| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,747 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,452 |
بررسی کارکرد هجو در دستگاه اندیشگی خاقانی و مجیرالدین بیلقانی | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 1، دوره 15، شماره 3 - شماره پیاپی 57، آذر 1402، صفحه 1-24 اصل مقاله (732.23 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2023.47288.4391 | ||
| نویسندگان | ||
| حشمت اله انصاری* 1؛ مریم جعفری2؛ غلامعباس زاکری2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی واحد سیرجان، دانشگاه آزاد اسلامی، سیرجان، ایران | ||
| 2استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد سیرجان ، دانشگاه ازاد اسلامی، سیرجان ایران | ||
| چکیده | ||
| در پژوهش پیش رو به کارکردهای صنعت هجو و ذکر دلایل مختلف آن در اشعار خاقانی و مجیر بیلقانی پرداخته و شگردهای هنری، بلاغی و ادبی را در هجویات آنان تحلیل و بررسی کرده‌ایم و به شیوه‌ی منبع‌پژوهی پس از تدوین یافته‌ها به تحلیل داده‌ها پرداخته‌ایم. زبان خاقانی و مجیرالدین در هجویات زبانی عفیف و دور از ابتذال است. هجویات آنان بیشتر بیان اوصاف اخلاقی و جسمانی موردهجو است و اغلب خصم را ازنظر خصوصیات خَلقی و خُلقی به حیوانات تشبیه کرده‌اند. هر دو شاعر با بهره‌گیری از مضامین بکر و تازه که حکایت از نازک‌خیالی‌های آنان دارد و پیش گرفتن راه‌های خاص در تشبیه و درهم‌تنیدگی آن با سایر تناسب‌های لفظی و معنوی، به‌صورت غیرمستقیم بدخواهان و رقیبان خود را با تهورّ و جرئتی که رنگ گستاخی دارد، مورد سخت‌ترین هجویه‌ها قرار داده‌اند. هدف از هجو برای دو شاعر به‌سبب انگیزه‌ی روانی، حس انتقام‌گیری، فخر، غرور، تکبر، بدبینی، میدان تنگ رقابت و تشفی خاطر بوده؛ امّا این انگیزه‌ها در اشعار هجوی خاقانی به‌خاطر روحیه‌ی حساس، زودرنج و شرایط خانوادگی شاعر بارزتر و قوی‌تر از اشعار هجوی مجیرالدین است. ازنظر معنایی هجویات آنان بازنمود اوضاع فرهنگی مردم و اخلاق حاکم بر جامعه است؛ پس هجویات آنان علاوه بر شگردهای هنری و بلاغی ازلحاظ معنایی درخور توجه است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سبک آذربایجانی؛ صنعت هجو؛ مجیر بیلقانی؛ هجویات خاقانی | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
بیلقانی، مجیرالدین. (1358). دیوان اشعار. تصحیح و تعلیق محمدآبادی، تبریز: مؤسسه‌ی تاریخ و فرهنگ ایران.
پارسا، سیداحمد. (1385). «سبک‌شناسی هجویات خاقانی». علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دوره‌ی ۲۵، شماره‌ی 48، صص ۵۷-۶۸.
پارسا، سیداحمد؛ مرادی، فرشاد. (1387). «مقایسه‌ی سبک‌شناسی هجویات خاقانی و متنبی». پژوهشنامه‌ی علوم انسانی، دوره‌ی 3، شماره‌ی 58، صص 1-22.
پورنامداران، تقی. (1381). سفر در مه. تهران: نگاه.
تربیت، محمدعلی. (1314). دانشمندان آذربایجان. تهران: مطبعه‌ی مجلس.
حرّی، ابوالفضل. (1390). رویکرد نوین به طنز و شوخ طبعی. تهران: سوره مهر.
حسن‌زاده نیری، محمدحسن و همکاران. (1395). «عقده برتری یا حقارت، واکاوی اشعار خاقانی بر اساس روانشناسی فردگرا». متن‌پژوهی ادبی، سال 20، شماره‌ی 76، صص 85- 106.
حکیمی، محمود. (1372). لطیفه‌های سیاسی. قم: خّرم.
حلبی، علی‌اصغر. (1364). مقدمه‌ای بر طنز و شوخ‌طبعی در ایران. تهران: مؤسسه‌ی پیک ترجمه.
خاقانی، افضل‌الدین. (1375). دیوان خاقانی. ویراسته‌ی میرجلال‌الدین کزازی، تهران: مرکز.
داد، سیما. (1390). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
دشتی، علی. (1364). خاقانی شاعر دیرآشنا. تهران: زوار
رجایی، محمدجلیل. (1340). معالم البلاغه در علم معانی و بیان. شیراز: دانشگاه شیراز.
زرقانی، مهدی. (1388). تطور و دیگردیسی ژانرها تا میانه سده‌ی پنجم. تهران: سخن.
سعیدی‌مقدم، محمد؛ پارسا، سیداحمد. (1400). «وجاهت هنری تشبیهات هجوآمیز مجیرالدین بیلقانی». بهار ادب، دوره‌ی 14، شماره‌ی پیاپی67، صص ۵۲-۶۸.
شمیسا، سیروس. (1375). کلیات سبک‌شناسی. تهران: فردوس.
غفوری‌فر، محمد و همکاران. (1397). «مقایسه‌ی سبکی هجویات خاقانی و حطیئه». ادبیات و علوم انسانی دانشگاه کرمان، شماره‌ی 18، دوره‌ی 10، صص245-264.
کاسب، عزیزالله. (1364). «چشمانداز تاریخی هجو». تهران: مولف
کزازی، میرجلال‌الدین. (1380). گزارش دشواری‌های دیوان خاقانی. تهران: مؤلف.
میرصادقی، میمنت. (1373). واژه‌نامه‌ی هنر شاعری. تهران: مهناز.
نیکوبخت، ناصر. (1380). هجو در شعر فارسی. تهران: دانشگاه تهران.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 411 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 344 |
||
