| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 874 |
| تعداد مقالات | 7,803 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,220,753 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,165,055 |
حکایت هجران، از ورقا تا طوطی(بررسی مقایسه‌ای مقوله‌ی هبوط روح در قصیده‌ی عینیه‌ی ابن‌سینا و مثنوی طاقدیس ملااحمد نراقی) | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 1، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 52، شهریور 1401، صفحه 1-28 اصل مقاله (402.6 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2021.39738.3972 | ||
| نویسندگان | ||
| رقیه اسدی خانشان* 1؛ عبدالناصر نظریانی1؛ علیرضا مظفری2 | ||
| 1گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه ارومیه | ||
| 2استاد دانشگاه ارومیه | ||
| چکیده | ||
| حکایت هجران، از ورقا تا طوطی (بررسی مقایسه‌ای مقوله‌ی هبوط روح در قصیده‌ی عینیه‌ی ابن‌سینا و مثنوی طاقدیس ملااحمد نراقی) رقیه اسدی خانشان* عبدالناصر نظریانی ** علیرضا مظفری*** چکیده قصیده‌ی عینیه‌ی ابن‌سینا اثری عرفانی و رمزی است که در آن روح به‌شکل پرنده تصویر می‌شود و از عالم ملکوت به عالم ملک هبوط می‌کند. هرچند اندیشه‌ی هبوط روح قرن‌ها قبل در اندیشه و ادبیات گنوسی مطرح شده بود، این مبحث از ابن‌سینا به بعد در آثار منثور و منظوم عارفان مسلمان، در قالب تمثیل پرنده ارائه شده است. ازجمله‌ی آن‌ها می‌توان به ملااحمد نراقی (1185یا1186-1245ق) اشاره کرد که در داستان طوطی و شاه مثنوی طاقدیس، به‌شکلی تمثیلی به این مقوله می‌پردازد. مقاله‌ی حاضر پس از ذکر مقدمه‌ای درباره‌ی هبوط روح و نماد کبوتر در رسالة‌الطیرها، با روش تحلیلی-مقایسه‌ای به بیان نقاط اشتراک و افتراق دو اثر داستان طوطی و شاه و قصیده‌ی عینیه پرداخته است و سرانجام در این دو اثر شباهت‌هایی مانندِ نزول روح از عالم بالا، اسارت روح در جسم، ناله‌ی روح از فراق و وصال‌طلبی روح و تفاوت‌هایی مانندِ واکنش و نبود واکنش روح برای پذیرش هبوط و دخالت و عدم‌دخالت شیطان در فراموشی وطن اصلی، میان این دو اثر به دست آورده است. واژه‌های کلیدی: ابن‌سینا، قصیده‌ی عینیه، ملااحمد نراقی، مثنوی طاقدیس، هبوط روح. * دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه saeed_urm@yahoo.com (نویسنده‌ی مسئول) ** دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه a.nazariani@urmia.ac.ir *** استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه a.mozaffari@urmia.ac.ir تاریخ دریافت مقاله: 20/11/1399 تاریخ پذیرش مقاله: 31/6/1400 | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: ابن‌سینا؛ قصیده‌ی عینیه؛ ملااحمد نراقی؛ مثنوی طاقدیس؛ هبوط روح | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. (1381). ترجمهی بهاءالدین خرمشاهی، تهران: جامی و نیلوفر.
اسماعیل‌پور، ابوالقاسم. (1377). «بـررسی تطبیقی دیباچه‌ی مثنوی معنوی و اشعار گنوسی». ایران‌شناخت، شمارهی 11، صص 14-41.
اقبال، عباس. (1333). «شرح قصیده‌ی عینیه‌ی ابن‌سینا در احوال نفس به زبان فارسی از نویسنده‌ای نامعلوم در قرن هفتم». مجله‌ی دانشکده‌ی ادبیات دانشگاه تهران، سال 1، شمارهی 4، صص ۱۶- ۲۸.
بابایی، رضا. (1381). «مولای نراق و مثنوی طاقدیس». آینه‌ی پژوهش، شمارهی 73، صص83-93.
باقری طاهری‌نیا، علی. (1387). شمیم طاقدیس. قم: مؤسسه‌ی فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان.
باهنر، مینا. (1383). «روند تاریخی رساله‌الطیرها (رازنامه‌های پرواز)». کیهان فرهنگی، شمارهی 221، صص66-83.
پورنامداریان، تقی. (1389). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
تقی، شکوفه. (1387). عرفان و فلسفه در رساله‌الطیر ابن‌سینا. تهران: مرکز.
جرجانی، علی‌بن‌محمد. (1421 ه.ق). التعریفات. لبنان: دارالکتب العلمیه.
جلالی، علیرضا. (1384). «ساختار گنوسی قصیده‌ی عینیه‌ی ابن‌سینا». نامه‌ی فلسفی، شمارهی 2، صص85-102.
حافظ. (1389). دیوان حافظ. به‌کوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: صفی‌علیشاه.
حقانی زنجانی، حسین. (1379). «پژوهشی در آثار ابن‌سینا درمورد اثبات روح». درس‌هایی از مکتب اسلام، آبان ماه، سال 40، شمارهی 8، صص 38-43.
حق‌شناس، مریم؛ اسپرهم، داود. (1399). «تحلیل خوانش تصویری مولوی و سهروردی از مفهوم اسارت پرنده‌ی روح (داستان‌های پرندگان در مثنوی و رساله‌های تمثیلی)». ادیان و عرفان، سال 53، بهار و تابستان، شمارهی 1، صص23-42.
رئوفی‌مهر، محمد. (1385). «ترجمهی قصیده‌ی عینیه ابن‌سینا». حافظ مهر، شمارهی 13، صص 4۰-4۱.
سجادی، سیدجعفر. (1373). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. ج۳، تهران: کومش.
سیفی، محسن؛ اسدی‌پور، علی. (1393). «بررسی تطبیقی مضامین دو اثر عرفانی، بررسی تطبیقی مضامین دو اثر عرفانی عینیه‌ی ابن‌سینا و مصباح الارواح شمس‌الدین محمد بردسیری کرمان». عرفان اسلامی (عرفان و ادیان)، بهار، دورهی 10، شمارهی 39، صص 79-96
سیفی، محسن؛ لطفی‌مفرد نیاسری، فاطمه. (1391). «بررسی تطبیقی دو قصیده‌ی عرفانی عینیه - ابن‌سینا و علی طریق ارم –نسیب عریضه». لسان مبین، شمارهی 8، صص 140-158.
عطار نیشابوری (1388). منطق‌الطیر مقدمه و تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
طغیانی، اسحاق. (1381). «غربت شمس». جامعه‌شناسی کاربردی، دورهی 13، بهار و تابستان، شمارهی 13، صص 51-66.
فتح‌اللهی، علی؛ نظری، علی. (1388). «نمادانگاری قصیده‌ی عینیه و بازتاب آن در اندیشه‌ی عارفان مسلمان». پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارهی 14، صص 1-26
فروزان‌فر، بدیع‌الزمان. (1373). شرح مثنوی معنوی. جزء دوم، تهران: زوار.
قاسمی نراقی، سمیه؛ محقق داماد، سیدمصطفی. (1389). «معنای نبوت نزد ابن‌سینا». حکمت سینوی، سال 14، بهار و تابستان، شمارهی 43، صص106-124.
گرجی، مصطفی؛ نریمانی، احمد. (1389). «بررسی و تحلیل مثنوی طاقدیس و میزان تأثر آن از مثنوی معنوی». کتاب ماه ادبیات، سال 4، شمارهی 156، صص 12-21.
گوهرین، صادق. (1368). شرح اصطلاحات تصوّف. ج۸، تهران: زوّار.
مجتبایی، فتح‌الله. (1341). تاریخ ادبیات ایران از فردوسی تا سعدی از ادوارد گرانویل براون. ترجمهی نیمه‌ی نخست از جلد دوم تاریخ ادبی ایران، تهران: مروارید.
مجلسی، محمدباقر. (1375). بحارالانوار. ج 69، تهران: اسلامیه.
میری، سیدعباس. (1380). «نگاهی به آثار علمی فرهنگی ملااحمد نراقی به مناسبت برگزاری کنگره‌ی فاضلین نراقی». کتاب ماه دین، شمارهی 53و 54، صص3-19.
نراقی، احمد. (1390). مثنوی طاقدیس. تصحیح علی افراسیابی، تهران: نهاوندی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 620 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 484 |
||
