اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات24
تعداد شماره‌ها881
تعداد مقالات7,867
تعداد مشاهده مقاله14,699,819
تعداد دریافت فایل اصل مقاله12,550,027
جعفری خالدی, هانیه, خاک زند, مهدی. (1403). واکاوی نقش عناصر منظر شهری بر خلق مکان سوم: مروری بر ادبیات تحقیق. , 1(2), 143-158. doi: 10.22099/iuds.2025.52175.1023
هانیه جعفری خالدی; مهدی خاک زند. "واکاوی نقش عناصر منظر شهری بر خلق مکان سوم: مروری بر ادبیات تحقیق". , 1, 2, 1403, 143-158. doi: 10.22099/iuds.2025.52175.1023
جعفری خالدی, هانیه, خاک زند, مهدی. (1403). 'واکاوی نقش عناصر منظر شهری بر خلق مکان سوم: مروری بر ادبیات تحقیق', , 1(2), pp. 143-158. doi: 10.22099/iuds.2025.52175.1023
جعفری خالدی, هانیه, خاک زند, مهدی. واکاوی نقش عناصر منظر شهری بر خلق مکان سوم: مروری بر ادبیات تحقیق. , 1403; 1(2): 143-158. doi: 10.22099/iuds.2025.52175.1023

واکاوی نقش عناصر منظر شهری بر خلق مکان سوم: مروری بر ادبیات تحقیق

مطالعات طراحی شهری ایران
دوره 1، شماره 2، دی 1403، صفحه 143-158    اصل مقاله (2.41 M)
نوع مقاله: مقاله مروری
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/iuds.2025.52175.1023
نویسندگان
هانیه جعفری خالدی1؛ مهدی خاک زند* 2
1دکتری معماری. دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران
2دانشیار گروه معماری (منظر) دانشکده معماری و شهرسازی علم و صنعت ایران
چکیده
منظر خیابان و اجزا آن، از جمله عواملی است که هر روزه در تعامل با کاربران قرار دارد. عناصر محیطی تاثیر مستقیم بر ادراک، نگرش کاربران از محیط، و نوع فعالیت آنان دارند. از دیگر سو، عناصر محیطی در خلق مکان سوم موثر باشند. از آنجا که مکان‌های سوم، نقشی موثر بر کیفیت زندگی شهری دارند؛ بررسی عوامل موثر بر خلق آنان حائز اهمیت است. چراکه از این طریق می‌توان انتظار ایجاد بستر‌های مطلوب برای زندگی شهری را داشت. بر این اساس، پژوهش حاضر در پی شناسایی تاثیر عناصر منظر شهری بر خلق مکان سوم گام برمی‌دارد. در پی پاسخ به سوال اصلی تحقیق، از رویکرد کیفی، و تحلیل محتوا متون استفاده شده است. مبتنی بر یافته‌های پژوهش، عناصر منظر شهری از طریق سه مرحله کلیدی در خلق مکان سوم نقش‌آفرینی می‌کنند: نخست، تحریک بصری از طریق طراحی جذاب (مانند پوشش گیاهی و تنوع بصری) کاربران را به تعامل با محیط ترغیب می‌کند. دوم، تسهیل تعاملات اجتماعی با ایجاد فضاهای ایمن و دسترس‌پذیر، ارتباطات میان افراد را تقویت می‌نماید. در نهایت، این عناصر با ایجاد حس تعلق و هویت، فضا را به مکان سوم ماندگار در ذهن کاربران تبدیل می‌کنند. نتایج این تحقیق می‌تواند راهگشا طراحان و برنامه‌ریزان در حوزه منظر شهری باشد. بکارگیری یافته‌های تحقیق حاضر، می‌تواند گامی موثر به سوی شهر‌هایی در پی بهبود شرایط روانی شهروندان باشد.

تازه های تحقیق
  • عناصر منظر خیابان، تأثیر مستقیمی بر ادراک، نوع نگرش و رفتار کاربران دارد.
  • عناصر منظر خیابان، نقش مؤثری بر خلق مکان سوم دارند.
  • به‌کارگیری عناصر منظرین می‌تواند تعاملات اجتماعی در فضاهای شهری را تقویت کند.
  • عناصر منظر شهری باید با هویت فرهنگی و اجتماعی محلی هماهنگ باشند تا تأثیرات بیشتری بر خلق مکان سوم داشته باشند.
کلیدواژه‌ها
منظر شهری؛ مکان سوم، حس تعلق
مراجع
  1. خادمی، مسعود.، پورجعفر، محمدرضا.، و علی‌پور، روجا. (۱۳۸۹). درآمدی بر مفهوم خیابان به‌عنوان فضای شهری.
  2. رحمانی، صحرا.، و پاکزاد، شادی. (۱۴۰۲). فضاهای عمومی در بناهای مذهبی و عملکردهای آن‌ها از منظر نظریه مکان سوم؛ نمونه موردی: فضای جلوخان مسجد جامع قزوین. معماری و شهرسازی ایران (JIAU)، ۱۴(۱)، ۲۲۵–۲۳۹.
  3. شعبانی، مریم.، و شارع‌پور، محمود. (۱۴۰۱). کیفیت منظر خیابان شهری و ارتباط آن با میزان و نوع فعالیت شهروندان تهرانی، ارزیابی کاربست نظریۀ یان گل. نشریۀ علمی مطالعات شهری، ۱۲، ۳۱–۴۲.
  4. علی‌زاده مقدم، سمیرا. (۱۳۹۹). الویت‌بندی راهبردهای استراتژیک منظر شهری در ارتقای کیفیت منظر خیابان براساس دیدهای متوالی با استفاده از روش تاپسیس فازی، نمونۀ موردی: جدارۀ شمالی خیابان فرخی‌شهر یزد. جغرافیا و روابط انسانی، ۲(4).
  5. گلکار، کورش. (1397). آفرینش مکان پایدار: تأملاتی در باب نظریۀ طراحی شهری (ویراست سوم). مرکز نشر آثار علمی دانشگاه شهید بهشتی.
  6. مدیری، آتوسا.، و داودی، الهام. (۱۳۹۶). بررسی نقش مکان‌های سوم بر ارتقای زندگی اجتماعی شهر زنجان در بازۀ زمانی انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی (مطالعۀ موردی: محدودۀ سبزه‌میدان شهر زنجان-ایران). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، ۴۹(۳)، ۵۵۳–۵۷۰.
  7. مرتاض‌هجری، هانیه.، و مدیری، آتوسا. (۱۳۹۸). ارزیابی کارکرد مکان سومی کافه‌ها برای جوانان در خیابان انقلاب و ولیعصر. نامۀ معماری و شهرسازی، ۲۲(۱۱)، ۳۷–۵۲.
  8. منصوری، سید امیر. (۱۳۸۹). چیستی منظر شهری؛ بررسی تاریخی تحولات مفهومی منظر شهری در ایران. مجلۀ منظر، ۹، ۳۰–۳۳.
  9. Basta, C., & Moroni, S. (2013). Ethics, design and planning of the built environment.
  10. Caird, S. P., & Hallett, S. H. (2019). Towards evaluation design for smart city development. Journal of Urban Design, 24(2), 188–209.
  11. Cunningham, E. C. (2019). Grief and the urban fabric: Creating third places for people in bereavement to address grief with their social, peer, and professional networks.
  12. Holsti, O. R. (1968). Content analysis. In The handbook of social psychology (Vol. 2, pp. 596–692).
  13. Jacobs, A. B. (2013). Conclusion: Great streets and city planning. In The urban design reader (pp. 214–217). Routledge.
  14. Jafari Khaledi, H., Khakzand, M., Faizi, M., & Gharehbaglou, M. (2024). From the negative effect of perceived oppressiveness to mental restoration in streetscapes. Environmental Justice.
  15. Lee, J.-E., & Severt, D. (2017). The role of hospitality service quality in third places for the elderly: An exploratory study. Cornell Hospitality Quarterly, 58(2), 214–221.
  16. Mehta, V., & Bosson, J. (2010). Third places and the social life of streets. Environment and Behavior, 42, 779–805. https://doi.org/10.1177/0013916509344677
  17. Moeini, M. (2011). Sociable streets: A place for pause and stay.
  18. Moudon, A. V. (1987). Public streets for public use.
  19. Oldenburg, R. (1999). The great good place: Cafes, coffee shops, bookstores, bars, hair salons, and other hangouts at the heart of a community. Da Capo Press.
  20. Vahdat, S. (2015). Conceptualizing the factors affecting streetscape to promote the legibility of urban spaces (Case Studies: Hamedan inner-city streets). Motaleate Shahri, 4(15), 17–36.
  21. Valenzuela-Levi, N., Fuentes, L., Ramirez, M., Rodriguez, S., & Señoret, A. (2022). Urban sustainability and perceived satisfaction in neoliberal cities. Cities, 126, 103647.
  22. Walton, E. (2014). Vital places: Facilitators of behavioral and social health mechanisms in low-income neighborhoods. Social Science and Medicine, 1–12.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 406
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 186


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب