| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 877 |
| تعداد مقالات | 7,848 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,535,478 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,270,755 |
خوانش شعر «شهر تصویر» منوچهر آتشی بر اساس الگوی نشانه‌شناسی ریفاتر | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 5، دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 64، شهریور 1404، صفحه 85-100 اصل مقاله (1.16 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2025.50258.4528 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدجواد منصوری حسن آبادی1؛ مسعود آلگونه جونقانی* 2 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| خوانش شعر «شهر تصویر» منوچهر آتشی بر اساس الگوی نشانه‌شناسی ریفاتر ریفاتر (1924-2006)، محقق ساختارگرای فرانسوی، در حوزه‌ی نشانه‌شناسی شعر، پژوهش‌های بنیادی و قابل توجهی را به ثبت رسانده، که رویکرد او در ادامه ضمن حفظ جایگاه ساخت، به هرمنوتیک گرایش پیدا کرده است. خوانش نشانه‌شناختی ریفاتر مبتنی بر سطح محاکاتی و واپس‌نگر است که این شیوه، نقش تعیین‌کننده‌ای را برای خواننده‌ی شعر در نظر گرفته است و نکات مهمی را در جهت آفرینش شعر از سوی شاعر و بازخوانی آن توسط خواننده، روشن می‌کند. بنابراین، در پژوهش حاضر، به‌طور موردی، شعر «شهر تصویر» منوچهر آتشی بر اساس الگوی نشانه‌شناختی ریفاتر، بررسی می‌شود و در ادامه به تفسیر این شعر بر اساس ساخت اثر، پرداخته می‌شود. به نظر می‌رسد این شعر حاصل بسط ماتریس واحدی است که دلالتمندی شعر به آن وابسته است. ماتریس در شعر «شهر تصویر» حاکی از «ناامید بودن و بی‌حسی نسبت به همه‌ی عناصر، زیبایی‌ها و پرسش‌ها» است. این ماتریس از طریق امکاناتی همچون انباشت، منظومه‌ی توصیفی و فضای متنی، بسط و گسترش یافته‌اند. خوانش شعر در این پژوهش از سطح محاکاتی برمی‌گذرد و به سطحی نشانه‌شناختی می‌رسد. در ادامه با توجه به عدم توجه شیوه‌ی ریفاتر به نقد تکوینی، از طریق امکانات برآمده از ساخت شعر، به تفسیر شعر از جهت تأثیر فرم جهان در فرم اثر پرداخته می‌شود. در نهایت نشان می‌دهد حاصل نقد ساختاری شعر «شهر تصویر» و نتیجه‌ی نقد تکوینی آن با ملاحظات تاریخی‌اجتماعی، مطابق و هماهنگ است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| انباشت؛ سطح نشانه‌شناختی؛ سطح محاکاتی؛ ماتریس؛ مایکل ریفاتر؛ منظومه‌ی توصیفی؛ منوچهر آتشی | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
آتشی، منوچهر. (1380). آهنگ دیگر. تهران: نگاه.
آلگونه جونقانه، مسعود؛ فرج‌زاده، زهرا. (1401). ««تحلیل پیکره‌بندی ساختاری شعر وسوسه» منوچهر آتشی». ادبیات پارسی معاصر، سال12، شماره‌ی1، صص 29-53. https://doi.org/10.30465/copl.2022.39309.3681
آلگونه جونقانی، مسعود. (1396). «کاربست الگوی نشانه‌شناختی ریفاتر در خوانش شعر». پژوهش ادبیات معاصر جهان، دوره‌ی 22، شماره‌ی1، صص 33-57.
آلگونه جونقانی، مسعود. (1397). نشانه‌شناسی و شعر (مجموعه مقالات). تهران: نویسه پارسه.
باباچاهی، علی. (1377). گزاره‌های منفرد. ج 1، تهران: نارنج.
برکت، بهزاد؛ افتخاری، طیبه. (1389). «نشانه‌شناسی شعر: کاربست نظریه‌ی مایکل ریفاتر بر شعر ای مرز پرگهر فروغ فرخزاد». پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، دوره‌ی 1، شماره‌ی 4، صص 109-130.
پاینده، حسین. (1397). نظریه و نقدادبی: درسنامه‌ای میان‌رشته‌ای. ج 2، تهران: سمت.
پیاژه، ژان. (1384). ساختارگرایی. ترجمه‌ی رضا علی‌اکبرپور، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
تودروف، تزوتان. (1401). بوطیقای ساختارگرا. ترجمه‌ی محمد نبوی، تهران: آگه.
سلدن، رامان. (1372). راهنمای نظریه‌ی ادبی معاصر. ترجمه‌ی عباس مخبر، تهران: طرح نو.
شریفی، فیض. (1400). شعر زمان ما (منوچهرآتشی). تهران: نگاه.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1395). ادوار شعر فارسی. تهران: سخن.
شمیسا، سیروس. (1394). نقد ادبی. تهران: میترا.
کالر، جاناتان. (1388). بوطیقای ساخت‌گرا. ترجمه‌ی کوروش صفوی، تهران: مینوی خرد.
گلدمن، لوسین. (1369). نقد تکوینی. ترجمه‌ی محمدتقی غیاثی، تهران: بزرگمهر.
مکاریک، ایرنا ریما. (1385). دانشنامه‌ی نظریه‌های ادبی معاصر. ترجمه‌ی مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگاه.
نامورمطلق، بهمن. (1394). درآمدی بر بینامتنیت؛ نظریه‌ها و کاربردها. تهران: سخن.
نبی لو، علیرضا. (1390). «کاربرد نظریه نشانه‌شناسی مایکل ریفاتر در تحلیل شعر «ققنوس» نیما». پژوهش‌های زبانشناختی در زبان‌های خارجی، دوره‌ی 1، شماره‌ی 2، صص 81-94.
ـــــــــــــ. (1392). «خوانش نشانه‌شناختی زمستان اخوان و پیامی در راه سپهری». ادبیات پارسی معاصر، سال 3، شماره‌ی 4، صص 136-11.
ــــــــــــــ. (1398). «خوانش نشانه‌شناختی کتیبه‌ی اخوان». پژوهش ادبیات معاصر جهان، دوره‌ی 24، شماره‌ی 1، صص 283-305. https://doi.org/10/220/59/jor.2019.204362.1371
نوری علاء، اسماعیل. (1348). صور و اسباب در شعر امروز ایران. تهران: بامداد.
Abrams, M. H. (1953). The Mirror and the Lamp: Romantic Theory and the Critical Tradition. London, Oxford, New York: Oxford University Press.
Culler, Jonathan. (2001). The Pursuit of Signs, Semiotics, Literature. London: Routledge.
Riffaterre, Michael. (1978). Semiotics of Poetry. Bloomington: Indiana University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 366 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 163 |
||
