| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شمارهها | 881 |
| تعداد مقالات | 7,867 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,699,803 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,550,008 |
سبب تألیف منظومههای روایی عاشقانه فارسی تا قرن هشتم | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 6، دوره 17، شماره 3 - شماره پیاپی 65، آبان 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2025.50119.4524 | ||
| نویسندگان | ||
| ماریه نورالدینی گچینی1؛ مهدی دهرامی* 2؛ حشمت اله آذرمکان3 | ||
| 1کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، هرمزگان، ایران | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم اسنانی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، کرمان، ایران | ||
| 3استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، هرمزگان، ایران | ||
| چکیده | ||
| سرایش و خلق هر اثر ادبی انگیزه و سببی دارد که نویسنده یا شاعر در بیشتر مواقع بدان اشاره میکند و گاهی نیز برحسب دلایل برون متنی میتوان به آن پی برد. توجه به ذکر تالیف به حدی است که در بیشتر منظومهها، بخشی از مقدمه اثر بدان اختصاص یافته است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته است و هدف آن بررسی سبب تالیف منظومههای روایی عاشقانه فارسی تا قرن هشتم است و سعی دارد نشان دهد شاعران چه انگیزههایی برای سرایش اثر خود داشتهاند و آیا همواره آنچه شاعر در سبب تالیف آورده قابل پذیرش است یا موضوعی خیالی و بنمایهای ادبی محسوب میشود. این مقاله با بررسی سبب تالیف در نوزده منظومه غنایی تا قرن هشتم نشان داده که آنها در دو دسته مولفمحور و مخاطبمحور جای میگیرند. در نوع نخست شاعر منفعت شخصی و فردی مثل ماندگاری نام نیک و نشاندادن توانایی و مهارت خود یا دریافت صله مدنظر داشته و در نوع دوم، شاعر منظومهای را به سفارش دیگران و اجابت درخواست آنها سروده است. پربسامدترین سبب تالیف سفارش دیگران از جمله صاحبان قدرت و درباریان است که در دوازده اثر بدان اشاره شده است. مردم پسندی و تمایل آنها به داستانهای عاشقانه نیز دومین انگیزه سرایش محسوب میشود که هردو انگیزه مخاطبمحور است. از میان صاحبان منظومههای مورد بررسی، نظامی توجه خاصی به ثبت آن داشته و بخش مستقلی بدان اختصاص داده است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| سبب تالیف؛ منظومه فارسی؛ ادبیات غنایی؛ مقدمهسرایی | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
آلن، گراهام. (1385) بینامتنیت. ترجمهی پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
پورآلاشتی، حسین و خلیلی، احمد. ( 1392) « دلیل نگارش آثار منثور فارسی از دیدگاه نویسندگان آنها». پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارهی 28، صص1-37.
خواجوی کرمانی، محمود بن علی. (1348) همای و همایون. تصحیح کمال عینی، تهران، ایران: بنیاد فرهنگ ایران.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1350) گل و نوروز. تصحیح کمال عینی، تهران، ایران: بنیاد فرهنگ ایران.
دهرامی. مهدی. (1401) سیر مثنوی سرایی در ادب فارسی تا قرن هشتم. جیرفت: دانشگاه جیرفت.
ــــــــــــــ. (1398) «سنت خاتمهسرایی در منظومههای فارسی و ساختار و محتوای آن». ادب فارسی، دورهی 9، شمارهی 1، صص 125-143.
ـــــــــــــــ. (1397) «بررسی ساختار و محتوای آستانهسرایی در منظومههای فارسی تا قرن ششم». پژوهشنامه ادب غنایی، شمارهی 31، صص 47-66.
دهلوی، امیرخسرو. (1916) مثنوی دولرانی و خضرخان. نسخهی خطی کتابخانه مجلس، شماره.61259
ـــــــــــــــــ. (1972) هشت بهشت. تصحیح احمد افتخار، مسکو: ادبیات خاور.
زرینکوب، عبدالحسین. (1372) پیر گنجه در جستجوی ناکجاآباد. تهران: سخن
ساوجی، سلمان. (1348) مثنوی جمشید و خورشید. بهاهتمام ج. پ.آسموسن و فریدون وهمن، تهران، ایران: بنگاه ترجمه و نشرکتاب.
ساوجی، سلمان. (1376) کلیات سلمان ساوجی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
عصار تبریزی. (1375) مهر و مشتری. تصحیح سیدرضا مصطفوی سبزواری، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
عیوقی. (1343) ورقه و گلشاه. تصحیح ذبیحالله صفا، تهران: دانشگاه تهران.
فردوسی، ابوالقاسم[؟]. (1344) یوسف و زلیخا. بمبئی: مطبعۀ مظفری.
گرگانی، فخرالدین اسعد. (1349) ویس و رامین. تصحیح ماگالی تودوا و الکساندر گواخاریا، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
مینوی، مجتبی. (1354) فردوسی و شعر او. تهران: کتابفروشی دهخدا.
نحوی، اکبر. (1389) «خسرونامه(گل و هرمز) از کیست؟». جستارهای ادبی، دورهی 43، شمارهی 2، صص 75-96.
نزاری قهستانی. (1349) مثنوی ازهر و مزهر. تصحیح محمود رفیعی، تهران، ایران: هیرمند.
نظامی، الیاس بن یوسف. (1313ب) لیلی و مجنون. تصحیح وحید دستگردی، تهران: مطبعه ارمغان.
ـــــــــــــــــــــــ. (1313الف) خسرو و شیرین. تصحیح حسن وحید دستگردی، تهران: مطبعه ارمغان.
ـــــــــــــــــــــــ. (1315) هفتپیکر. تصحیح وحید دستگردی، تهران: مطبعه ارمغان.
ولک، رنه. (1374) تاریخ نقد جدید. ترجمهی سعید ارباب شیرانی، تهران : نیلوفر.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 346 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 98 |
||
