| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,800 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,477 |
تحلیل و بررسی مراتب خداشناسی توحیدی در آیین زرتشت | ||
| فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز | ||
| دوره 21، شماره 80، آبان 1400، صفحه 49-68 اصل مقاله (352.99 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jrt.2021.41249.2512 | ||
| نویسندگان | ||
| مرتضی صانعی* 1؛ سید محمد حاجتی شکری2 | ||
| 1استادیار گروه ادیان موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره | ||
| 2دانشجوی دکتری گروه ادیان موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره | ||
| چکیده | ||
| بحث توحید یا ثنویت زرتشتیان از مباحث پرچالش در آیین زرتشت است. توحید به‌معنای یگانه‌دانستن یا یکتاشمردن خداوند، مراتب و مظاهری مانند توحید در وجوب وجود، خالقیت، عبادت، ربوبیت و... دارد. ذکر مراتب و مظاهر توحید اهمیت بسزایی در بحث حاضر دارد؛ زیرا بیشتر نویسندگانی که پژوهشی درباره‌ی موضوع توحید در دین زرتشت داشتند، روشن نکرده‌اند که کدام‌یک از مراتب توحید را مـعیار در نـظر گرفته‌اند. این امر ازیک‌سو به دیدگاه‌های گوناگون و حتی متناقض منجر شده و ازسوی‌دیگر، انکار نویسندگان زرتشتی را به دنبال داشته است. مقاله‌ی پیش رو با روش تحلیلی‌ـ‌انتقادی به بحث از سه مرتبه از مراتب توحید، یعنی توحید در وجوب وجود، خالقیت و عبادت اختصاص یافته و با تکیه بر متون دینی زرتشتیان، به‌ویژه گاهان منسوب به زرتشت، نشان داده است که پذیرش ادعای توحید با تمام مراتب آن، در آیین زرتشت دشوار است؛ نمونه‌ای که می‌توان به آن اشاره کرد، مرتبه‌ی توحید در خالقیت است که در آیین زرتشت نفی شده است. ذکر مراتب خداشناسی زرتشتی به‌صورت مجزا و تحلیل و بررسی هریک از مراتب، نوآوری تحقیق حاضر است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آیین زرتشت؛ توحید؛ ثنویت؛ خالقیت؛ عبادت | ||
| مراجع | ||
|
۱. احمدی، داریوش، (1386)، پایان جهان و ظهور موعود در ادیان ایران باستان، تهران: جوانه توس.
۲. آذرگشسب، اردشیر، (1351)، پاسخ‌گویی به اتهامات، تهران: فروهر.
۳. آذرگشسب، فیروز، (1384)، گاتها سرودهای زرتشت، چاپ سوم، تهران: فروهر.
۴. آقایی، سید مجتبی، (1387)، «معمای توحید زرتشتی»، هفت آسمان، شماره 39، صص51-78.
۵. آموزگار، ژاله، (1374)، تاریخ اساطیری ایران، تهران: سمت.
۶. باقری، مهری، (1385)، دین‌های ایران باستان، تهران: قطره.
۷. بهار، مهرداد، (1374)، جستاری چند در فرهنگ ایران، تهران: فکر روز.
۸. بویس، مری، (1389)، «دیانت زرتشتی در دوران متأخر»، در: دیانت زرتشتی، ترجمه‌ی فریدون وهمن، تهران: ثالث.
۹. بویس، مری، (1385)، «دین زرتشتی»، در: راهنمای ادیان زنده، ترجمه‌ی عبدالرحیم گواهی، ج1، قم: بوستان کتاب.
۱۰. بویس، مری، (1387)، «گاتها و سنت پایبندی به اصل، یا مسخ ماهیت؟»، در: زندگی و اندیشه‌ی زرتشت، ترجمه‌ی رقیه بهزادی، به کوشش علی دهباشی، چاپ دوم، تهران: افکار.
۱۱. بویس، مری، (1391)، زردشتیان، باورها و آداب دینی آن‌ها، ترجمه عسکر بهرامی، تهران: ققنوس.
۱۲. پورداوود، ابراهیم، (1384)، خرده اوستا نامه مینوی، تهران: دنیای کتاب.
۱۳. پورداوود، ابراهیم، (1381)، یادداشت‌های گاتها، تهران: اساطیر.
۱۴. پورداوود، ابراهیم، (1380)، یسنا، تهران: اساطیر.
۱۵. پورداوود، ابراهیم، (1377)، یشت‌ها، تهران: اساطیر.
۱۶. جمعی از دانشوران ایران‌شناس اروپا، (1339)، تاریخ تمدن ایران، ترجمه‌ی جواد محیی، تهران: کتابخانه گوتنبرگ.
۱۷. خورشیدیان، اردشیر، (1393)، دهش فرهنگی یا لرک مینوی، تهران: فروهر.
۱۸. دهالا، مانک جی نوشیروان جی، (1377)، خداشناسی زرتشتی از باستانی‌ترین زمان تا کنون، ترجمه‌ی رستم شهزادی، تهران: فروهر.
۱۹. دوشن گیمن، ژاک، (1378)، اورمزد و اهریمن، ماجرای دوگانه‌باوری در عهد باستان، ترجمه‌ی عباس باقری، تهران: روز فرزان.
۲۰. دوشن گیمن، ژاک، (1375)، دین ایران باستان، ترجمه‌ی رؤیا منجم، تهران: فکر روز.
۲۱. دوشن گیمن، ژاک، (1383)، واکنش غرب در برابر زردشت، ترجمه‌ی تیمور قادری، تهران: امیرکبیر.
۲۲. رضی، هاشم، (1346)، فرهنگ نام‌های اوستا، تهران: فروهر.
۲۳. زنر، آر. سی، (1374)، زروان یا معمای زرتشتی‌گری، ترجمه‌ی تیمور قادری، تهران: فکر روز.
۲۴. شاکد، شائول، (1386)، تحول ثنویت (تنوع آرای دینی در عصر ساسانی)، ترجمه‌ی احمدرضا قائم‌مقامی، تهران: ماهی.
۲۵. شایگان، داریوش، (1379)، «دین و دین‌پژوهی در روزگار ما»، هفت آسمان، شماره‌ی 5، صص: 11-49.
۲۶. شهزادی، رستم، (1371)، زرتشت و آموزش‌های او، تهران: فروهر.
۲۷. شهزادی، رستم، (1380)، مجموعه‌سخنرانی‌های موبد موبدان رستم شهزادی، تهران: مهرانگیز شهزادی.
۲۸. کریستن سن، آرتور، (1372)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمه‌ی رشید یاسمی، چاپ هشتم، تهران: دنیای کتاب.
۲۹. کریستن سن، آرتور، (2535 شاهنشاهی)، آفرینش زیانکار در روایات ایرانی، ترجمه‌ی احمد طباطبایی، تبریز: مؤسسه‌ی تاریخ و فرهنگ ایران.
۳۰. مصباح‌یزدی، محمدتقی، (1389)، خداشناسی، تحقیق و بازنگری امیررضا اشرفی، قم: مؤسسه‌ی آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
۳۱. مطهری، مرتضی، (1357)، خدمات متقابل اسلام و ایران، قم: جامعه‌ی مدرسین حوزه‌ی علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی.
۳۲. مطهری، مرتضی، (1361)، عدل الهی، تهران: صدرا.
۳۳. معین، محمد، (1360)، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
۳۴. منوچهرپور، منوچهر، (1395)، بدانیم و سربلند باشیم: فشرده‌ای از آموزش‌های دین زرتشت، چاپ پنجم، تهران: فروهر.
۳۵. میرفخرایی، مهشید (مترجم)، (1367)، روایت پهلوی، تهران: مؤسسه‌ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
۳۶. نمیرانیان، کتایون، (1386)، زرتشتیان ایران پس از اسلام تا امروز، تهران: مرکز کرمان‌شناسی.
۳۷. نیکنام، کوروش، (1385)، آیین اختیار، تهران: تیس.
۳۸. هنینگ، والتر برونو، (1365)، زرتشت، سیاستمدار یا جادوگر، ترجمه‌ی کامران فانی، تهران: پرواز.
۳۹. هینلز، جان راسل، (1371)، شناخت اساطیر ایران، ترجمه‌ی ژاله آموزگار و احمد تفضلی، چاپ دوم، تهران: چشمه.
۴۰. وحیدی، رستم، (1381)، «انگره‌مینو در گاتها»، در: سروش پیرمغان؛ یادنامه‌ی جمشید سروشیان، به کوشش کتایون مزداپور، تهران: ثریا. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 489 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 448 |
||