| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شمارهها | 886 |
| تعداد مقالات | 7,900 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,905,358 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,668,133 |
اخوان ثالث و رجعت رمانتیک؛ ملاحظاتی دربارهی مبانی نظری باستانگرایی مهدی اخوان ثالث | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 4، دوره 17، شماره 3 - شماره پیاپی 65، آبان 1404، صفحه 45-60 اصل مقاله (1.46 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2025.50757.4547 | ||
| نویسندگان | ||
| جعفر فسایی* 1؛ سمیه رضایی2؛ رسول محمدی3 | ||
| 1استادیار زبان و ادبیات فارسی، مرکز آموزش عالی اقلید، اقلید، ایران | ||
| 2استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان، شیراز، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| چکیده | ||
| اخوان ثالث بهزعم بسیاری از پژوهشگران، از دلسپردگان به سنت در عصر جدید به شمار میآید؛ بررسیها نشان میدهد که این نظریه که عموماً بر اساس قراین متنی برآمده از رویساخت شعر اخوان صورتبندی شده است، در پژوهشهای معاصر بهصورت یک کلانروایت پذیرفتهشده درآمده است. اینک پرسش مهم و کلیدی اینجاست که آیا گرایش به سنت که از آن تحت عناوینی از قبیل باستانگرایی یا ایرانگرایی یاد میشود، در معنای اصیل و مصطلح خود یعنی یک نوع گفتمان پویا ناظر بر بازآفرینی نظم جدید در ساحتها و ابعاد مختلف جامعه، در منظومه فکری و متعاقباً در ژرفساخت شعر اخوان نیز حضور و جریان دارد یا خیر؟ به عبارت دیگر آیا ایرانگرایی مهدی اخوان ثالث، با رسالتها و آرمانهای معین ایرانگرایی در نهضت مشروطه و در بافت گفتمانی و فضای سیاسی ایران پسامشروطه همسو است یا خیر؟ بهمنظور دستیابی به پاسخ این پرسش، اشعار اخوان ثالث مورد مطالعه و تحلیل محتوایی فراتر از محور افقی شعر قرار گرفته است. نتایج حاصل از دریافت و تشریح این آثار نشان میدهد که اخوان ثالث اگرچه بهصورت گسترده به گفتمان ایران باستان و مشخصا اسطورهها و نمادهای آن ارجاع دادهاست، در سطح رویساخت شعر، اما سویهی فلسفی و نظری این گفتمان را در دستگاه فکری خود ترجمه و منتقل نساخته است. از این چشمانداز، شعر اخوان با مؤلفههای بنیادین مندرج در گفتمان ایران باستان از قبیل امیدواری، پیروزی نور بر تاریکی، حضور امر قدسی در مناسبات اجتماعی و زیست فردی، فرجامشناسی و غلبهی خیر بر شر، در فاصلهی کاملا معناداری قرار دارد. درست به همین دلیل، سنتگرایی اخوان، بهمثابهی رجعتی صرفاً رمانتیک، علیه اصالت و رسالت خویش، یعنی خلق پراکتیس و عاملیت، شورش کرده است. | ||
| کلیدواژهها | ||
| مهدی اخوان ثالث؛ ایران باستان؛ باستانگرایی؛ عاملیت؛ ثنویت | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یرواند. (1377). ایران بین دو انقلاب. ترجمهی کاظم فیروزمند و دیگران، تهران: مرکز.
آذرگشسب، اردشیر. (1361). پاسخ به اتهامات دوگانهپرستی، آتشپرستی و ازدواج با محارم. تهران: فروهر.
آموزگار، ژاله. (1386). تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت.
آموزگار، ژاله؛ تفضلی، احمد. (1370). اسطورهی زندگی زرتشت. تهران: کتابسرای بابل.
احمدپور، علی. (1387). «زبان و کاربردهای باستانگرایانه در اشعار مهدی اخوان ثالث». ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، شمارهی 19، صص 87-98.
اخوان ثالث، مهدی. (1367). ارغنون. تهران: مروارید.
___________ (1370). تورا ای کهن بوم و بر دوست دارم. تهران: مروارید.
___________ (1382). آخر شاهنامه. تهران: مروارید.
___________ (1383الف). از این اوستا. تهران: مروارید.
___________ (1383ب). زمستان. تهران: مروارید.
___________ (1387الف). در حیاط کوچک پاییز در زندان. تهران: زمستان.
___________(1387ب). دوزخ اما سرد. تهران، زمستان
اسماعیلپور، ابوالقاسم. (1381). اسطوره آفرینش در آیین مانی. تهران: کاروان.
اسماعیلی، زیبا. (1395). «هنجارگریزی زمانی (باستانگرایی) در اشعار اخوان ثالث». مطالعات ادبیات، عرفان و فلسفه، دورهی 2، شمارهی 2، صص 32-55.
بهار، مهرداد. (1377). از اسطوره تا تاریخ. تهران: چشمه.
پرمون، م. (1355). درآمدی بر سیر فلسفه در ایران باستان. تهران: جهان کتاب.
پورداوود، ابراهیم. (1374). سوشیانس موعود مزدیسنا. تهران: فروهر.
جلالی نایینی، سیدمحمدرضا. (1384). ثنویان در عهد باستان. تهران: طهوری.
خراسانی، صائمه. (1392). فرهنگ ایرانی در آثار مهدی اخوان ثالث. تهران: ترفند.
خسروی، خسرو. (1369). مزدک. سوئد: افسانه.
دلاشو، م. لوفلر. (1366). زبان رمزی قصههای پریوار. ترجمهی جلال ستاری، تهران: توس.
دستغیب، عبدالعلی. (1373). نگاهی به مهدی اخوان ثالث. تهران: مروارید.
دوشن گیمن، ژ. (1378). اورمزد و اهریمن ماجرای دوگانهباوری در عهد باستان. ترجمهی عباس باقری، تهران: فروزان.
زرینکوب، حمید. (1358). چشمانداز شعر نو فارسی. تهران: توس.
سیفولتس، ریچارد. (1390). گذار معنویت از ایران زمین. قم: ادیان.
سرکاراتی، بهمن. (1387). سایههای شکارشده. تهران: قطره.
شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1390). حالات و مقامات م. امید. تهران: سخن.
ــــــــــــــــــــــــ. (1392). با چراغ و آیینه، در جستوجوی ریشههای تحول شعر معاصر ایران. تهران: سخن.
شهرویی، سعید. (1394). «اژدها نماد کدام خشکسالی؟». کهننامهی ادب پارسی، سال 6، شمارهی 4، صص 117-138.
طبری، احسان. (1359). مسائلی از فرهنگ و هنر و زبان. تهران: مروارید.
________ (1363). از میان ریگها و الماسها. کابل: کمیتهی دولتی طبع و نشر.
عرب گلپایگانی، عصمت. (1387). اساطیر ایران باستان. تهران: هیرمند.
فتوحی رودمعجنی، محمود. (1385). بلاغت تصویر. تهران: سخن.
قاسمزاده، محمد؛ دریایی، سحر. (1370). ناگه غروب کدامین ستاره؛ یادنامهی مهدی اخوان ثالث. تهران: بزرگمهر.
کاتوزیان، محمدعلی. (1372). اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسلهی پهلوی. ترجمهی محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: مرکز.
کاخی، مرتضی (1378). باغ بیبرگی؛ یادنامهی مهدی اخوان ثالث. تهران: زمستان.
کاظم خانلو، ناصر؛ بیرانوند، نسرین؛ سازمند، فهیمه. (1394). «تحلیل اسطورههای حماسی در شعر اخوان ثالث». کنفرانس ملی آیندهپژوهی، علوم انسانی و توسعه، دورهی 1.
کریستنسن، آرتور. (1355). کیانیان. ترجمهی ذبیحالله صفا، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
محمدی آملی، محمدرضا. (1377). آواز چگور، زندگی و شعر مهدی اخوان ثالث. تهران: ثالث.
محمدی، محمدحسین. (1374). فرهنگ تلمیحات شعر معاصر. تهران: میترا.
مختاری، محمد. (1392). انسان در شعر معاصر. تهران: توس.
مرادی، محمدهادی؛ عبدرویانی، جواد. (1390). «میراثگرایی در شعر مهدی اخوان ثالث و امل دنقل». پژوهشهای نقد و ترجمهی زبان و ادبیات عربی، سال 1، شمارهی 1، صص 28-50.
مدرسی، فاطمه؛ احمدوند، غلامحسین. (1384). «بازتاب باستانگرایی در اشعار نیمایی اخوان ثالث». ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دورهی 2، شمارهی 41، صص 45-72.
مشکور، محمدجواد. (1380). خلاصهی ادیان. تهران: شرق.
واعظزاده، عباس؛ قوام، ابوالقاسم. (1389). «جلوههای مختلف خداباوری در شعر اخوان، فروغ و شاملو». جستارهای ادبی، شمارهی 68، صص 25-49.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 551 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 224 |
||
