| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 874 |
| تعداد مقالات | 7,803 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,220,749 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,165,053 |
حساب غالب و مغلوب: حسابی ناشناخته و گونه ای شکل نایافته | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 اسفند 1403 اصل مقاله (560.55 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2025.50564.4582 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن شفیعی قهدریجانی* 1؛ محسن محمدی فشارکی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه صفهان | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان | ||
| چکیده | ||
| فالنامه‌ها از انواع ادبی‌ای در زبان فارسی هستند که سیر تحول آن‌ها تابحال مورد بررسی قرار نگرفته است، یکی از صورتهای پیشینی فالنامه‌ها "حساب غالب و مغلوب" است که در متون ادبی و تاریخی فارسی بازتاب یافته است. از شاخص‌ترین این متون خسرو و شیرین نظامی است، در ضمن این منظومه، فرهاد از مقوله‌ای به نام «حساب غالب و مغلوب» به گونه‌ای مبهم سخن می‌گوید که دریافت فحوای بیت با دشواری همراه است. همانطور که از واژة حساب برمی‌آید، غالب و مغلوب نوعی محاسبه ریاضی است که در ابیات نظامی نحوه محاسبه آن مشخص نیست و شارحان آثار نظامی نیز به نحوه محاسبه و چیستی آن نپرداخته‌اند. درواقع غالب و مغلوب نوعی فال و پیشگویی است در قالب اعداد. این حساب اغلب در جنگ کاربرد دارد و مدعیان آن بر این باورند که با این حساب می‌توانند طرف پیروز جنگ را پیش از ورود به جنگ مشخص کنند. در این مقاله ما با استفاده از روش کمی و توصیفی، پس از بررسی نمونه‌های غالب و مغلوب در متون چاپی و خطی فارسی، و نگاهی بر منابع غیرفارسی به ارائة نمونه‌های موجود در متون شاخص فارسی از این مقوله می‌پردازیم؛ سپس با استفاده ازاین منابع، ساختار و چگونگی محاسبة “غالب و مغلوب” ونحوه استفاده از آن برای یافتن طرف غالب و طرف مغلوب در جنگ و موارد دیگر استفاده از آن را بیان خواهیم کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| غالب و مغلوب؛ نظامی؛ فالنامه؛ دوایر حروف؛ ارسطو | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 251 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 104 |
||