| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 852 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,420,794 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,583,429 |
تحلیلی نقشی-رده‌شناختی از شیوه‌های تصغیرسازی در گونة لری خرم‌آبادی | ||
| زبان‌شناسی و گویش‌های ایرانی | ||
| مقاله 5، دوره 6، شماره 2، اسفند 1400، صفحه 133-164 اصل مقاله (610.37 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jill.2022.43104.1303 | ||
| نویسنده | ||
| آوا ایمانی* | ||
| گروه زبان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران | ||
| چکیده | ||
| تصغیرسازی (کوچک‌سازی) فرآیندی شناختی- مفهومی است که در همة زبان‌ها وجود دارد و از رهگذر آن معنای اصلی کوچک‌بودن در ابعاد و معانی ضمنی دیگر به یک صورت زبانی افزوده می‌شود. هدف از پژوهش حاضر تحلیل رده‌شناختی عناصر مصغرساز و راهکارهای تصغیرسازی در گونة لری خرم‌آبادی است. در راستای این هدف بر مبنای آرای اشنایدر (2003) و اشتکائور و همکاران (2012) به تحلیل کارکردهای معنایی و کاربردشناسی این عناصر پرداخته می‌شود. همچنین با نگاهی به شیوه‌های مختلف تصغیرسازی در زبان‌های دنیا، ردة زبانی مناسب را برای این عناصر مشخص و برخی تفاوت‌ها و شباهت‌های این گونه با زبان فارسی برشمرده می‌شود. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است و داده‌های پژوهش از طریق مصاحبه و گفت‌وگو با گویشوران بومی و همچنین متون گفتاری و نوشتاری موجود استخراج شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهند که گونة لری خرم‌آبادی علاوه بر راهکارهای تصغیرسازی نحوی و معنایی، از چهار پسوند مصغرساز “-ula”، “-ila”، “-ak”، “-ča”، دو پیشوند” “tila- و “kola-” و همچنین از سه راهکار ساخت‌واژی «ترکیب»، «تصغیرسازی مضاعف» و «تکرار» بهره می‌گیرد. نتیجه این‌که در این گونة زبانی عامل «سلسله‌مراتب جانداری» بر افزودن انواع عناصر مصغرساز به پایه‌های مختلف و معنای واژة حاصل، از جمله تصغیر/ کوچک‌بودن، شباهت، همراهی، نسبت/ رابطه و غیره و همچنین سایر معانی ضمنی و کاربردشناختی مانند تحبیب، تحقیر و دلسوزی کاملاً مؤثر است. به سخن دیگر، سلسله‌مراتب جانداری به صورت متوازی با پیوستار میزان به‌کارگیری شیوه‌ها و راهکارهای مختلف تصغیرسازی مرتبط است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تصغیرسازی؛ رده‌شناسی؛ سلسله‌مراتب جانداری؛ گونة لری خرم‌آبادی؛ وند مصغرساز | ||
| مراجع | ||
|
ارژنگ، غلامرضا (1381). دستور زبان فارسی امروز. چاپ سوم، تهران: قطره.
امان‌الهی بهاروند، اسکندر (1374). قوم لر. تهران: آگاه.
انوری، حسن و حسن احمدی گیوی (1375). دستور زبان فارسی 2. تهران: فاطمی.
خیام‌پور، عبدالرسول. (1374). دستور زبان فارسی. تبریز: ستوده.
ذوالنور، رحیم. (1343). دستور پارسی در صرف و نحو املای فارسی. تهران: کورش کبیر.
رشیدیان، هدایت‌الله. (1381). خرم‌آباد در گذر جغرافیای انسانی. خرم‌آباد: افلاک.
رواقی، علی. (1388). فرهنگ پسوند در زبان فارسی (بررسی دوازده پسوند). تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
شریعت، محمدجواد. (1384). دستور زبان فارسی، تهران: اساطیر.
صادقی، علی‌اشرف (1372). شیوه‌ها و امکانات واژه‌سازی در زبان فارسی معاصر (2). نشر دانش، 13 (65)، صص. 6-12.
صمصامی، محمد (1364). کامل‌ترین دستور زبان فارسی درباره پیشوندها و پسوندهای زبان فارسی. اصفهان: مشعل.
غلامی، حسین (1387). بررسی ویژگی‌های ساختاری و معنایی کلمات مصغر در زبان‌های روسی و فارسی. پژوهش‌های زبان‌های خارجی، (50)، صص. 101-112.
فرشیدورد، خسرو (1348). دستور امروز: شامل پژوهش‌های تازه‌ای در صرف و نحو فارسی معاصر با اشاراتی به فارسی قدیم و زبان محاوره‌ای. تهران: سخن.
کلباسی، ایران (1380). ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه علوم انسانی).
لازار، ژیبلر (1384). دستور زبان فارسی معاصر. ترجمه مهستی بحرینی. تهران: هرمس.
محتشمی، بهمن (1370). دستور کامل زبان فارسی. تهران: اشراقی.
مقدم‌کیا، رضا و اکرم شفیعی (1392). بررسی ساخت‌واژی و معناشناختی پسوند کوچک‌ساز «چه» در زبان فارسی. پژوهش‌های زبانی. 4 (2). صص. 161-180.
ناتل خانلری، پرویز. (1369). دستور زبان فارسی. چاپ دهم: انتشارات توس.
نورایی‌نیا، ریحانه و شهلا شریفی (1394). نگاهی رده‌شناختی به پسوندهای تصغیرساز در زبان فارسی و گویش سیستانی. به کوشش سید محمد حسینی معصوم و شهلا شریفی، مجموعه مقالات سومین همایش ملی زبان‌شناسی و آموزش زبان فارسی دانشگاه فردوسی مشهد.. صص. 294-305، تهران: نویسه پارسی.
Anonby, E. J. (2003). Update on Luri: How many languages? Journal of the Royal Asiatic Society, 13 (2), pp. 171-197. Bagasheva, M. (2010). Expressing diminutiveness in English: An overview on fairytales. Bulgaria: BETA-LATEFL. Bakema, P. & D. Geeraerts (2000). Diminution and augmentation. In G. E. Booij, C. Lehmann, & J. Mugdan (Eds.). Morphology: An international handbook on inflection and word-formation. Vol. 1. 1045-1052. Berlin: Walter de Gruyter. Bialy, P. (2013). On the priority of connotative over denotative meanings in Polish diminutives, Studies in Polish Linguistics, 8 (1), pp. 1-14. Croft, W. (2003). Typology and universals, 2nd ed. Cambridge: Cambridge University Press. Grandi, N. (2011). Renewal and innovation in the emergence of Indo- European evaluative morphology. In L. Kortvelyessy & P. Stekauer (eds.) Diminutives and augmentatives in the languages of the world. Lexis: e-journal in English lexicology, 6, pp.5-25. Available at: http://lexis.univ-lyon3.fr/IMG/pdf/Lexis_6.pdf. Heltberg, K. (1964). O deminutywach I augmentatywach. Prace Filologiczne, 18 (2), pp. 93-102. Imani, A. & G. R. Kassaei (2016). A morpho-semantic study of the diminutive suffix ‘-ak’ in persian. New trends and issues proceedings on humanities and social sciences, 2 (9), pp. 85-93. Jurafsky, D. (1996). Universal tendencies in the semantics of the diminutive. Language, 72, pp. 533-578. MacKinnon, C. (2002). The dialect of Xorramābād and comparative notes on other Lor dialects. Studia iranica, 31 (1), pp. 103-138. MacKinnon, C. (2011). Lori dialects. Encyclopædia Iranica, 18. New York: Center for Iranian Studies, Columbia University. Online address: http://www.iranicaonline.org/ articles/lori-dialects. Peisikov, L. S. (1973). Essays on Persian language word formation. Moscow: Moscow State University. Schneider, K, P. (2003). Diminutives in English. Max Niemeyer Verlag: Tübingen. Štekauer, P., S. Valera & L. Kortvelyessy (2012). Word formation in the world’s languages: A typological survey. Cambridge: Cambridge University Press. Taylor, J. R. (1995). Linguistics categorization: Prototypes in linguistics theory. Oxford: Clarendon Press. Wierzbicka, A. (1984). Diminutives and depreciatives: semantic representation for derivational categories. Quaderni di Semantica, 5 (1), pp. 123–130. Windfuhr, G. (2009). Dialectology and topics. In: Gernot Windfuhr (Ed.). The Iranian languages. pp. 5-42. London / New York: Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 346 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 313 |
||