اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات24
تعداد شماره‌ها874
تعداد مقالات7,803
تعداد مشاهده مقاله14,220,783
تعداد دریافت فایل اصل مقاله12,165,074
واسعی, سمیه, جوارشکیان, عباس, حسینی شاهرودی, سیدمرتضی. (1401). قیامت عقلی از دیدگاه حکمت متعالیه. , 22(82), 125-147. doi: 10.22099/jrt.2021.41062.2503
سمیه واسعی; عباس جوارشکیان; سیدمرتضی حسینی شاهرودی. "قیامت عقلی از دیدگاه حکمت متعالیه". , 22, 82, 1401, 125-147. doi: 10.22099/jrt.2021.41062.2503
واسعی, سمیه, جوارشکیان, عباس, حسینی شاهرودی, سیدمرتضی. (1401). 'قیامت عقلی از دیدگاه حکمت متعالیه', , 22(82), pp. 125-147. doi: 10.22099/jrt.2021.41062.2503
واسعی, سمیه, جوارشکیان, عباس, حسینی شاهرودی, سیدمرتضی. قیامت عقلی از دیدگاه حکمت متعالیه. , 1401; 22(82): 125-147. doi: 10.22099/jrt.2021.41062.2503

قیامت عقلی از دیدگاه حکمت متعالیه

فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز
مقاله 6، دوره 22، شماره 82، خرداد 1401، صفحه 125-147    اصل مقاله (444.59 K)
نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jrt.2021.41062.2503
نویسندگان
سمیه واسعی1؛ عباس جوارشکیان* 2؛ سیدمرتضی حسینی شاهرودی3
1دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
3استاد گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
چکیده
به اعتقاد صدرالمتألهین بعد از عالم الهی، سه عالم کلی تحقق دارد: عالم طبیعت، عالم خیال یا مثال و عالم عقل. از طرف دیگر در شریعت نیز به سه عالم کلی دنیا، برزخ و قیامت اشاره شده است. از دیدگاه فلاسفه دنیا با عالم طبیعت و برزخ با عالم مثال مطابقت دارد؛ اما این مطلب که قیامت متناظر با کدام مرتبه و عالم است، محل اختلاف است. برخی از فلاسفه قیامت را بازگشت به دنیا، و برخی مرتبه‌ای از مراتب عالم مثال دانسته‎اند؛ اما در این میان عبارتهایی از صدرا یافت می‎شود که دلالت بر تناظر قیامت با عالم عقل بلکه فوق عالم عقل دارد. مقاله حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس آیات و روایات و مبانی حکمت متعالیه، به بررسی این دسته از عبارات پرداخته و در نهایت، به این دستاورد رسیده است که با توجه به دو دلیل کلی غایات و بدایات، نیز دلایل عقلی دیگری از قبیل اثبات هویت عقلی بعث، فنا، زمان و مکان قیامت، نحوۀ محاسبه و حقیقت بهشت و جهنم می‌توان گفت قیامت متناظر با عالم عقل بلکه فوق عالم عقل و متناظر با عالم الهی است و به این ترتیب آیاتی نظیر «إنّا لله و إنّا إلیه راجعون» و «ألا إلی الله تصیر الامور»، به نحو حقیقی و بدون مجاز معنا می‌یابند.
کلیدواژه‌ها
عالم عقول؛ قیامت؛ حرکت جوهری؛ وحدت در عین کثرت
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. امام خمینی، روح الله، (1392)، عدل الهی از دیدگاه امام خمینی، تهران: مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  3. اردبیلی، عبدالغنی، (1392)، تقریرات فلسفه‌ی امام خمینی، ج3، تهران: مؤسسه‌ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  4. امینی نژاد، علی، (1394)، حکمت عرفانی، قم: مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  5. بنی‌رضی، سید مرتضی (1394)، «تبیین هستی‌شناسانه‌ی فنا از دیدگاه حکمت متعالیه»، حکمت عرفانی، شماره‌ 1، صص39-56.
  6. جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد، (1407ق)، الصحاح تاج اللغه، تحقیق احمدبن‌عبدالغفور عطاری، بیروت: دار العلم للملایین.
  7. رهبری، احمد، (1374)، قیامت در قرآن، تهران: مارلیک.
  8. سیدرضی، محمد، (1384)، نهج البلاغه، ترجمه‌ی محمد دشتی، قم: دارالعلم.
  9. صدوق، محمد‌بن‌بابویه، (1357)، التوحید، قم: نشر اسلامی.
  10. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1341)، عرشیه، اصفهان: دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی.
  11. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1354)، المبدأ و المعاد، تهران: انجمن حکمت و فلسفه‌ی ایران.
  12. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1360الف)، اسرار الآیات، تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
  13. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1360ب)، الشواهد الربوبیه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  14. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1363)، مفاتیح الغیب، تهران: مؤسسه‌ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  15. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1366الف)، تفسیر القرآن الکریم، ج ۲، ۵، ۶، ۷، قم: بیدار.
  16. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1366ب)، شرح اصول کافی، ج3، تهران: مؤسسه‌ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  17. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1368)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الأربعه، ج9، قم: مکتب المصطفوی.
  18. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1375)، مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتالهین، تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران: انتشارات حکمت.
  19. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1378)، المظاهر الالهیه، تهران: حکمت اسلامی صدرا.
  20. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1381)، شرح بر زاد المسافر، شرح جلال‌الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
  21. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1382)، شرح و تعلیقه‌ی صدرالمتألهین بر الهیات شفا، ج1، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  22. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1396)، تفسیر سوره‌ی یس، ترجمه‌ی سیدصدرالدین طاهری، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  23. طاهرزاده، اصغر، (1386)، معاد یا بازگشت به جدی‌ترین زندگی، اصفهان: لب المیزان.
  24. طباطبایی، سیدمحمدحسین، (1374)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه‌ی موسوی‌همدانی، ج 1 و 15، قم: جامعه مدرسین حوزه‌ی علمیه.
  25. طباطبایی، سیدمحمدحسین، (1381)، انسان از آغاز تا انجام، ترجمه و تعلیقات صادق لاریجانی، چاپ سوم، تهران: الزهرا.
  26. طباطبایی، سیدمحمدحسین، (1416)، نهایة الحکمة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
  27. عبودیت، عبدالرسول، (1392)، درآمدی به نظام حکمت صدرایی، قم: مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  28. قطب‌الدین شیرازی، محمودبن‌مسعود، (1392)، حکمة الاشراق، شرح و تعلیقه‌ی ملاصدرا، ج۴، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  29. کلینی، محمدبن‌یعقوب، (1362)، الکافی، ج3، تهران: اسلامیه.
  30. کهنسال و دیگران، (1394)، «چیستی دهر و سرمد و نسبت آن دو با زمان»، آموزه‌های فلسفه‌ی اسلامی، شماره‌ 17، صص۱۲۵ـ۱۴۸.
  31. مجلسی، محمدباقر، (1363)، بحار الانوار، ج6 و50، تهران: اسلامیه.
  32. نعیما طالقانی، محمدنعیم (1419)، منهج الرشاد فی معرفه المعاد، مشهد: آستان رضوی.
  33. یزدان‌پناه، یدالله، (1393)، مبانی و اصول عرفان نظری، نگارش سیدعطا انزلی، قم: مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  34. یزدان‌پناه، یدالله، (1395)، «حکمت متعالیه»، شماره‌های ۴، ۵، ۶ فایل صوتی دوره‌های آموزشی بلندمدت علوم عقلی، قم: مجمع عالی حکمت اسلامی.
  35. یزدان‌پناه، یدالله (1399)، مختصات حکمت متعالیه، تدوین و نگارش رضا درگاهی‌فر، قم: آل‌احمد علیهم‌السلام.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 636
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 494


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب