| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 859 |
| تعداد مقالات | 7,631 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,515,247 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,637,832 |
تحلیلی بر نتایج برخورد زبانی در شمال استان ایلام بر پایه گویش‌سنجی رایانشی و تحلیل انبوهة دادگان (مطالعة موردی زبانگونة «خِزِلی») | ||
| زبانشناسی و گویش‌های ایرانی | ||
| مقاله 14، دوره 7، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 203-223 اصل مقاله (2.16 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jill.2023.7097 | ||
| نویسندگان | ||
| یاسر سنائی1؛ آرزو نجفیان* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار گروه زبانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| گونههای زبانی رایج در نواحی شمالی استان ایلام از تکثر و تنوع چشم‌گیری برخوردارند، یکی از این گونههای زبانی «خِزِلی» است که در مقایسه با زبانگونههای مجاور خود از ویژگی‌‌های منحصربه‌‌فردی برخوردار است. پژوهش حاضر بر اساس تحلیل انبوهة دادگان، خصایص زبانی شاخص «خِزِلی» را از سایر گونههای زبانی رایج در حوزة پژوهش مشخص میسازد و بدنبال شواهدی زبانی دال بر گرایش این زبان‌گونه، به سمت منطقه/ گروه گویشی خاصی است. روش پژوهش کمی و شیوه گردآوری داده‌ها میدانی است. جامعة آماری پژوهش، تمامی گویشوران 16 دهستان شهرستان‌‌های ایلام، ایوان، چرداول و سیروان را در برمی‌گیرد. نمونه‌های گویشی از تمامی روستاهای بیش از 100 خانوار حوزة پژوهش، از هر روستا یک نمونة گویشی (36 نمونه از 35 روستا)، جمع‌آوری شد. ابزار پژوهش، پرسش‌نامة «طرح ملی اطلس زبانی ایران» است. با بهره‌گیری از بستة نرم‌افزاری گویش‌سنجی و نقشه‌نگاری RuG/ L04، پراکنش مناطق گویشی، توزیع تنوعات آوایی، واژگانی و نحوی حوزة پژوهش تحلیل شد. یافتههای پژوهش نشان داد که سه گروه گویشی عمدة «لکی»، «لری» و «کردی جنوبی» و مجموعاً شش زیرگروه گویشی در شمال استان ایلام وجود دارد. در این بین، زبانگونة «خِزِلی» به عنوان نخستین زیرگروه گویشی منشعب از گروه گویشی کردی جنوبی، با فاصلة زبانی معنادار از سایر زیرگروههای گویشی، قرار میگیرد. همچنین به استناد نمودار «مقیاس‌گذاری چندبعدی» (MDS)، این زبان‌گونه هرچند به لحاظ تحلیل انبوهة دادگان در مجموعه زبانگونههای کردی جنوبی جای میگیرد؛ اما فاصله اندک و شباهت زبانی آن با گروه گویشی «لکی» قابل توجه است. مقایسة معادل‌‌های تلفظی اسامی، وند استمراری و ضمایر نشان داد که اگر چه مبنای شکل‌گیری «زبانگونة خِزِلی»، «لکی» است اما این انشعاب، خود ناشی از برخورد زبانگونة «لکی» با مجموعه گویش‌های رایج در غرب ایران از قبیل «کلهری» و «فیلی» است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برخورد زبانی؛ گویش خِزِلی؛ زبان کردی؛ ایلام؛ گویش‌سنجی؛ تحلیل انبوهه | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
بلو، جویس (1393). زبان کردی. راهنمای زبان‌های ایرانی،(ج2): زبان‌های ایرانی نو. ویراستة رودریگر اشمیت، ترجمه فارسی زیر نظر حسن رضایی باغ‌بیدی. تهران: ققنوس.
پالیزبان، کرم‌اله (1380). نظام آوایی گویش کردی ایلام. پایان‌نامة کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی
پالیزبان، کرم‌اله و فاطمه یوسفی‌راد (1394). بررسی معیارهای رده‌شناختی گویش کردی ایلام. فصلنامة علمی فرهنگ ایلام، 16 (46و47)، صص. 41-54
پرمون، یدالله (1385). طرح ملی اطلس زبانی ایران، کتابچة جامع تدوین اطلس. تهران: سازمان میراث - فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری.
تفکری رضائی، شجاع و عباس امیدی (1393). پسوندهای فعلی در گویش لکی: ساخت ارگتیو، مطابقۀ فاعلی یا ضمیر پیوسته؟ پژوهش‌های ایران‌شناسی، 4(1)، صص. 37-55.
جه‌هانفه‌رد، سه‌جاد (ژیار) (2015). زمانی کوردی و شێوه‌زاره‌کانی. زمانناسی (گۆڤارێکی مانگانةه تایبه‌ته به بواره‌کانی زمان)، (17)، صص. 242-276.
خِزِلی، مسلم و سکینه آزادی (1397). جستاری در قواعد صرفی و نحوی گویش کردی جنوبی (با بررسی موردی سه زیرگویش خِزِلی، لکی و کلهری(. نشریه ادبیات و زبان های محلی ایران زمین، 8 (2) شماره پیاپی 20، صص. 39-62.
خِزِلی، مسلم و سکینه، آزادی (1396). ساختار فعل در گویش خِزِلی. فصلنامة علمی فرهنگ ایلام، (54 و 55)، صص. 133-151.
خوشبخت، طیبه (1384). توصیفی زایشی از نظام آوایی کردی خِزِلی (دهستان کارزان ایلام): رویکردی خطی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه پیام نور.
دبیرمقدم،محمد(1387).زبان، گونه، گویش و لهجه: کاربردهای بومی و جهانی، ادب‌پژوهی،شماره5، صص.91-128
دبیرمقدم، محمد (1392). رده‌شناسی زبان‌های ایرانی. ج. 2. تهران: سمت.
سنائی، یاسر (1395). بررسی تنوع گویشی نواحی شمال استان ایلام: تدوین اطلس گویشی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه پیام نور.
علی‌بیگی،محمود(1394). بررسی واجی و صرفی وام- واژگان گویش کردی ایلام، نجفیان آرزو پایان‌نامة کارشناسی ارشد. تهران: دانشگاه پیام نور.
مدرسی، یحیی (1393). درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان. چ 4. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ملایی پاشایی، سیف‌اله (1392). گویش‌سنجی رایانشی دامنۀ شمالی البرز مرکزی بر پایه الگوریتم لونشین: تدوین یک اطلس زبانشناختی. رسالة دکتری زبانشناسی همگانی. تهران: دانشگاه پیام نور.
میرزابیگی، مسعود، حبیب گوهری، طیبه خوشبخت و اکبر عزیزی‌فر (1399). ترکیبی/ تحلیلی بودگی مقوله‌های تصریفی فعل در گویش کردی خِزِلی، مطالعات زبان و گویش‌های غرب ایران. 8 (30)، صص. 91-108.
میرزابیگی، مسعود، حبیب گوهری، طیبه خوشبخت و اکبر عزیزی‌فر (1400). زمان-وجه-نمود در گویش کردی خِزِلی. مطالعات زبان و گویش‌های غرب ایران. 9 (2)، شماره پیاپی 33، صص. 103-121.
نجفیان، آرزو، یاسر سنائی و سیف‌اله ملایی‌پاشایی (1396). گویش‌سنجی و نقشه‌نگاری رایانشی زبانگونههای شمال استان ایلام بر پایه تحلیل انبوهه داده‌های زبانی. پژوهش‌های زبانشناسی تطبیقی، (14)، صص. 145-163.
Adamou, E. (2016). A corpus-driven approach to language contact. Publisher: De Gruyter Mouton. Aliakbari, M. & E. Faraji (2014). Conceptualization of man’s behavioral and physical characteristics as animal metaphors in the spoken discourse of Khezel people. Linguistik Online, 59(2). https://doi.org/10.13092/lo.59.1141 Aliakbari, M., M. Gheitasi & E. Anonby (2014). On language, distribution in Ilam Province, Iran from https://www.researchgate.net, Last Updated: 17 Jul 2016 Baker, P. (2000). Theories of creolization and the degree and nature of restructuring. In Ingrid NeumannHolzschuh and Edgar W. Schneider (eds.), Degrees of Restructuring in Creole Languages. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins, pp. 41–64. Chambers, J. K. and P. Trudgill (2004). Dialectology. 2nd ed. Cambridge: Cambridge University Press. Clements, J. Clancy and S. Gooden (eds.) (2009). Language change in contact languages: Grammatical and prosodic considerations. Special Issue of Studies in Language. 33.2. Crystal, D. (2008). A dictionary of linguistics and phonetics. 6th Ed. Blackwell Publishing, Escure, G. and A. Schwegler (eds.) (2004). Creoles, contact and language change: Linguistic and social implications. Amsterdam: John Benjamins. Hickey, R. (2010). The handbook of language contact. Blackwell Publishing Huber, M., Dako, K., & Kortmann, B. (2008). Ghanaian English: morphology and syntax. Varieties of English: Africa, South and Southeast Asia, 368-380. Kastovsky, D. and A. Mettinger (eds.) (2001). Language contact in the history of English. Berlin: Mouton de Gruyter. King, R. (2000). The lexical basis of grammatical borrowing: A prince Edward Island case study. Amsterdam: John Benjamins. Myers-Scotton, C. (2002). Contact linguistics: Bilingual encounters and grammatical outcomes. Oxford: Oxford University Press. Snoek, C. (2014), Review of gabmap: Doing dialect analysis on the web, language documentation and conversation. Vol. 8, pp.192-208 From: http://nflrc.hawaii.edu/ldc Thomason, S. G. (2000). Contact as a source of language change. In Brian D. Joseph, and Richard D. Janda (eds.), The Handbook of Historical Linguistics. Trudgill, P., J. Chambers & N. Schiilling-Estes (2001). Handbook of sociolinguistics. Oxford: Basil Blackwell, Van Coetsem, F. (2000). A general and unified theory of the transmission process in language contact. Heidelberg: Winter. Weinreich, U. (1953). Languages in contact: Findings and problems. The Hague: Mouton Winford, D. and B. Migge (2004). Surinamese creoles: morphology and syntax. In Bernd Kortmann, Kate Burridge, Rajend Mesthrie, Edgar W. Schneider, and Clive Upton (eds.), A handbook of varieties of English, vol. 2: Morphology and Syntax. Berlin/New York: Mouton de Gruyter, pp. 482–516. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 269 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 276 |
||
