| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,777 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,469 |
دارالتأدیبی در شهربازی: نقدی بر جایگاه تخیل در سینمای کودک | ||
| مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز | ||
| مقاله 9، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 30، اسفند 1403، صفحه 147-160 اصل مقاله (1.43 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jcls.2023.46985.1980 | ||
| نویسنده | ||
| زهرا صابری تبریزی* | ||
| دانش آموختة دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهراء، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| در آثار سینمایی مربوط به حوزه‌ی کودکان، الگویی مکرر در ساخت‌مایه‌ی آثار وجود دارد که الگوی تکرارشونده است. به نظر می‌رسد این الگو ضد ماهیت فیلم کودک عمل می‌کند و به‌جای اینکه عنصر تخیل را در راستای آزادی، رهایی و میل به مکاشفه در ذهن کودکان نهادینه کند، برعکس، مایه‌ی آزردگی خاطر و وحشت کودکان از خیال‌پردازی می‌شود. در پژوهش حاضر، ضمن بررسی مقوله‌ی کودکی، نقش تربیتی آثار کودک، جایگاه تخیل در فیلم کودک و مراحلی که قهرمان کودک در فیلم طی می‌کند تا تنش اولیه را خنثی کند، به تصویر کشیده شده است. بدین‌منظور، جایگاه تخیل در آثار منتخب سینمای کودک از پیش از انقلاب 1357 تا دهه‌ی 90 بررسی شده و الگوی تخیل به‌کاررفته در این آثار برجسته شده است. معیار انتخاب فیلم‌ها این بوده است که پس از تنش اولیه‌ی قهرمان در فیلم، عنصری از عالم تخیل، مثل جهانی دیگر یا موجودی خیالی، به جهان کودک وارد شود و تجربه‌ای را همراه با سفر قهرمانی برای او رقم بزند. این ورود و خروج قهرمان به عالم خیال در فیلم از الگویی تبعیت می‌کند که فیلم‌سازان به‌منظور اهداف تربیتی آن را برساخته‌اند. این الگو مانع از آن می‌شود که کودکان بدون واهمه از آنچه به‌مثابه خیال‌پردازی به آن‌ها معرفی می‌شود، به تماشای اثری بپردازند که برای آن‌ها تولید شده است. پژوهش حاضر با برجسته‌کردن این الگو که شامل «تنش اولیه، جست‌وجوی راه‌حل و بازگشت با پشیمانی به حالت اولیه» است، تخیل را به‌منزله‌ی دارالتأدیبی که در شهربازی بنا شده باشد، پیش روی کودکان به‌تصویر می‌کشد. با اینکه این الگو در همه‌ی دنیا پذیرفته شده و به نظر می‌رسد که به کودک کمک می‌کند تا با جهان واقعی سازگار شود، براساس الگوی سفر قهرمان، بازگشت قهرمان در ساختار فیلم کودک، «بازگشت با اکسیر» نیست. قهرمان کودک پس از طی مراحلی که پیش روی او قرار دارد، درنهایت، چنان به نقطه‌ی آرامش بازمی‌گردد که گویی اصلاً سفری در کار نبوده است! تنها حاصل سفر کذایی او پشیمانی است. این الگو، جایگاه تخیل را در فیلم کودک متزلزل کرده و کودک را از خیال‌ورزی رهایی‌بخش بازمی‌دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| الگوی مکرر؛ بازگشت بدون اکسیر؛ تخیل؛ سفر قهرمان؛ فیلم کودک | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
اسکولز، رابرت. (1379). درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات. ترجمه‌ی فرزانه طاهری، تهران: آگاه.
جهاندیده، سینا. (1386-1387).«ساختار و ساخت‌آفرینی تخیل». ادب‌پژوهی، دوره‌ی 2، شماره‌ی 4. صص141-166.
رز، ژاکلین. (1387). «پیتر پن و فروید؛ کیست که سخن می‌گوید؟». در دیگرخوانی‌های ناگزیر، ترجمه‌ی الهام فروزنده، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، صص 176-221.
روئین‌تن، ناصر. (1396). «می‌خواستیم بن‌تن را تخریب کنیم». دسترسی در: http://qudsonline.ir/news/583176/
زایپس، جک. (1378). «چرا ادبیات کودک وجود ندارد». در دیگرخوانی‌های ناگزیر، ترجمه‌ی فریده پورگیو، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، صص 261-290.
ستاری، جلال. (1345). تأثیر سینما در کودکان و نوجوانان. تهران: شرکت چاپ فاروس.
صلح‌جو، تهماسب. (1370). «حدیث نفس در سینمای امیر نادری». معرفی و نقد فیلم‌های امیر نادری، تهران: سهیل، صص 111-114.
کالر، جاناتان. (1388). بوطیقای ساختگرا. ترجمه‌ی کوروش صفوی، تهران: مینوی‌خرد.
کمپبل، جوزف. (1396). قهرمان هزارچهره. ترجمه‌ی شادی خسروپناه، تهران: گل آفتاب.
گرین، جین و لبیهان، کیت. (1383). درسنامه‌ی نظریه و نقد ادبی. ویراسته‌ی حسین پاینده، تهران: روزنگار.
غفاری، سعید. (1381). گامی در ادبیات کودکان و نوجوانان. تهران: دبیزش.
فرض‌اللهی، امیر. (1387). آسیب‌شناسی سینمای کودک و نوجوان. تهران: فردوس.
محمدی، محمدهادی. (1378). روش‌شناسی نقد ادبیات کودکان. تهران: روزگاران.
مرادعباسی، مزدا. (1391). رؤیاهاتو از دست نده. تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
میربابا، محمدحسین. (1400). «مسلخ تخیل: نگاهی به سینمای کودک و نوجوان از قبال فیلم‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان». سینماتوگراف، کتاب چهارم، صص 25-41.
مقصودلو، بهمن. (1370). «مروری بر فیلم‌های نادری». معرفی و نقد فیلم‌های امیر نادری، تألیف غلام حیدری، تهران: سهیل، صص 101-110.
Collie, J and Slater, S (1987). Literature in the Language Classroom, Britain: Cambridge University Press.
Rose, Jacqueline S. (1998). "The Case of Peter Pan: The Impossibility of Children’s Fiction" in: The Children's Culture Reader, Ed by Henry Jenkins, NYU Press. Pp: 58-66. https://www.jstor.org/stable/j.ctt9qfn8r.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 197 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 223 |
||
