| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,707 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,437 |
ساخت فعل مرکب و عبارت فعلی در چند نوشتۀ فارسی میانه | ||
| زبان‌شناسی و گویش‌های ایرانی | ||
| مقاله 4، دوره 8، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 63-77 اصل مقاله (509.67 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jill.2022.44949.1329 | ||
| نویسندگان | ||
| سمیراء نرماشیری1؛ شیماء جعفری دهقی* 2 | ||
| 1دانش آموختۀ کارشناسی ارشد، زبان های باستانی ایران، دانشگاه ولایت، ایرانشهر | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ولایت، ایرانشهر، سیستان و بلوچستان، ایران | ||
| چکیده | ||
| زبان فارسی میانه یا پهلوی از زبان‌های ایرانی میانۀ جنوب غربی است و چنان‌که از نامش پیداست بازماندۀ گونه‌ای از فارسی باستان است. بنابراین، از لحاظ تحول تاریخی، زبان فارسی باستان به فارسی میانه و فارسی میانه به فارسی نو تبدیل شده است. پس از دگرگونی زبان فارسی میانه و رواج فارسی نو، برخی از ساختارهای زبانی از جمله ساخت فعل مرکب و عبارت فعلی نیز دگرگون شد. در این پژوهش پرسش اصلی این است که ساخت فعل مرکب و عبارت فعلی در سه متن فارسی میانه (اندرز مهرسپندان، روایت پهلوی و کارنامۀ اردشیر بابکان) چگونه بوده است. برای رسیدن به پاسخ، تمامی فعل‌های مرکب و عبارت‌های فعلی از سه متن فارسی میانۀ مذکور گردآوری و بر اساس ساختار و اجزای تشکیل‌دهندۀ آن‌ها طبقه‌بندی شد. نتیجۀ این پژوهش نشان داد در سه متن یادشده ساخت فعل مرکب شامل اسم + همکرد؛ صفت + همکرد؛ قید یا قید پیشوندی + همکرد و گروه حرف اضافه‌ای+ همکرد می‌شود. ساخت عبارت فعلی نیز به صورت حرف اضافه+ اسم+ فعل؛ حرف اضافه+ اسم معنی+ فعل؛ حرف اضافه+ قید+ فعل است. شناخت ساختارهای فعل مرکب و عبارت فعلی برای تهیۀ واژه‌نامۀ زبان فارسی میانه سودمند خواهد بود و پژوهشگران را در شناخت این ساختارها در زبان فارسی یاری خواهد داد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عبارت فعلی؛ فارسی میانه؛ فعل مرکب؛ متن‌های پهلوی؛ همکرد | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
ارژنگ، غلامرضا (1387). دستور زبان فارسی امروز. تهران: قطره.
اشه، رهام (1382). یک متن ناشناخته به پارسیگ: هرمز باهرویسپ آگاهی. تهران: اساطیر.
تفضلی، احمد (1376). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. به کوشش ژاله آموزگار. تهران: سخن.
خانلری، پرویز (1366). تاریخ زبان فارسی. ج2. تهران: نشر نو.
دبیرمقدم، محمد (1376). فعل مرکب در زبان فارسی. مجلۀ زبان‌شناسی، 12(1و2)، صص. 18-44.
راستارگویوا، و. س. (1347). دستور زبان فارسی میانه. ترجمة ولی‌الله شادان. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
رضایی باغ‌بیدی، حسن (1387). راهنمای زبان‌های ایرانی. ج 1. تهران: ققنوس.
رضایی باغ‌بیدی، حسن (1388). تاریخ زبان‌های ایرانی. تهران: مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی.
روحی بایگی، زهرا (1395). بررسی باهم‌آیی پیش‌فعل و همکرد «کردن» در فعل مرکب فارسی. زبان‌شناسی و گویش‌های خراسان، (15)، صص. 121-148.
سلطانی، اکرم (1386). تحول حوزة معنایی برخی از افعال و عبارت‌های فعلی و کاربرد آن در نثر فارسی معاصر. متن‌پژوهی ادبی، (34)، صص. 47-67.
طباطبایی، علاءالدین (1384). فعل مرکب در زبان فارسی. نامۀ فرهنگستان، (26)، صص. 26-34.
طبیب‌زاده، امید (1373). طبقه‌بندی و ضبط افعال اصطلاحی فارسی. نشر دانش، (3)، صص. 31-36.
عریان، سعید (1391) متن‌های پهلوی (ترجمه، آوانوشت). گردآوریده جاماسب‌‌جی دستور منوچهر جی‌‌جاماسب آسانا. تهران: علمی.
عموزاده، محمد و بابک شریف (1396). تشکیل افعال مرکب از منظر دستور شناختی. ماهنامة جستارهای زبانی، (2)، صص. 170. -149
فره‌وشی، بهرام (1395). کارنامۀ اردشیر بابکان. چ ششم. تهران: دانشگاه تهران.
منصوری، یدالله (1382). بررسی ساختار فعل جعلی در فارسی میانه و فارسی دری. نامۀ فرهنگستان، (22)، صص. 108- 124.
منصوری، یدالله (1384). بررسی ریشه‌شناختی فعل‌های زبان پهلوی (فارسی میانۀ زردشتی). تهران: آثار.
منصوری، یدالله (1394). فرهنگ ریشه‌شناختی افعال فارسی میانه (زبان پهلوی). تهران: آوای خاور.
میرفخرایی، مهشید (1391). روایت پهلوی: آوانویسی، برگردان فارسی، یادداشت‌ها و واژه‌نامه. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نغزگوی‌کهن، مهرداد و شادی داوری (1391). همکردشدگی. نامۀ فرهنگستان (ویژه‌نامۀ دستور)، (8)، صص. 227- 244.
Brunner, C. (1977). A syntax of Western Middle Iranian. New York: Delmar, Caravan Books. Henning, W. B. (1977). “Das verbum des Mittelpersischin der turfanfragmente”. pp. 65-160. Leiden: Acta Iranica 14 (Selected Papers). Grenet, F. (2003). La Geste d'Ardashir fils de Pâbag (Kārnāmag ī Ardaxšēr ī Pābagān). Paris. MacKenzie, D. N. (1971). A concise pahlavi dictionary. Oxford: Oxford University. Williams, A. V. (1990). The Pahlavi rivāyat accompaning the dādestān ī dēnīg. Copenhagen: Munksgard. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 585 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 277 |
||
