| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,812 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,479 |
تحلیل ساختاری و نشانه‌معناشناختی قصة «برگ مروارید» انجوی شیرازی | ||
| مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز | ||
| مقاله 11، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 28، اسفند 1402، صفحه 277-300 اصل مقاله (838.47 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jcls.2023.44822.1952 | ||
| نویسندگان | ||
| محتشم محمدی* ؛ مطهره الله دادی؛ علی محمد محمودی | ||
| گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه سلمان فارسی کازرون. کازرون. ایران. | ||
| چکیده | ||
| بررسی و نقد لایه‌های صوری و معنایی قصه‌های ایرانی در شمار پژوهش‌های نقد ادبی می‌گنجد. قصه‌های عامیانه از حیث محتوا و ساختار، دارای ارزش‌های فرهنگی و ادبی هستند. هدف این پژوهش، بررسی قصه‌ی عامیانه «برگ مروارید» از مجموعه‌ی قصه‌های ایرانی (41 متن قصه و 35 روایت) گردآوری و تألیف انجوی‌شیرازی است. انجوی‌شیرازی این قصه‌ی کوتاه را از راوی، علی‌محمد فرهادی، اهل توسک‌سفلی ملایر شنیده و در این مجموعه ثبت کرده است. روش پژوهش توصیفی‌تحلیلی و با ابزار کتابخانه‌ای و به‌کاربستن نظریه‌ی نشانه‌معناشناختی گریماس انجام شده است. ساختار و بافت قصه، شیوه‌ی آفرینش و دریافت معنا در این روش اساس بررسی است. گریماس در پی آن بود که برای مطالعه‌ی روایت، الگویی منسجم را ارائه دهد که بعدها آن را نشانه‌معناشناسی نوین نامیدند؛ به باور گریماس آنچه اهمیت دارد، شناخت فرایند تولید متن از زمان انتقال تا دریافت، برپایه‌ی عناصر شَوِشی و کُنِشی است؛ به‌‌این ترتیب می‌توان ادبیات داستانی را بستری مناسب برای کاوش‌های گفتمانی و تلفیق ادبیات و گفتمان دانست؛ زیرا روایت مبتنی‌بر زبان‌شناسی، دریچه‌های تازه‌ای در عرصه‌ی ادبیات داستانی باز می‌کند. در این پژوهش با بهره‌گیری از درون‌مایه‌ی قصه‌ی «برگ مروارید»، گونه‌های مختلف نظام گفتمانی هوشمند و عوامل آن‌ها را استخراج کردیم و به این نتیجه رسیدیم که هرچند این قصه برآمده از فرهنگ عامه است و ساختاری سنتی دارد، درعین‌‌حال از الگوی ساختاری و روایتی نظام‌مند و معنادار برخودار است و با نظریه‌ی نشانه‌معناشناسی گریماس انطباق بسیار زیادی دارد؛ ازجمله اینکه فرایند روایی تغییر معنا نیز در این قصه، با گذر از مراحل عقد قرارداد، عملیات اصلی (توانش و کنش) و ارزیابی شناختی و عملی اتفاق افتاده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ساختار قصه؛ قصه‌ی برگ مروارید؛ قصه‌ی عامیانه‌ی ایرانی؛ گریماس؛ گفتمان؛ نشانه‌معناشناسی | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
احمدی، بابک. (1370). ساختار و تأویل متن. تهران: نشر مرکز. السیسور، ت، ا. پوپ. (1383). مروری بر مطالعات نشانه‌شناختی سینما. ترجمه‌ی فرهاد ساسانی. تهران: سوره‌ی مهر.
انجوی‌شیرازی، سیدابوالقاسم. (1352). قصه‌های ایرانی. جلد اول. تهران: نشر امیرکبیر.
پاکتچی، احمد و همکاران. (1394). «تحلیل فرایندهای گفتمانی در سوره‌ی قارعه باتکیه‌بر نشانه‌شناسی تنشی». جستار‌های زبانی، سال6، شماره‌ی25، صص 39_68.
پراپ، ولادیمیر. (1397). ریخت‌شناسی قصه‌های پریان. ترجمه‌ی فریدون بدره‌ای. تهران: انتشارات توس. تولان، مایکل. (1393). روایت‌شناسی درآمدی زبان‌شناختی-انتقادی. ترجمه‌ی سیده‌فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. تهران: سمت.
جباری، جعفر. (۱۳۹۵). بررسی رمان پل معلق محمدرضا بایرامی براساس نظریه‌ی پراپ و گریماس. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی گرایش ادبیات پایداری. دانشگاه محقق اردبیلی. دانشکدهی ادبیات و زبان‌های خارجی.
حدادی‌نیا، سعیده. (۱۳۹۵). بررسی نشانه‌معناشناسی روایت در رمان‌های عباس معروفی براساس نظریه‌ی روایی گریماس (مطالعه‌ی موردی: رمان‌های سمفونی مردگان، سالبلوا و پیکرفرهاد). پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه رازی. دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی.
خراسانی، فهیمه. (۱۳۸۹). بررسی ساختار روایی داستان سیاوش بر پایه‌ی نظریه‌ی نشانه‌معناشناسی روایی گریماس. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه تربیت مدرس. دانشکدهی علوم انسانی.
روشنفکر، کبری و همکاران. (۱۳۹۱). «نشانه‌معناشناسی ساختار روایی داستان (و ماتشاؤون) براساس
نظریه‌ی گریماس». ماهنامه‌ی علمی‌پژوهشی نقد ادب معاصر عربی، سال2، شماره‌ی۳، صص۴۰-۶۲.
سلیمی، سمیرا. (۱۳۹۱). تحلیل ساختاری قصه‌های کتاب گل به صنوبر چه کرد براساس نظریه‌های ولادیمیر پراپ. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه شهرکرد. دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی.
شعیری، حمیدرضا. (1386). «بررسی انواع نظام‌های گفتمانی از دیدگاه نشانه‌معناشناسی». مجموعه‌ی مقالات دانشگاه علامه‌طباطبایی، سال9، شماره‌ی219، صص 106_119.
ـــــــــــــــــــ . (1391). نشانه‌معناشناسی دیداری نظریه و تحلیل گفتمان هنری. تهران: نشر سخن.
ـــــــــــــــــــ . (1395). نشانه‌معناشناسی ادبیات: نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی. تهران: مرکز نشر آثار علمی دانشگاه تربیت مدرس.
ـــــــــــــــــــ . (1396). تجزیه‌وتحلیل نشانه‌معناشناختی گفتمان. تهران: سمت
ـــــــــــــــــــ . (1397). مبانی معناشناسی نوین. تهران: سمت.
شعیری، حمیدرضا و ترانه وفایی. (1388). ققنوس راهی به نشانه‌معناشناسی سیال. تهران: نشر علمی و فرهنگی.
عباسی، علی. (۱۳۹۵). روایت‌شناسی کاربردی (تحلیل زبان‌شناختی روایت: تحلیل کاربردی بر موقعیت روایی عنصر پیرنگ و نحوروایی در روایت‌ها). تهران: نشر دانشگاه شهید بهشتی.
عباسی، علی و هانیه یارمند. (1390). «عبور از مربع معنایی به مربع تنشی: بررسی نشانه‌معناشناختی ماهی‌سیاه کوچولو». فصل‌نامه‌ی پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، سال2، شماره‌ی3 (پیاپی 7)، صص 147_172.
گریماس، آلژیرداس‌ژولین. (1398). نقصان معنا. ترجمه و شرح حمیدرضا شعیری. تهران: خاموش.
معین، بابک. (1382). «رابطه‌ی نشانه‌شناسی‌معناشناسی و ادبیات کودک». کتاب ماه کودک و نوجوان. سال7، شماره‌ی76، صص 179-187.
نبی‌لو، علیرضا. (۱۳۹۲). «بررسی ساختار روایی داستان کودکان برمبنای نظریه‌ی گریماس». کاوش‌نامه‌ی دانشگاه یزد، سال14، شماره‌ی۲۶، صص۱۴7-۱۷2.
نصیحت، ناهید و همکاران. (1392). «بررسی نشانه‌معناشناختی ساختار روایی داستان کوتاه حبلٌ‌کالورید». مجله‌ی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، سال9، شماره‌ی28، صص 89-110.
نیازی، فاطمه. (۱۳۹۴). تحلیل داستان‌های کودکان برمبنای نظریه‌ی گریماس در افسانه‌های کهن. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه قم. دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 455 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 712 |
||
