| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 852 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,420,776 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,583,412 |
مقاله کوتاه: یادگار: اصطلاحی دیوانی در شاهنامه | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 8، دوره 14، شماره 4 - شماره پیاپی 54، اسفند 1401، صفحه 191-200 اصل مقاله (695.54 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله کوتاه | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2023.44844.4301 | ||
| نویسنده | ||
| نادره نفیسی* | ||
| استادیار گروه فرهنگ و زبانهای باستانی،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد ابهر.ابهر.ایران | ||
| چکیده | ||
| یادگار: اصطلاحی دیوانی در شاهنامه نادره نفیسی * چکیده واژه‌ی یادگار در معنای متداول آن بارها در شاهنامه به کار رفته است؛ ولی تنها یک‌بار در داستان پادشاهی هُرمَزدِ نوشین‌روان، در هنگام شمارش و نگارش گنج و خواسته‌ی دژی که پَرموده، پسر ساوه‌شاه، در آن محصور بوده، فردوسی این واژه را در معنایی متفاوت به کار برده و به احتمال بسیار آن را از شاهنامه‌ی ابومنصوری نقل کرده است. تاکنون پژوهشگران آرای گوناگونی درباره‌ی معنای این واژه مطرح کرده‌اند که هیچ‌کدام گویای معنای دقیق آن نیست. نگارنده در این مقاله کوشیده است نشان دهد که بر پایه‌ی منابع تاریخی (به‌ویژه زین‌الاخبار گردیزی)، واژه‌ی یادگار در بیت مزبور، اصطلاحی دیوانی و معادل کلمه‌ی تذکره در متون تاریخی دوره‌ی اسلامی بوده است. به گمان نگارنده واژه‌ی ayādgār در فارسی میانه نیز افزون بر معانی مشهور «یادداشت»، «رساله» و «سرگذشت‌نامه» بر اثر توسّع معنایی، معانی دیگری نیز داشته که به‌سببِ ازدست‌رفتن متون فارسی میانه به دست ما نرسیده؛ ولی در کتاب تاریخ سبئوس، مورّخ ارمنی سده‌ی هفتم میلادی حفظ شده است. * استادیار فرهنگ و زبانهای باستانی، دانشگاه آزاد ابهر، ابهر، ایران nad_nafisi@yahoo.com تاریخ دریافت مقاله: 27/6/1401 تاریخ پذیرش مقاله: 26/10/1401 | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: اصطلاحات دیوانی؛ شاهنامه؛ فارسی میانه؛ یادگار/ یاذگار | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
آملی، شمس‌الدین محمّد. (۱۳۸۱). نفایس‌الفنون فی عرایس‌العیون. ج1، به تصحیح و پاورقی ابوالحسن شعرانی، تهران: اسلامیه.
آیدنلو، سجّاد. (1386). «واژه‌ای فراموش‌شده از شاهنامه در فرهنگ‌ها». فرهنگ‌نویسی، شماره‌ی 1، صص 280-285.
امیدسالار، محمود. (1389). سی‌و‌دو مقاله در نقد و تصحیح متون ادبی. تهران: بنیاد موقوفات افشار.
انوری، حسن. (1355). اصطلاحات دیوانی دوره‌ی غزنوی و سلجوقی. تهران: طهوری.
بیهقی، ابوالفضل.(1389). تاریخ بیهقی. مقدّمه، تصحیح، تعلیقات، توضیحات و فهرست‌ها: محمّد‌جعفر یاحقّی و مهدی سیّدی، ج1، تهران: سخن.
جباره‌ناصرو، عظیم. (1394). «یازگار یا یادگار، واژه‌ای بحث‌انگیز در شاهنامه». فرهنگ‌نویسی، شماره‌ی 10، صص 139-146.
جرفادقانی، ابوشرف ناصح‌بن ظفر. (1374). ترجمه‌ی تاریخ یمینی. تصحیح جعفر شعار، تهران: علمی و فرهنگی.
خالقی‌مطلق، جلال. (1391). یادداشت‌های شاهنامه. بخش دوم و سوم، تهران: مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی.
خطیبی، ابوالفضل. (1386). «یازگار یا یادگار». فرهنگ‌نویسی، شماره‌ی 1، صص 286-289.
صادقی، علی‌اشرف. (1386). «درباره‌ی یازگار». فرهنگ‌نویسی، شماره‌ی 1، ص 290.
فردوسی، ابوالقاسم. (1386). شاهنامه، ج7، به‌کوشش جلال خالقی مطلق و ابوالفضل خطیبی، تهران: مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی.
ــــــــــــــــــ. (1394). شاهنامه. به‌کوشش جلال خالقی مطلق، تهران: سخن.
گردیزی، ابوسعید عبدالحیّ (1384). زین‌الاخبار. به اهتمام رحیم رضازاده ملک، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
مسعودی، ابِی‌الحسن علی‌بن‌الحسین. (2005). مروج‌الذهب و معادن‌الجوهر. ج1، اعتنی به وراجعه: کمال حسن مرعی، بیروت: المکتب‌العصریه.
میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. (۱۳۸۲). کشف‌الاسرار. ج6، به سعی و اهتمام علی‌اصغر حکمت، تهران: امیرکبیر.
میهنی، محمّد‌بن عبدالخالق. (1375). دستور دبیری. به‌تصحیح سیّد‌علی رضوی بهابادی، تهران: بهاباد.
نحوی، اکبر. (1397). «درباره‌ی دو واژه‌ی کمیاب شاهنامه (یادگار، سِند)». جستارهای نوین ادبی، شماره‌ی 200، صص 259- 270.
نغزگوی کهن، مهرداد. (1386). «یازگار و یادگار و انشقاق اولیه». فرهنگ‌نویسی، شمـاره‌ی 2، صص 222-226.
هندوشاه صاحبی نخجوانی. (1357). تجارب‌السّلف. به‌تصحیح و اهتمام عباس اقبال آشتیانی، تهران: طهوری.
Hoffmann, G. (1880). Auszüge aus syrischen Akten persischer Märtyrer. Leipzig. Hübschmann, H. (1897). Armenische Grammatik: I. Armenische Etymologie. Leipzig. MacKenzie, D. N. (1986), A Concise Pahlavi Dictionary, London. Nafisi, N. (2022). “New Persian Yadgar”, Iran and the Caucasus. vol. 26.1, pp. 79-81. Pahlavi Texts. (1913). J. D. M. Jamasp-Asana (ed.): Bombay. Sebeos. (1999). The Armenian History Attributed to Sebeos. R. W. Thomson (trans.)/J. Howard-Johnston (historical commentary): Liverpool.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 465 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 471 |
||
