| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 863 |
| تعداد مقالات | 7,715 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,771,903 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,818,706 |
وحدت یا تعدد قلمرو «اختیار» و «رعایت مصلحت» در عقد وکالت | ||
| مطالعات حقوقی | ||
| دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 47، اردیبهشت 1402، صفحه 129-166 اصل مقاله (486.36 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jls.2023.42137.4562 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا فصیحی زاده1؛ محمد امینی* 2 | ||
| 1گروه حقوق، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان | ||
| 2دانشجو دکتری حقوق خصوصی دانشگاه اصفهان | ||
| چکیده | ||
| برای وکیل تعهداتی از سنخ تکالیف قانونی و نه تعهدات قراردادی که بتوان الزام او را به انجام آن‌ها خواست، بیان شده است. از جمله‌ی این تکالیف، رعایت مصلحت موکل و عدم تجاوز از حدود اختیار اعطایی است که مقنن در ماده 667 ق.م به آن اذعان داشته است. براین‌اساس در تحقیق حاضر این سوال مطرح است که آیا عمل وکیل در قلمرو اختیار برابر است با رعایت مصلحت موکل و یا اینکه هر کدام از این دو با دیگری متفاوت است و عمل به هر یک از آن‌ها، وکیل را از انجام مورد دیگر بی‌نیاز نخواهد کرد؟ به عبارتی، آیا میان قلمرو اختیار و مصلحت، وحدت وجود دارد یا تعدد؟ نگارندگان پس از مطالعه تالیفات حقوقی و آثار فقیهان، به این نتیجه دست یافتند که عملِ در حدود اختیار و رعایت مصلحت واحد نیست و هر کدام مجزا از دیگری است و وکیل باید هر کدام از این‌ها را در عرض یکدیگر انجام دهد. هم‌چنین با ترسیم گستره مصلحت، مشخص شد که با پذیرش تئوری تعدد، ضمانت اجرای عدم رعایت مصلحت یک حکم بیشتر نیست و نیازی به بیان فروض سه‌گانه‌ای که در تالیفات حقوقی وجود دارد، نمی‌باشد و از آنجا که رعایت مصلحت یک تکلیف است، میان رعایت و عدم رعایت آن، وجه سومی قابل تصور نیست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تعهد قانونی؛ قلمرو اختیار؛ قلمرو مصلحت؛ نظریه تعدد؛ ماده 667 ق.م؛ نظم عمومی | ||
| مراجع | ||
|
الف. فارسی
آقابخشی، علی و افشاری راد، مینو (1386) فرهنگ علوم سیاسی، تهران: انتشارات چاپار.
احمد پور، ایوب، احمدی‌نژاد، زهرا (1395) «تبیین رعایت حدود وکالت از سوی وکیل در فقه و نظام حقوقی ایران»، نخستین کنفرانس بین‌المللی و دومین کنفرانس ملی هزاره سوم و علوم انسانی.
اسماعیلی هریسی، ابراهیم (1385) پیشه وکالت، چاپ اول، تهران: نشر دادگستر.
الشریف، محمدمهدی (1393) «از تملیک تا تعهد: تأملی بر تأثیر حقوق فرانسه در تحلیل ماهیت اجاره در حقوق ایران»، پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب، دوره یک، شماره 2، صص 29-58.
امامی، سید حسن (۱۳۸۱) حقوق مدنی، جلد اول و دوم، تهران: انتشارات کتابفروشی اسلامیه.
باریکلو، علیرضا (1388) عقود معین 2، چاپ اول، تهران: مجد.
بروجردی عبده، محمد (۱۳۸۰) حقوق مدنی، تهران: انتشارات کتابفروشی علمی.
پژوهشگاه قوه قضائیه (1391) مجموعه آرای قضائی دادگاه‌های تجدیدنظر تهران، چاپ اول، تهران: قوه قضائیه.
پوراسماعیلی، علیرضا. (1389) «بررسی مفاهیم اذن، رضایت و برائت و تأثیر آن‌ها در مسؤولیت پزشک»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره 2، شماره 2، صص 53-70.
پور مهدی کنده، نادر (1389) قلمرو تعهدات قراردادی و قانونی وکیل (پایان‌نامه، به راهنمایی علیرضا فصیحی زاده)، اصفهان، دانشگاه اصفهان.
توکلی، یعقوب، تختی، فهیمه (1398) «راهکارهای تشخیص مصلحت در اندیشه امام خمینی (ره) و قانون اساسی ایران»، فصلنامه علمی پژوهش‌های انقلاب اسلامی، دوره هشت، شماره 29، صص 7-30.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1382) ترمینولوژی حقوق، تهران: انتشارات گنج دانش.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386) الفارق، چاپ اول، تهران: گنج دانش.
حاتمی، علی‌اصغر. شنیو، قادر (1396) «نظریه وکالت حکمی در فقه اسلامی، حقوق ایران و حقوق برخی از کشورهای اروپایی»، مطالعات حقوقی، دوره 9، شماره 3، صص 27-50.
حاجی عزیزی، بیژن، اعتماد، مریم (1394) «ضمانت اجرای عدم رعایت مصلحت در وکالت»، فقه و اصول، دوره چهل و هفت، شماره یک، صص 55-73.
حجازی، محمدعلی (1389) تعهدات وکیل و موکل، چاپ اول، تهران: میزان.
حسینی، سید محمدرضا (1379) قانون مدنی در رویه قضایی، چاپ اول، تهران: مجد.
دهخدا، علی‌اکبر (بیتا) لغتنامه دهخدا، جلد 4 و 7، بی‌جا.
رحمانی، صادق (1388) تعهدات امین در عقود امانی (پایان‌نامه، به راهنمایی علیرضا فصیحی زاده)، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
ره پیک، حسن (1387) حقوق مسئولیت مدنی و جبران‌ها، تهران، خرسندی.
زمانی، عباس (1394) «عدم رعایت مصلحت در انتقال مال از سوی وکیل»، مجله حقوقی دادگستری، دوره هفتاد و نه، شماره 90، صص 85-100.
سجادی، سید جعفر (1380) فرهنگ معارف اسلامی، چاپ چهارم، تهران: کومش.
شبیری زنجانی (1381) درس خارج فقه، مورخ 07/08/81 ، https://www.eshia.ir
صابریان، علیرضا (1385) «مصلحت و جایگاه آن در حکومت اسلامی»، انسان پژوهی دینی، دوره سه، شماره 10، صص 57-80.
صادقی، محمد هادی، تنهایی، فرزاد (1396) «ماهیت اختیار و جایگاه آن در حقوق کیفری»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری، دوره شش، شماره 21، صص 39-72.
صفایی، سید حسین (1351) حقوق مدنی (تعهدات و قراردادها)، تهران: موسسه عالی حسابداری.
طاهری، حبیب اله (۱۳۷۵) حقوق مدنی، جلد چهارم و پنجم، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طاهری، محمدعلی، خسروی، احمد (1391) «مبانی فقهی مصلحت و جایگاه آن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات حقوقی دولت اسلامی، سال اول، شماره 2، صص 177-217.
عدل، مصطفی (۱۳۷۳) حقوق مدنی، تهران: انتشارات بحرالعلوم.
عمید، حسن (1358-1371) فرهنگ فارسی عمید، تهران، امیرکبیر، چاپ سیزدهم.
غلامی، جهانبخش (1379) تعهدات وکیل، (پایان‌نامه، به راهنمایی مهدی شهیدی)، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
فروغی، علیرضا (1397) «بررسی فقهی و حقوقی مفهوم حق و حکم»، دوفصلنامه فقه و حقوق خصوصی، سال اول، شماره یک، صص 3-36.
فصیحی زاده، علیرضا (1396) اذن و آثار حقوقی آن، چاپ دوم، قم: بوستان کتاب.
قربانزاده، قربانعلی (1379) مبانی مصلحت عمومی بر اندیشه امام خمینی، رساله دکتری، دانشگاه تهران، رشته علوم سیاسی.
کاتوزیان، ناصر (1395) قانون مدنی در نظم حقوق کنونی، چاپ پنجاه و یکم، تهران: میزان.
کاتوزیان، ناصر (1392) عقود معین – جلد چهارم، چاپ هفتم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1383) قواعد عمومی قراردادها – جلد دو، چاپ ششم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاشانی، سید محمود (74-1373) جزوه پلی‌کپی حقوق مدنی 7، تهران: دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
کاشانی، سید محمود (1394) حقوق مدنی (قراردادهای ویژه)، چاپ دوم، تهران: میزان.
کاویار، حسین، جوانمرد فرخانی، ابراهیم، میری، حمید (1399) «ماهیت شناسی اذن»، مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، دوره 14، شماره 42، صص 5-26.
لطفی، اسد ا... (1390) سلسله مباحث فقهی – حقوقی عقد وکالت، چاپ اول، تهران: جنگل.
محقق داماد، سید مصطفی و دیگران1398) حقوق قراردادها در فقه امامیه، جلد 1، چاپ دهم، تهران: سمت.
معین، محمد (1388) فرهنگ فارسی، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
مکارم شیرازی، ناصر (1424) کتاب النکاح، چاپ اول، قم: مدرسه الامام على بن ابى طالب.
مکارم شیرازی (1379) درس خارج فقه، مورخ 06/02/79، https://www.eshia.ir/
میرزا قمی (بی تا) جامع الشتات فی أجوبة السؤالات، بی‌جا.
نایب زاده، اکبر (1396) ترجمه جواهر الکلام (وکالت)، تهران: خرسندی.
نبیان، پروین (1384) «معناى حقیقى اختیار»، فصلنامه اخلاق، دوره یک، شماره یک، صص 90-113.
هاشمی، سید احمدعلی. تقی زاده، ابراهیم. آقاسی، محسن (1397) حقوق مدنی 7 عقود معین (قسمت ب)، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ب. عربی
قرآن کریم
ابن إدریس الحلی، أبی جعفر محّمد بن منصور(1410) السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، چاپ دوم، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414) لسان العرب، بیروت – لبنان: دار صادر.
اردبیلی، مقدس (بی تا) مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان، بی‌جا.
اصفهانی، محمدحسین (1418 ق) حاشیه کتاب المکاسب، قم، انوار الهدی، چ 1.
بجنوردی، سید میرزا حسن (1413) قواعد الفقهیه، قم: دار الکتب العلمیه.
حلى، جمال الدین احمد بن محمد اسدى (1407) المهذب البارع فی شرح المختصر النافع، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
حسینی شیرازی، سید محمد (1409) الفقه (کتاب الوکاله)، چاپ دوم، بیروت: دارالعلوم.
حسینی عاملی، سید محمدجواد (بی تا) مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، قم: جامعه مدرسین.
حسینی مراغی، سید میر عبد الفتاح (1417) العناوین الفقهیة، چاپ دوم، قم: مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
خویى، سید ابوالقاسم، (1412 ق) مصباح الفقاهه، چاپ اول، بیروت: دار الهادی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412) المفردات فی غریب القرآن، چاپ اول، بیروت، دارالعلوم- الدار الشامیه.
روحانی، السید محمد (1420) المرتقى إلى الفقه الأرقى، چاپ اول، تهران: دار الجلی.
زبیدی، محمدمرتضی (بیتا) تاج العروس من جواهر القاموس، ج 1، بیروت: مکتبه الحیاه.
سبزواری، سید عبدالاعلی (بی تا) مهذب الاحکام فی بیان حلال و الحرام، قم: دار التفسیر.
سند، محمد (1433) منهاج الصالحین، چاپ دوم، قم: باقیات.
شرتونی اللبنانی، سعید، (1403) أقرب الموارد فی فصیح العربیة والشوارد، قم: منشورات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
شریفی اشکوری، الیاس (1381) فقرات فقهیه، قم: آل ایوب.
شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (بی تا) الخلاف، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (1387) المبسوط فی فقه الإمامیة، چاپ سوم، تهران: مکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (1400) النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، چاپ دوم، بیروت: دار الکتاب العربی.
شهید ثانی، زین الدین بن علی (بی تا) مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، مؤسسة المعارف الاسلامیة.
شهید ثانی، زین الدین بن علی (1386) الروضه البهیه (تحقیق سید محمد کلانتر)، بی جا.
صیمری البحرانی، شیخ مفلح (بی تا) غایة المرام فی شرح شرائع الإسلام، دار الهادی.
طباطبایی، سید علی (1418) ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدّلائل، چاپ اول، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث.
طباطبایی، السید علی (1419) ریاض المسائل، چاپ اول، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
طباطبایی حکیم، سید محسن (بی تا) مستمسک العروة الوثقى، بی جا: دار إحیاء التراث العربی.
طباطبایی مجاهد، سید محمد (بی تا) کتاب المناهل، بی جا.
طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم (1417) عروه الوثقی، چاپ اول، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
طباطبائی یزدی، سید محمد کاظم (1414) تکملة العروة الوثقى، چاپ اول، قم: مکتبة الداوری.
طبرسی، فضل بن حسن (بی تا) مجمع البیان فی تفسیر القرآن (تصحیح سید هاشم رسولی محلاتی)، 5 مجلد، تهران: مکتب العلمیه الاسلامیه.
طریحی، فخر االدین بن محمد (بی تا) مجمع البحرین، 6 مجلد، نجف: دار الکتب العلمیه.
علامة حلی، حسن بن یوسف (1413) مختلف الشیعه، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
علامة حلی، حسن بن یوسف (1414) تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
علامة حلی، حسن بن یوسف (بی تا) تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة، قم: مؤسسة الامام الصادق علیه السلام.
فاضل مقداد1404 ق) تنقیح الرائع لمختصر الشرائع (تحقیق و گردآوری: سید عبداللطیف حسینی کوه‌کمری)، چاپ اول، قم: مکتبة آیت‌الله المرعشی النجفی (ره).
فاضل موحدى لنکرانى، محمد (1383) تفصیل الشریعة- المضاربه، الشرکه‌و...، قم: مرکز فقه الائمه الاطهار (ع).
فخر المحققین حلی، محمد بن حسن (1387 ق) ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم: موسسه اسماعیلیان.
کاشف الغطاء، عباس (1424) منهل الغمام فی شرح شرایع الإسلام، چاپ اول، نجف: مؤسسة کاشف الغطاء.
مامقانی، عبدالله (بیتا) نهایةالمقال فی تکملةغایة الآمال، چاپ سنگی.
محقق حلی (1408) شرایع الاسلام، ج 2، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعلیان.
محقق حلی (1410) المختصر النافع فی فقه الامامیة، چاپ سوم، تهران: قسم الدراسات الإسلامیة فی مؤسسة البعثة.
محقق حلی، (بیتا) معارج الاصول، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث.
محقق سبزواری (بی تا) کفایه الاحکام، قم: موسسه نشر الاسلامی.
محقق کرکی، شیخ نور‌الدین على بن حسین (1414) جامع المقاصد فی شرح القواعد، چاپ دوم، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
موسوی البجنوردى، السید حسن (1377) القواعد الفقهیة، قم، نشر الهادی.
میلانی، سید محمد هادی، (1429 ق) کتاب البیع (تقریر و شرح سید علی میلانی)، قتم، مرکز الحقائق الاسلامیه.
نائینی، محمد حسین (1418) منیه الطالب (تقریرات میرزا نائینی للخوانساری، موسی)، قم: موسسه نشر الاسلامی
نائینی، محمد حسین (بی تا) منیه الطالب، قم: مکتبه المحمدیه.
نجفی، الشیخ محمدحسن (1432) جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، چاپ هفتم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ج. انگلیسی
Black, Henry (1963) Law Dictionary; 5th ed, New York, West Publishing. Bowstead, William. Reynolds, Francis Martin Baillie (1996) Bowstead and Reynolds on Agency, sixteenth edition London, Sweet & Max Well. Collin, (1992) Law Dictionary; 4th ed, Universal Book Stall, London: Published by Peter Collin Publishing.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 960 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,525 |
||