| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 874 |
| تعداد مقالات | 7,803 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,218,005 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,164,656 |
بازآفرینی شعر حافظ در شعر معاصر از منظر آشنایی زدایی | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 9، دوره 14، شماره 3 - شماره پیاپی 53، آذر 1401، صفحه 231-266 اصل مقاله (776.98 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2022.41610.4115 | ||
| نویسندگان | ||
| آرمینه کاظمی سنگدهی* 1؛ احمد گلی2؛ ناصر علیزاده خیاط3 | ||
| 1دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران | ||
| 2استاد دانشگاه شهیدمدنی آذربایجان | ||
| 3استاد دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
| چکیده | ||
| آرمینه کاظمی سنگدهی* احمد گلی ** ناصر علیزاده خیاط*** چکیده آشنایی‌زدایی از مفاهیم کاربردی نقد ادبی فرمالیسم روسی است. بر مبنای این نظریه، کار شاعر یا هنرمند، آشنایی‌زدایی در کلام و شعر است. ازآنجایی‌که کثرت کاربرد، به عادی شدن مسائل زیبایی‌شناسی و بی‌تأثیرشدن لذت شاعرانه‌ی مخاطب منجر می‌شود؛ هنرمند وظیفه دارد با بهره‌گیری از شگردهای زبان شاعرانه، غبار عادت را از کلام و شعر بزداید و به درک عمیق‌تر مخاطب از اثر ادبی و هنری کمک کند. بی‌تردید در عرصه‌ی شعر و ادب، بدون بهره‌گیری از اشعار شاعران پیشین، آفرینش شعری نو امکان‌پذیر نیست. در بازآفرینی سروده‌های متقدمین، ارتباط اجزای ساختار، جنبه‌های ادبیت متن، وجه غالب و برجسته‌سازی موتیف‌های خاص متون کهن دستمایه‌ی شاعران قرار می‌گیرد تا با بیانی دیگر به مضمون‌آفرینی و ترکیب‌سازی واژگانی بپردازند. قرن‌هاست که فرهنگ و ادبیات سرزمین ما، تحت‌تأثیر غزلیات حافظ است. پیوند شعر معاصر با غزلیات حافظ در تمام انواع شعر، سنتی، نیمایی، سپید و گفتار دیده می‌شود. در این پژوهش با رویکرد ساختاری و به شیوه‌ی توصیفی- تحلیلی، آشنایی‌زدایی‌های شعر معاصر از غزلیات حافظ بررسی شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که شاعر معاصر در بسیاری موارد با بهره‌گیری از انواع هنجارگریزی، اشعار خواجه را به سبک و سیاق خویش تغییر می‌دهد و با توجه به اهداف شاعرانه‌ی خویش به آشنایی‌زدایی دست می‌زند و گاه به ساخت‌واژگانی تازه می‌پردازد و گاه به مضامین غزلیاتش از زاویه‌ای دیگر می‌نگرد تا ضمن برجسته‌سازی وجوه غالب اشعار حافظ، مخاطب را به شگفتی وادارد. * دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان armineh.kazemi@gmail.com (نویسنده‌ی مسئول) ** استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان ah.goli@yahoo.com *** استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان nasser.alizadeh@gmail.com تاریخ دریافت مقاله: 15/6/ 1400 تاریخ پذیرش مقاله: 21/1/1401 | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آشنایی‌زدایی؛ حافظ؛ شعر معاصر؛ فرمالیسم روسی | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
احمدی، بابک. (1393). ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.
اخوان‌ثالث، مهدی. (1376). تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم. تهران: مروارید.
ـــــــــــــــــ. (1378). آخرشاهنامه. تهران: مروارید .
ـــــــــــــــــ. (1379). ارغنون. مجموعه شعر. تهران: مروارید.
اصفهانی، ژاله. (1384). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
اعتصامی، پروین. (1377). دیوان اشعار. به‌کوشش حسن احمدی گیوی، تهران: قطره.
امین‌پور، قیصر. (1388). مجموعه کامل اشعار. تهران: مروارید.
ایشانی، طاهره. (1398). «هنجارگریزی وجه ممتاز غزل حافظ از غزل عماد فقیه». بلاغت کاربردی و نقد بلاغی، سال 4، شماره‌ی 2، پیاپی 8، صص11-28.
ایگلتون، تری. (1380). پیشدرآمدی بر نظریه ادبی. ترجمه‌ی عباس مخبر، تهران: مرکز.
بهبهانی، سیمین. (1388). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
بهمنی، محمدعلی. (1389). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
حافظ، شمس‌الدین. (1390). دیوان خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی. به‌اهتمام محمد قزوینی و دکتر قاسم غنی، تهران: زوّار.
حمیدیان، سعید. (1394). شرح شوق: شرح و تحلیل غزل‌های حافظ. تهران: قطره.
رحمانی، نصرت. (1399). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
رؤیایی، یدالله. (1387). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
سجودی، فرزان. (1378). «درآمدی بر نشانه‌شناسی در شعر فارسی». فرهنگ توسعه. شماره‌‌های 39-40-41، صص 135-140.
سهیلی، مهدی. (1370). چه کنم، دلم که از سنگ نیست. مجموعه شعر. تهران: پوپک.
ـــــــــــــ (1371). هزار خوشه عقیق: مجموعه شعر. تهران: پوپک.
ـــــــــــــ (1372). اولین غم و آخرین نگاه. مجموعه شعر، تهران: سنایی.
شاملو، احمد. (1389). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1368). موسیقی شعر. تهران: آگاه.
ـــــــــــــــــــــــ (1376الف). آیینه‌ای برای صداها: هفت دفتر شعر. تهران: سخن.
ـــــــــــــــــــــــ (1376ب). هزاره‌ی دوم آهوی کوهی: پنج دفتر شعر. تهران: سخن.
ـــــــــــــــــــــــ (1387). بیان. تهران: میترا.
ـــــــــــــــــــــــ (1391). رستاخیز کلمات: درس‌گفتارهایی درباره‌ی نظریه‌ی ادبی صورت‌گرایان روس. تهران: سخن.
صالحی، سیدعلی. (1385). مجموعه اشعار (دفتر یکم). تهران: نگاه.
صفوی، کورش. (1383). از زبان‌شناسی به ادبیات. تهران: سوره‌ی مهر.
علوی‌مقدم، مهیار. (1381). نظریه‌های نقد ادبی معاصر. تهران: سمت.
علی‌پور، مصطفی. (1387). ساختار زبان شعر امروز. تهران: فردوس.
فومنی، شیون. (1373). یک آسمان پرواز. رشت: مؤلف.
فیروزی، حسین و همکاران. (1398). «بررسی انواع آشنایی‌زدایی در آثار مهدی اخوان ثالث». متن‌پژوهی ادبی، سال 23، شماره‌ی 79، صص 159-189.
کزازی، میرجلال الدین. (1368). زیباشناسی سخن پارسی (بیان). تهران: مرکز.
مشیری، فریدون. (1380). بازتاب نفس صبحدمان: کلیات اشعار فریدون مشیری. ج۱، تهران: چشمه.
مصدق، حمید. (1389). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
معیری، رهی. (1390). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
مکاریک، ایرناریما. (1383). دانشنامه‌ی نظریه‌های ادبی معاصر. ترجمه‌ی مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.
منزوی، حسین. (1388). مجموعه اشعار. به‌کوشش حسین فتحی، تهران: نگاه.
نادرپور، نادر. (1392). مجموعه اشعار. تهران: نگاه.
وحیدیان کامکار، تقی. (1383). بدیع از دیدگاه زیباشناسی. تهران: سمت. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 929 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 616 |
||
