| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 859 |
| تعداد مقالات | 7,646 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,577,943 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,684,540 |
بررسی وحدت مدینة ملاصدرا باتوجه به مفهوم پولیتِیا نزد ارسطو | ||
| فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز | ||
| مقاله 3، دوره 24، شماره 3 - شماره پیاپی 92، مهر 1403، صفحه 25-39 اصل مقاله (852.32 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jrt.2024.50211.3047 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی دسترنج1؛ طاهره کمالی‌زاده* 2؛ مهدی معین‌زاده3 | ||
| 1دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، گروه فلسفه اسلامی و حکمت معاصر، پژوهشکده فلسفه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه فلسفه اسلامی و حکمت معاصر، پژوهشکده فلسفه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران . | ||
| 3استادیار گروه روش‌شناسی علوم انسانی ، پژوهشکده تاریخ و فلسفه علم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| پولیتِیا درنظر افلاطون و ارسطو به‌منزلة پسوخه (نفس) یا صورتِ پولیس است. نزد ارسطو، پولیتِیا بُن و «اساس»ی است که مبتنی بر آن، قوة حاکم و نوع حکومت، قوا و عناصر حکومتی، نحوة توزیع آنها و حد بهره‌مندی هریک از قدرت، و غایت و هدف کل پولیس یا اجتماعات آن تعیین می‌شود. پولیتِیا نزد ایشان به‌منزلة پاسخ به مسألة وحدتِ پولیس بوده است و با آن، وحدت میان پولیس (شهر)، پولیتِس (شهروند)، پولیتِئوئُو (کنش شهروندی) و پولیتیکوس (سیاستمدار) حاصل می‌شود. نزد ملاصدرا حکمت مدنی، حکمت منسوب به مدینه است و انسان مدنی مفهومی مشکک است که از اهل مدینه تا رئیس مدینه را شامل می‌شود. با توجه به ابتنای حکمت متعالیه بر اصالت وجود و وحدت تشکیکی آن، مسألة بررسی حاضر، مسألة وحدت مدینه نزد ملاصدرا است. پژوهش حاضر به روش تحلیلی‌تطبیقی با ماهیت روش کتابخانه‌ای انجام شده و متناسب با آن، مفهوم پولیتِیا به‌عنوان مفهوم مرکزی پژوهش قرار گرفته و از استعارة نفس به‌عنوان حدّ وسط برای نزدیک شدن به مفهوم پولیتِیا بهره گرفته شده است. سپس حکمت مدنی ملاصدرا در نسبت با معنای تفصیلی پولیتِیا در سه بخش نوع حکومت و قوة حاکم، تعیین و تنظیم نسبت قوا با یکدیگر و غایت مدینه بررسی شده است. درنتیجه، وحدت امر معاش و امر معاد نزد ملاصدرا به‌منزلة پولیتِیای مدینة او اعلام شده است. اهمیت این پژوهش ازآن‌رو است که می‌تواند به بررسی آرای فلاسفة اسلامی در حکمت عملی در نسبت با علوم انسانی کمک کند و زمینه‌ای برای بررسی تفصیلی مدنیّت، سیاست و قانون در حکمت متعالیه باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حکمت مدنی؛ انسان مدنی؛ حکمت عملی؛ ملاصدرا؛ پولیتِیا؛ ارسطو | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌عبّاد، اسماعیل (صاحب) (1414ق). المحیط فی اللغة. بیروت: عالم الکتاب.
ارسطو (1393ش). سیاست. (ترجمه: حمید عنایت). تهران: امیرکبیر.
اشتراوس، لئو (1398ش). شهر و انسان. (ترجمه: رسول نمازی). تهران: آگه.
الأزهری، محمّد بن أحمد (بی‌تا). تهذیب اللغه. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
جوادی آملی، عبدالله (1393ش). رحیق مختوم (شرح حکمت متعالیه). قم: اسراء.
داوری اردکانی، رضا (1378ش). رئیس اول مدینه در نظر ملاصدرا. نامة فرهنگ، (31)، 66-71.
دسترنج، مهدی؛ کمالی‌زاده، طاهره؛ معین‌زاده، مهدی (1402ش). بررسی اصطلاح مدنی بالطبع از نظر ملاصدرا با توجه به مفهوم پولیتیکوس نزد ارسطو. اندیشة دینی. 23(4)، 49-69. Doi: https://doi.org/10.22099/jrt.2023.48781.2957
شکر، عبدالعلی (1385ش). شرایط و اوصاف سیاستمدار دینی از دیدگاه فارابی و ملاصدرا. خردنامة صدرا. -(43)، 42-50.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا) (1360ش). أسرار الآیات. (مقدمه و تصحیح: محمد خواجوی). تهران: انجمن حکمت و فلسفة ایران.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا) (1368ش). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة. قم: مکتبه المصطفوی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا) (1388ش). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. (حواشی: حاج‌ملاهادی سبزواری، تصحیح و تعلیق: سید جلال‌الدین آشتیانی). قم: بوستان کتاب.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا) (1381ش). المبدأ و المعاد. (تصحیح و تحقیق: محمد ذبیحی و جعفر شانظری). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا) (1366ش/الف). تفسیر القرآن الکریم. (تصحیح: محمد خواجوی). قم: بیدار.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا) (1366ش/ب). شرح أصول الکافی. (تصحیح: محمد خواجوی). تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا) (1393ش). شرح هدایة الأثیریة (هدایة الحکمة). (تصحیح و تحقیق: مقصود محمدی). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا) (1341ش). عرشیه. (تصحیح: غلامحسین آهنی). اصفهان: دانشکدة ادبیات و علوم انسانی.
عبودیت، عبدالرسول (1391ش). درآمدی به نظام حکمت صدرایی. تهران: سمت.
فراهیدی، أبوعبدالرحمن الخلیل بن احمد (1424ق). کتاب العین مرتبا علی حروف المعجم. (تحقیق: عبدالحمید هنداوی). بیروت: دار الکتب العلمیة.
فیروزآبادی، مجدالدین محمد بن یعقوب (1426ق). القاموس المحیط. بیروت: مؤسسة الرساله.
کمالی‌زاده، طاهره (1388ش). مبانی مابعدالطبیعی اندیشة سیاسی فارابی. تأملات فلسفی. 1(3)، 59-80.
کمالی‌زاده، طاهره؛ کمالی‌زاده، محمد (1402ش). «انسان کامل» در اندیشة اشراقی سهروردی و در نظام فلسفة فارابی: بررسی تطبیقی نظریة «قطب» و «حاکم آرمانی». پژوهش‌های فلسفی-کلامی. 25(4)، 135-162. Doi: https://doi.org/10.22091/jptr.2024.9789.2935
لک‌زایی، نجف (1387). اندیشة سیاسی صدرالمتألهین. قم: بوستان کتاب.
محمدی محمدیه، زهرا ؛ مسعودی، جهانگیر (1393). پیوند سیاست و شریعت با تمرکز بر ویژگی‌های رئیس مدینه در اندیشة افلاطون و ملاصدرا. قبسات. 19(72)، 209-234.
مصطفوی، حسن (1385). التحقیق فى کلمات القرآن الکریم. تهران: مرکز نشر آثار علامة مصطفوی.
ناظمی اردکانی، علی؛ داوری اردکانی، رضا؛ حسینی، مالک (1399ش). تمایز «مدینه» و «شهر» در یونان و روم باستان و اهمیت مفهوم مدینه در فهم فلسفة سیاسی معاصر. غرب‌شناسی بنیادی. 11(1)، 247-275. Doi: https://doi.org/10.30465/os.2020.5532 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 316 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 92 |
||