| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 877 |
| تعداد مقالات | 7,848 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,535,486 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,270,757 |
آسیب‌شناسی افسانه‌های عامیانه برای کودکانِ پیش‌دبستانی با رویکرد طرحوارههای فرهنگی | ||
| مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز | ||
| مقاله 8، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 30، اسفند 1403، صفحه 129-146 اصل مقاله (1.22 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jcls.2023.47715.1993 | ||
| نویسنده | ||
| مریم شریف نسب* | ||
| دانشیار زبان و ادبیات فارسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| افسانه‌ها به‌سبب ساختار و شیوه‌ی رواییِ دل‌انگیزشان، همواره توجه کودکان را به خود جلب کرده‌اند؛ راویانِ بزرگ‌سال نیز در طول تاریخ برای سرگرم‌کردن کودکان و آموزش مهارت‌های زندگی به آنان از ظرفیت افسانه‌ها بهره گرفته‌اند. به‌همین‌سبب افسانه‌ها و داستان‌های عامیانه همیشه در زمره‌ی منابع مهم ادبیات کودک محسوب شده‌اند. اما بررسی دقیق محتوایی این افسانه‌ها نشان می‌دهد بسامد مضامین ناهنجار و ناشایست اخلاقی، اجتماعی، انسانی و... در این متون بسیار بالاست و ازآنجاکه در سنین خردسالی، طرحوارههای ذهنی بر اساس داده‌هایی که بزرگ‌سالان (والد) و محیط در اختیار کودک قرار می‌دهند، شکل می‌گیرد، نقل این افسانه‌ها برای کودکان، نسل‌به‌نسل، طرحوارههای ذهنی و انگاره‌های فرهنگی ایشان را شکل می‌دهد. راویان معتبر و مقتدر این افسانه‌ها (پدر و مادر، پدربزرگ و مادربزرگ و...) نیز به تثبیت این محتواها در ذهن کودک کمک می‌کنند و «ضبط والد» او را شکل می‌دهند که این امر پایان عمر به شکل ناخودآگاه، بر تصمیم‌گیرهای او و تفسیر وی از جهان پیرامونش تأثیر جدی خواهد گذاشت. از دیگرسو، محتواهای مشترک و مشابه در متونی که در طول زمان برای کودکانِ یک جامعه فراهم شده، طرحوارههای ذهنی مشابهی برای اعضای آن جامعه تولید می‌کند و به‌مرور انگاره‌های فرهنگی آن جامعه را شکل می‌دهد؛ بنابراین ردّپای بسیاری از کنش‌ها و منش‌های موجود در هر جامعه را می‌توان در متونی یافت که در کودکی برای اعضای آن جامعه تولید شده است. این پژوهش به روش توصیفی‌تحلیلی به بررسی یکصد و هشتاد افسانه پرداخته و طرحوارههای موجود در آن‌ها را برشمرده و بررسی کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| افسانه‌های عامیانه؛ انگاره‌های فرهنگی؛ طرحوارههای ذهنی؛ کودکان و خردسالان | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
استوارت، یان و ون جونز. (1385). روش‌های نوین در روان‌شناسی تحلیل رفتار متقابل. ترجمه‌ی بهمن دادگستر، تهران: دایره.
افراشی، آزیتا. (1395). مبانی معناشناسیِ شناختی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
اوکلی، لیزا. (1394). رشدشناختی. ترجمه‌ی حسین شیخ‌رضایی، تهران: دانش‌پرور.
پاینده، حسین. (1390). داستان کوتاه در ایران. ج3، تهران: نیلوفر.
پیاژه، ژان و باربل اینهلدر. (1386). روان‌شناسی کودک. ترجمه‌ی زیننت توفیق، تهران: نی.
ترایتلووا، یانا. (1394). انسان‌شناسی شناختی: گزیده‌ای از مباحث. ترجمه‌ی لیلا اربیلی، تهران: علمی و فرهنگی.
جوکاری، مهناز و فیروزمند، عطیه. (1397). «بررسی شگردهای خوانش انتقادی در کتاب‌های تصویری‌داستانی ایرانی». مطالعات ادبیات کودک، شماره‌ی17. صص 73 - 90.
https://doi.org/10.22099/jcls.2017.3993
شریف‌نسب، مریم. (1394). «تقابل‌های دوگانه در داستان‌های عامه». فرهنگ و ادبیات وانامه، سال 3، شماره‌ی 6، صص 1 - 21، http://cfl.modares.ac.ir/article_13343_38c48ae502c780c9966bf382c4f9a331.pdf
ــــــــــــــ . (1396). «فراروایت‌های اخلاقی و داستان‌های عامیانه ایرانی». دوفصل‌نامه روایت‌شناسی، سال 1، شماره‌ی 1، صص 105 - 124، Doi:20.1001.1.25886495.1396.1.1.2.9
ـــــــــــــــــ . (1398). «استمرار باورهای فرهنگی در قصه‌های عامیانه». اولین همایش ملی ادبیات کودک و نوجوان. دانشگاه شهید بهشتی، صص9 - 15.
شمس، محمدرضا. (1398). افسانه‌های این‌ور آب. تهران: افق.
عرفانی بیضایی، محمدجواد و رحیمی، محسن. (1394). «بررسی نظام باورها در قصه‌های عامیانه‌ی طبقه‌بندی شده‌ی ایرانی». مطالعات ادبیات کودک، سال 6، شماره‌ی 2، صص 99 -118.
فلاول، جان. اچ. (1377). رشد شناختی. ترجمه‌ی فرهاد ماهر، تهران: رشد.
فوکس، کریستین. (1399). رسانه‌های اجتماعی: خوانش انتقادی. ترجمه‌ی حسین بصیریان جهرمی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 573 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 495 |
||
