اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات24
تعداد شماره‌ها859
تعداد مقالات7,646
تعداد مشاهده مقاله13,577,408
تعداد دریافت فایل اصل مقاله11,684,202
ملاحسنی, فاطمه, جوادی, محسن. (1402). وحدت غایت نهایی انسان در آراء ملاصدرا. , 23(88), 97-116. doi: 10.22099/jrt.2023.48497.2935
فاطمه ملاحسنی; محسن جوادی. "وحدت غایت نهایی انسان در آراء ملاصدرا". , 23, 88, 1402, 97-116. doi: 10.22099/jrt.2023.48497.2935
ملاحسنی, فاطمه, جوادی, محسن. (1402). 'وحدت غایت نهایی انسان در آراء ملاصدرا', , 23(88), pp. 97-116. doi: 10.22099/jrt.2023.48497.2935
ملاحسنی, فاطمه, جوادی, محسن. وحدت غایت نهایی انسان در آراء ملاصدرا. , 1402; 23(88): 97-116. doi: 10.22099/jrt.2023.48497.2935

وحدت غایت نهایی انسان در آراء ملاصدرا

فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز
مقاله 5، دوره 23، شماره 88، آذر 1402، صفحه 97-116    اصل مقاله (458.49 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jrt.2023.48497.2935
نویسندگان
فاطمه ملاحسنی* 1؛ محسن جوادی2
1استادیار گروه آموزش معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
2استاد گروه فلسفه اخلاق، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران.
چکیده
بحث از غایت نهایی آدمی که در سنت ارسطویی و حکمت مشائی به عنوان سعادت مطرح است، در آثار حکمای مسلمان با تعابیر دیگری مانند کمال نهایی مورد بحث است. پرسش اصلی این مقاله این است که آیا مطلوب اصلی و به تبع هدف نهایی وجودی همه ی افراد انسان، رسیدن به امر یا وضعیت واحدی است یا انسان‌های مختلف بر حسب توان و استعداد وجودی متفاوتی که دارند، غایت‌های نهایی مختلف دارند؟ در اخلاق افلاطون و ارسطو اصل وحدت غایت نهایی انسان به استناد «استدلال ارگن» پذیرفته شده است و اما این نیز پذیرفته شده است که بسیاری از افراد انسان به دلایل مختلف و از جمله فقدان خیرات بیرونی لازم از آراستگی به فضیلت‌ها، که شرط اصلی سعادت است، ناتوانند (نخبه‌گرایی در اخلاق). از نظر ملاصدرا می‌توان گفت غایت وجودی افراد انسان متناسب با حد وجودی آن‌ها مختلف است و هر کس بر حسب توان و استعداد وجودی خود سعادت و یا کمال نهایی خاص دارد. البته تفاوت‌ها در کمال نهایی در نظر ملاصدرا بیشتر به تفاوت میان عقول انسان و نه خیرات بیرونی بر می‌گردد؛ اما تفاوت‌های وجودی و به تبع تفاوت در کمال نهایی آدمیان موجب امتیاز اجتماعی و یا حقوقی خاص نیست.
کلیدواژه‌ها
ملاصدرا؛ کمال نهایی؛ غایت اخلاقی؛ اختلاف غایات؛ نخبه‌گرایی
مراجع
  1. اترک، حسین (1393). نظریه اخلاقی ملاصدرا، آینه معرفت. 39(14)، 27-56.
  2. بابایی، پرویز (1374). فرهنگ اصطلاحات فلسفه. تهران: انتشارات نگاه.
  3. بریجانیان، ماری (1373). فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعی. (ویراسته‌ بهاء‌الدین خرمشاهی). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  4. بن، استنلی آی. (1378). «برابری اخلاقی و اجتماعی» در فلسفه اخلاق. (ترجمه انشاءالله رحمتی). تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.
  5. پاشایی، وحید (1396). غایت در فلسفه اخلاق؛ منظری قرآنی. اخلاق پژوهی. 1(3)، 111-139.
  6. جعفری، محمد تقی (1359). ترجمه و تفسیر نهج البلاغه. ج 22، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  7. خزاعی، زهرا، و تمدن، فاطمه (1395). شانس اخلاقی از دیدگاه برنارد ویلیامز. پژوهشهای فلسفی، 10(18)، 189-218.
  8. سجادی، سید جعفر (1379).فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  9. فرانکنا، ویلیام کی (1389). فلسفه اخلاق. (ترجمه هادی صادقی). قم: کتاب طه.
  10. مصباح، مجتبی (1390). بنیاد اخلاق. قم: مجتمع آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
  11. مصباح یزدی، محمد تقی (1364). درآمدی بر حقوق اسلامی. ج 1، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه: دفتر انتشارات اسلامی.
  12. ملاصدرا (1981). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه (اسفار). بیروت: دار احیاء التراث.
  13. ملاصدرا (1354). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
  14. ملاصدرا (1366الف). تفسیر القرآن الکریم (جلد 6). قم: انتشارات بیدار.
  15. ملاصدرا (1366ب). شرح اصول الکافی (4 جلد). تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  16. ملاصدرا (1381). کسر الاصنام الجاهلیه. تهران: بنیاد حکمت صدرا.
  17. ملاصدرا (1375). مجموعه رسائل فلسفی صدر المتألهین. تهران: انتشارات حکمت.
  18. ملاصدرا (1363). مفاتیح الغیب. تهران: موسسه تحقیقات فرهنگی.
  19. میری، پریچهر، و رضازاده، رضا (1393). بازخوانی نظریه اخلاقی ملاصدرا با تکیه بر فضیلت گرایی معاصر، حکمت صدرایی. 3(1)، 97-108.dor: 20.1001.1.23221992.1393.3.1.2.8
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 341
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 313


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب