| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,789 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,473 |
بررسی معانی و مصادیق دهر و سرمد از منظر ابن‌سینا، میرداماد و ملاصدرا | ||
| فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز | ||
| دوره 21، شماره 80، آبان 1400، صفحه 69-90 اصل مقاله (355.98 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jrt.2021.40869.2496 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدرضا فرهمند کیا* 1؛ رضا حصاری2؛ علی محمد ساجدی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری دانشگاه شیراز | ||
| 2دانشجوی دکتری دانشگاه باقرالعلوم | ||
| 3دانشیار فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز | ||
| چکیده | ||
| با بررسی تفسیر ابن‌سینا و میرداماد از بیان معانی و مصادیق اصطلاح دهر و سرمد، دانسته می‌شود که ابن‌سینا برای اصطلاح دهر، پنج معنا و چهار مصداق، و برای اصطلاح سرمد، دو معنا و چهار مصداق بیان کرده است که این معانی گاه با یکدیگر مخالف‌اند. البته این اختلاف در تعابیر می‌تواند نشانی باشد از توسعه و تعمیم در این دو اصطلاح. ابن‌سینا برای عالم دهر، دو ویژگی اختصاصی و برای عالم سرمد، دو ویژگی مخصوص به آن عالم بیان کرده و درنهایت، دو ویژگی مشترک میان این دو عالم را نیز ذکر کرده است. میرداماد درخصوص عالم دهر، دو تعبیر بدیع به کار برده است و دو مصداق و سه ویژگی اختصاصی برای عالم دهر معرفی کرده است. وی در پی این تحلیل نیز یک مصداق و یک صفت ویژه برای عالم سرمد بیان کرده است. صدرالمتألهین سه معنا برای دهر، هفت مصداق برای آن و چهار مصداق برای سرمد بیان کرده است. این مقاله ضمن نگاه تاریخی به این مسأله، با روش تحلیلی- تطبیقی، ابتدا به تبیین دیدگاه ابن‌سینا پرداخته و سپس به تقریر رویکرد میرداماد و ملاصدرا همت گمارده است و درنهایت، با بررسی و مطالعه‌ی تطبیقی دیدگاه این فیلسوفان، نشان داده است که این تفاوت در تفسیر می‌تواند از اهتمام این سه حکیم به ارائه‌ی تفسیری مطابق با واقع از این دو اصطلاح، در مقام مقایسه با مراتب مختلف نظام هستی حکایت کند و بیان‌کننده‌ی نوع نگرش آن‌ها به جهان هستی باشد. هدف این مقاله، تبیین و تحلیل چگونگی وقوع تحوّل در این مفاهیم است. این مهم می‌تواند در فهم مبانی هر فلیسوف کمک شایانی کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دهر؛ سرمد؛ ابن‌سینا؛ میرداماد؛ ملاصدرا | ||
| مراجع | ||
|
۱. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله، (1386)، الإشارات و التنبیهات، تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم: بوستان کتاب.
۲. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله، (1404 ق)، التعلیقات، تحقیق عبدالرحمن بدوی، بیروت: مکتبه الأعلام الإسلامی.
۳. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله، (بی‌تا)، الرسائل فی الحکمه و الطبیعیات، ترجمه‌ی حنین‌بن‌اسحاق، مصر: دار العرب.
۴. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله، (1405 ق)، الشفاء (المنطق- الطبیعیات- الإلهیات)، مراجعه الدکتور ابراهیم مدکور، قم: افست مکتبه المرعشی.
۵. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله، (1400ق)، مجموعه رسائل (عیون الحکمة)، قم: انتشارات بیدار.
۶. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله، (1379)، النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، مقدمه و تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
۷. حسینی واسطی زبیدی، سیدمحمدمرتضی، (1414)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دار الفکر.
۸. راغب اصفهانی، ابی‌القاسم الحسین‌بن‌محمد، (بی‌تا)، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق و ضبط محمد خلیل عتیانی، لبنان: دارالمعرفه.
۹. سبزواری، هادی‌بن‌مهدی، (1372)، شرح الأسماء الحسنی، تحقیق نجفقلی حبیبی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
۱۰. سجادی، جعفر، (1379)، فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۱۱. صلیبا، جمیل، (1366)، فرهنگ فلسفی، ترجمه‌ی منوچهر صانعی دره‌بیدی، تهران: انتشارات حکمت.
۱۲. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1368)، الحکمه المتعالیه فی الأسفار الأربعه العقلیه، قم: مکتبه المصطفوی.
۱۳. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1378)، رساله الحدوث، تصحیح و تعلیق حسین موسویان با اشراف سیدمحمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
۱۴. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1366)، شرح الأصول الکافی، تصحیح محمد خواجوی با حواشی ملاعلی نوری، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و آموزش عالی، مؤسسه‌ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
۱۵. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1382)، شرح و تعلیقه‌ی صدرالمتألهین بر الهیات شفاء، تصحیح نجفقلی حبیبی با اشراف سیدمحمد خامنه‌ای، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
۱۶. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، ()، مجموعه رسائل، قم: مکتبه المصطفوی.
۱۷. صدرالمتألهین، محمدبن‌ابراهیم، (1422ق)، شرح الهدایه الأثیریه، تصحیح محمدمصطفی فولادکار، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
۱۸. طوسی. خواجه نصیرالدین محمدبن‌محمد، (1375)، شرح الإشارات و التنبیهات مع المحاکمات، قم: نشر البلاغه.
۱۹. علوی‌عاملی. میرسیدمحمد، (1381)، علاقه التجرید، تصحیح و تحقیق حامد ناجی اصفهانی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
۲۰. میرداماد. محمدبن باقر، (1391)، الأفق المبین، تصحیح و تقدیم حامد ناجی اصفهانی، تهران: انتشارات میراث مکتوب.
۲۱. میرداماد. محمدبن باقر، (1376)، تقویم الإیمان و شرحه کشف الحقایق مع تعلیقات الحکیم الإلهی الملاعلی النوری، تصحیح و مقدمه‌ی علی اوجبی. تهران: انتشرات میراث مکتوب.
۲۲. میرداماد. محمدبن باقر، (1380)، جذوات و مواقیت، تصحیح و تحقیق علی اوجبی. تهران: انتشارات میراث مکتوب.
۲۳. میرداماد. محمدبن باقر، (1374)، القبسات، به اهتمام مهدی محقق و دیگران. تهران: مؤسسه‌ی مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل و انتشارات دانشگاه تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 462 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 552 |
||