| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 862 |
| تعداد مقالات | 7,675 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,670,111 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,744,654 |
در جستجوی ضوابط حاکم بر قانونگذاری مجلس شورای اسلامی در موارد سکوت قانون اساسی | ||
| مطالعات حقوقی | ||
| دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 47، اردیبهشت 1402، صفحه 33-63 اصل مقاله (620.88 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jls.2023.42779.4624 | ||
| نویسندگان | ||
| مصطفی منصوریان1؛ حمید نظریان* 2؛ مرتضی پورسلطانی3 | ||
| 1گروه حقوق عمومی و بین الملل دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری | ||
| 2گروه حقوق عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران | ||
| 3دانشجو دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| چکیده | ||
| ویژگی‌های خاص قانون اساسی در کنار محدودیت مندرجات آن سبب شده، در بسیاری از موارد، این قانون قابلیت بازتاب دادن احکام متناظر با همه مفاهیم و نهادهای موجود در روابط اجتماعی در سطح جامعه سیاسی را نداشته باشد. از طرفی، مطابق اصول 71 و 72 قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی دارای صلاحیت عام قانونگذاری در چهارچوب احکام مذهب رسمی کشور واصول قانون اساسی است. ازاین‌رو، قابل‌تصور است که موضوعات مورد قانونگذاری گستره وسیعی از مفاهیم و نهادهای اجتماعی را در بر بگیرند که در برخی موارد حکم مستقیمی در آن باره در قانون اساسی وجود نداشته باشد. وجود چنین امری باعث میشود تشخیص مغایرت مصوبات مجلس با قانون اساسی در محدوده سکوت این قانون با دشواری‌هایی همراه باشد. پژوهش حاضر مبتنی بر روش تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای به دنبال یافتن پاسخ برای این پرسش است که ضوابط قانونگذاری یا ورود مجلس شورای اسلامی درموارد سکوت قانون اساسی چیست واین ضوابط تاچه میزان دررویه شورای نگهبان رعایت گردیده اند. یافته های پژوهش نشان داد به‌صورت کلی دو معیار «عدم تضعیف قواعد حمایتکننده از حقوق و آزادیهای افراد» و «تغییر ندادن تعادل موجود در قواعد سازماندهنده قوای عمومی» جهت سنجش مصوبات مجلس در حوزه سکوت قانون اساسی قابل‌استفاده است. شورای نگهبان دربرخی موارد به‌صورت ضمنی به معیارهای مذکور عنایت داشته و درمواردی نیز به آنها توجهی نداشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سکوت قانون اساسی؛ ضوابط قانونگذاری؛ تفسیر قانون اساسی؛ شورای نگهبان؛ حقوق سازماندهنده قوای عمومی؛ قواعد حمایتکننده از حقوق و آزادی‌ها | ||
| مراجع | ||
|
ابریشمی راد، محمدامین؛ تقینژاد، علی (1398) «نقد الزام رئیسجمهور به ارائه گزارش عملکرد سالانه به مجلس»، مطالعات حقوقی، دوره یازدهم، شماره 2، صص 1- 22.
اردان، فلیپ (1389) نهادهای سیاسی و حقوق اساسی، ترجمه رشید انصاریان، اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.
بابایی‌مهر، علی (1388) «تفسیر، اصول و مبانی آن در حقوق عمومی»، حقوق خصوصی، سال ششم، شماره 14، صص 167 - 196.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380) مقدمه عمومی علم حقوق، چاپ ششم، تهران: انتشارات گنج دانش.
جعفری، محمدحسین (1392) اصول حاکم بر تفسیر قانون اساسی در ایران و آمریکا، چاپ اول، تهران: انتشارات مجد.
جمعی از پژوهشگران (1364) مشروح مذاکرات قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، اداره کل امور فرهنگی مجلس شورای اسلامی، جلد 1 و 3.
حبیبنژاد، سید احمد؛ عامری، زهرا (1396) «امکان‌سنجی عزل نمایندگان مجلس در نظام حقوق اساسی ایران»، دانش حقوق عمومی، سال ششم، شماره 18، صص 67-89.
خسروی، احمد، عامری، زهرا، مقدسی، محمدباقر (1397) «همهپرسی تقنینی؛ تجلی مردم‌سالاری در عرصه قانونگذاری»، علوم سیاسی، سال بیست و یکم، شماره 83، صص 7-38.
خلف رضایی، حسین (1393) «رویکردهای تفسیر قانون اساسی؛ با نگاهی به نظریات شورای نگهبان»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، سال سوم، شماره 7، صص 73-93 رفیعی علوی، سید احسان (1399) «بررسی فقهی حقوقی اصل 27 قانون اساسی در پرتو طرح تقنینی نحوه برگزاری راهپیماییها و تجمعات»، دانش حقوق عمومی، سال نهم، شماره 30، صص 51 - 74.
طحاننظیف، هادی، ممتازنیا، سعید (1398) «همهپرسی تقنینی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران»، دوفصلنامه پژوهش حقوق اسلامی، دوه بیستم، شماره 2، پیاپی 50، صص 421-448.
عباسی، بیژن (1394) مبانی حقوق اساسی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات جاودانه جنگل.
قاضی شریعت‌پناهی، ابوالفضل (1383) حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات میزان.
قافی، حسین و سعید شریعتی (1392) اصول فقه کاربردی، جلد اول، تهران: انتشارات سمت.
قیاسی، جلال‌الدین (1379) روش تفسیر قوانین کیفری، چاپ اول، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
کاتوزیان، ناصر (1385) فلسفه حقوق، جلد دوم، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1393) فلسفه حقوق، جلد سوم، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.
کیوان‌فر، شهرام (1390) مبانی فلسفی تفسیر قانون، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.
گرجی ازندریانی، علی‌اکبر (1395) حقوقی‌سازی سیاست، تهران: انتشارات خرسندی.
مظفر، محمدرضا (1385) اصول فقه، ترجمه محسن غرویان، جلد اول، قم: انتشارات دارالفکر.
موسی‌زاده، ابراهیم، منصوریان، مصطفی (1393) «رویکرد منشأگرایی در تفسیر قانون اساسی و آثار آن در رویه شورای نگهبان»، دانش حقوق عمومی، سال سوم، شماره 8، صص 1-21.
واعظ حسینی بهسودی، محمد سرور (1375) مصباح الاصول (تقریرات درس سید ابوالقاسم خویی)، چاپ پنجم، انتشارات مکتبه الداوری.
وکیلیان، حسن (1390) «مبانی نظری و شیوههای اعمال نظارت بر رفتار نمایندگان»، مجلس و راهبرد، سال هجدهم، شماره 68، صص 63-107.
هاشمی، سید محمد (1387) حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات دادگستر.
یاوری، اسدالله؛ مرادی برلیان، مهدی؛ مهرآرام، پرهام (1396) اصول و معیارهای تفسیر قضایی در حقوق عمومی، چاپ اول، تهران: انتشارات قوه قضاییه.
ابریشمی راد، محمدامین؛ تقینژاد، علی (1398) «نقد الزام رئیسجمهور به ارائه گزارش عملکرد سالانه به مجلس»، مطالعات حقوقی، دوره یازدهم، شماره 2، صص 1- 22.
اردان، فلیپ (1389) نهادهای سیاسی و حقوق اساسی، ترجمه رشید انصاریان، اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.
بابایی‌مهر، علی (1388) «تفسیر، اصول و مبانی آن در حقوق عمومی»، حقوق خصوصی، سال ششم، شماره 14، صص 167 - 196.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380) مقدمه عمومی علم حقوق، چاپ ششم، تهران: انتشارات گنج دانش.
جعفری، محمدحسین (1392) اصول حاکم بر تفسیر قانون اساسی در ایران و آمریکا، چاپ اول، تهران: انتشارات مجد.
جمعی از پژوهشگران (1364) مشروح مذاکرات قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، اداره کل امور فرهنگی مجلس شورای اسلامی، جلد 1 و 3.
حبیبنژاد، سید احمد؛ عامری، زهرا (1396) «امکان‌سنجی عزل نمایندگان مجلس در نظام حقوق اساسی ایران»، دانش حقوق عمومی، سال ششم، شماره 18، صص 67-89.
خسروی، احمد، عامری، زهرا، مقدسی، محمدباقر (1397) «همهپرسی تقنینی؛ تجلی مردم‌سالاری در عرصه قانونگذاری»، علوم سیاسی، سال بیست و یکم، شماره 83، صص 7-38.
خلف رضایی، حسین (1393) «رویکردهای تفسیر قانون اساسی؛ با نگاهی به نظریات شورای نگهبان»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، سال سوم، شماره 7، صص 73-93 رفیعی علوی، سید احسان (1399) «بررسی فقهی حقوقی اصل 27 قانون اساسی در پرتو طرح تقنینی نحوه برگزاری راهپیماییها و تجمعات»، دانش حقوق عمومی، سال نهم، شماره 30، صص 51 - 74.
طحاننظیف، هادی، ممتازنیا، سعید (1398) «همهپرسی تقنینی در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران»، دوفصلنامه پژوهش حقوق اسلامی، دوه بیستم، شماره 2، پیاپی 50، صص 421-448.
عباسی، بیژن (1394) مبانی حقوق اساسی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات جاودانه جنگل.
قاضی شریعت‌پناهی، ابوالفضل (1383) حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، چاپ یازدهم، تهران: انتشارات میزان.
قافی، حسین و سعید شریعتی (1392) اصول فقه کاربردی، جلد اول، تهران: انتشارات سمت.
قیاسی، جلال‌الدین (1379) روش تفسیر قوانین کیفری، چاپ اول، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
کاتوزیان، ناصر (1385) فلسفه حقوق، جلد دوم، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1393) فلسفه حقوق، جلد سوم، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.
کیوان‌فر، شهرام (1390) مبانی فلسفی تفسیر قانون، تهران: انتشارات شرکت سهامی انتشار.
گرجی ازندریانی، علی‌اکبر (1395) حقوقی‌سازی سیاست، تهران: انتشارات خرسندی.
مظفر، محمدرضا (1385) اصول فقه، ترجمه محسن غرویان، جلد اول، قم: انتشارات دارالفکر.
موسی‌زاده، ابراهیم، منصوریان، مصطفی (1393) «رویکرد منشأگرایی در تفسیر قانون اساسی و آثار آن در رویه شورای نگهبان»، دانش حقوق عمومی، سال سوم، شماره 8، صص 1-21.
واعظ حسینی بهسودی، محمد سرور (1375) مصباح الاصول (تقریرات درس سید ابوالقاسم خویی)، چاپ پنجم، انتشارات مکتبه الداوری.
وکیلیان، حسن (1390) «مبانی نظری و شیوههای اعمال نظارت بر رفتار نمایندگان»، مجلس و راهبرد، سال هجدهم، شماره 68، صص 63-107.
هاشمی، سید محمد (1387) حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات دادگستر.
یاوری، اسدالله؛ مرادی برلیان، مهدی؛ مهرآرام، پرهام (1396) اصول و معیارهای تفسیر قضایی در حقوق عمومی، چاپ اول، تهران: انتشارات قوه قضاییه.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 615 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 435 |
||