهیم، که غلیظ اخلاقی نامیده میشوند، توانایی نقض دوگانه ی توصیفی/توصیهای را دارند و بهدنبال آن با رد این دوگانه، دوگانة واقعیت/ارزش نیز فرو میریزد. مقصود از دوگانة واقعیت/ارزش آن است که ارزشها واقعی و عینی نبوده و ویژگی اصیل واقعیت خارجی نیستند. در این پژوهش قصد داریم در آثار هیلاری پاتنم و فارابی دو مسأله را واکاوی کنیم: اول، نقش الفاظ/مفاهیم غلیظ اخلاقی در رد دوگانه ی توصیفی/توصیه ای و به تبع آن دوگانه ی واقعیت/ارزش. دوم، نحوة درهم تنیدگی توصیف و توصیه و رابطه ی آن با مسأله واقعیت/ارزش. اهمیت این موضوع ازآنجهت است که واقع نمایی، عقلانیت، استدلال پذیری و نسبی گرایی احکام و جملات اخلاقی مستقیماً به حل این مسأله وابسته است؛ بدینخاطر در فلسفة اخلاق و حکمت عملی دارای جایگاه مبنایی بوده و سایر مسائل اخلاقی از آن تأثیر میپذیرند. هدف از مقایسة این دو فیلسوف، علیرغم اشتراک در صرف اعتقاد به واقعگرایی اخلاقی، نشان دادن اختلاف اساسی آن دو در تبیین و تفسیر از واقعگرایی است. فارابی از منظر واقعگرایی متافیزیکی و پاتنم درمقابل، از منظر واقعگرایی درونی و واقعگرایی فهم متعارفی به اخلاق نظر میکند. | ||
| کلیدواژهها | ||
| دوگانه ی واقعیت/ارزش؛ دوگانة توصیفی/توصیهای؛ الفاظ/مفاهیم غلیظ اخلاقی؛ فلسفة اخلاق؛ پاتنم؛ فارابی | ||
| مراجع | ||
|
جیکوبز، جاناتان آ. (1396ش). فرهنگ اصطلاحات فلسفة اخلاق. (ترجمه: سیدمحمدعلی تقوی و زهره علوی راد). تهران: مرکز.
فارابی، ابونصر (1376ش). السیاسة المدنیة. (ترجمه: حسن ملکشاهی). تهران: سروش.
فارابی، ابونصر (1388ش). فصول منتزعه. (ترجمه: حسن ملکشاهی). تهران: سروش.
فارابی، ابونصر (1395ش). تلخیص نوامیس افلاطون. (ترجمه: احمد فرادی اهوازی). تهران: نگاه معاصر.
فارابی، ابونصر (1405ق). الجمع بین رأیی الحکیمین. تهران: الزهراء.
فارابی، ابونصر (1408ق/الف). البرهان ( المنطقیات للفارابی)، ج1. قم: کتابخانة عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره).
فارابی، ابونصر (1408ق/ب). التحلیل ( المنطقیات للفارابی)، ج1. قم: کتابخانة عمومی آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره).
فارابی، ابونصر (1430ق/الف). تحصیل السعادة ( الاعمال الفلسفیة). بیروت: دار المناهل.
فارابی، ابونصر (1430ق/ب). تنبیه علی سبیل السعادة ( الاعمال الفلسفیة). بیروت: دار المناهل.
فارابی، ابونصر (1995م). آراء أهل المدینة الفاضلة و مضاداتها. بیروت: دار و مکتبة الهلال.
ماتسلر، تیموتی (1399ش). نسبیگرایی. (ترجمه: رحمان شریفزاده). تهران: علمی و فرهنگی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 428 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 17 |
||