| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 863 |
| تعداد مقالات | 7,715 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,772,752 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,819,538 |
نقش تعلیل فلسفی در توصیف علمی از منظر حکمت سینوی: با تأکید بر آموزه‌های طبّی | ||
| فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز | ||
| مقاله 5، دوره 21، شماره 81، اسفند 1400، صفحه 103-124 اصل مقاله (477.87 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jrt.2021.41909.2554 | ||
| نویسندگان | ||
| علی اکبر ناسخیان* 1؛ مریم یخچالی2 | ||
| 1گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، پردیس فارابی دانشگاه تهران | ||
| 2دانشکده طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران | ||
| چکیده | ||
| نسبت میان علم و فلسفه از وجوه گوناگونی قابل بررسی است؛ یکی از این وجوه، پرسش از نسبت میان توصیف علمی و تعلیل فلسفی است. پیروان دیدگاه تجربه‌گرا بر این باور اند که میان پرسش از چرایی پدیده‌ها در مقام تعلیل، و چگونگی آن‌ها، در مقام توصیف، نسبتی وجود ندارد و مرزهای علم طبیعی، مستقل از فلسفه است. در این میان بازخوانی اندیشۀ حکیمانی چون ابن‌سینا، که توأمان از دانش حکمت و علوم طبیعی بهره‌مند بودند، می‌تواند برای رهیافت‌های جدید در نسبت میان علم و فلسفه راهگشا باشد. در نظام حکمت سینوی، مقام تعلیل از مقام توصیف تمایزاتی دارد، اما از آن مستقل نیست. شیوۀ تعلیل فلسفی، چه در فلسفۀ الهی و چه در فلسفۀ طبیعی، در شیوۀ توصیف علمی اثرگذار است و از حیث روش‌شناختی، توصیف در برابر تجویز قرار می‌گیرد و نه تعلیل. بر این اساس بدون داشتن الگوی مشخص از روابط علّی – معلولی، نمی‌توان توصیف روشمندی از پدیده‌های طبیعی و علمی ارائه داد. ویژگی‌های اساسی در این الگوی علّی شامل: تمایز علیّت بالذّات از بالعرض، علیّت قریب از بعید، علیّت مرکب از بسیط، علیّت بالقوه از بالفعل و همچنین اثرگذاری نسبت میان علل، در اسناددهی و استدلال‌آوری علمی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تعلیل فلسفی؛ توصیف علمی؛ ابن‌سینا؛ افعال دارویی | ||
| مراجع | ||
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 351 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 423 |
||