| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 862 |
| تعداد مقالات | 7,672 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,668,620 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,743,174 |
بررسی مفهوم‌سازی مشروطه در شعر دو شاعر دوره‌ی مشروطه (بافت نحوی و گفتمان در شعرهای عارف قزوینی و میرزادهی عشقی) | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 4، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 51، اردیبهشت 1401، صفحه 73-100 اصل مقاله (470.13 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2021.39872.3984 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم جعفری* 1؛ مهبود فاضلی2؛ نسرین فقیه ملک مرزبان3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا | ||
| 3دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا | ||
| چکیده | ||
| بررسی مفهوم‌سازی مشروطه در شعر دو شاعر دوره‌ی مشروطه (بافت نحوی و گفتمان در شعرهای عارف قزوینی و میرزادهی عشقی) مریم جعفری* مهبود فاضلی ** نسرین فقیه ملک مرزبان*** چکیده این پژوهش به بررسی مفهوم‌سازی مشروطه در شعرهای میرزادهی عشقی و عارف قزوینی می‌پردازد. برای فهم بخشی از تفاوت نگاه شاعران دوره‌ی مشروطه، دو شخصیت متفاوت چه ازنظر جهان‌بینی و خواست‌ها و چه ازنظر خاستگاه و طرز زندگی و رفتارهای شاعری انتخاب شده که حجم دیوان اشعارشان نیز به هم نزدیک است. پرسش پژوهش حاضر این است که عارف قزوینی و میرزادهی عشقی برای بیان دیدگاه‌های خود درباره‌ی مشروطه از چه بافت نحوی استفاده و چگونه آن را مفهوم‌سازی کرده‌اند؟ دامنه‌های مفهومی و گفتمان آن‌ها در این موضوع مشترک چه تفاوت‌هایی با هم دارد؟ برای رسیدن به پاسخ ابتدا کلمه‌ی مشروطه و ترکیبات آن از دیوان دو شاعر استخراج شدند و سپس بافت نحوی و دامنه‌های مفهومی در عبارات و بندهایی که شامل این کلمه بودند و همچنین با نظر به کل شعر، همراه با آمیزه‌های مفهومی آن‌ها بر اساس تلفیق نظرات لانگاکر و فوکونیه و ترنر بررسی شدند. بر اساس نتایج به‌‌دست‌آمده می‌توان گفت که کنشگران مشروطه در شعر میرزادهی عشقی، «آن فتنه ز مشروطه» و خود «مشروطه»، «من» و «ما» (پدر مریم و پسرانش در سه‌تابلوی مریم) و «مردم مشروطه‌خواه» هستند؛ اما در شعر عارف قزوینی، معشوق (مستتر)، خود «مشروطه»، محمدعلی‌شاه (در ضمیر) و وطن‌دوستان کنشگرند. در آمیزه‌ی مفهومی، مفهوم مشروطه در شعرهای میرزادهی عشقی قانون، فرمان، خدا، معشوق، فرزند، موجود زنده، زمان و آرمان و هدف هستند؛ اما عارف قزوینی مفهوم مشروطه را با مجرم یا متهم، موجود زنده، کار، فرمانروایی و حکومت، معشوق، بهار یا باغبان، خواست و آرزو، یوسف و قدرت عشق آمیخته است. میرزادهی عشقی از دامنه‌های مفهومی واقعی‌تری استفاده کرده که به فضاهای مفهومی خود مشروطه بیشتر مربوطند؛ اما عارف قزوینی با نگاهی سنتی‌تر و بعضاً جدید، از دامنه‌های مفهومی مختلفی که ترکیبی از عناصر طبیعت و عشق و سیاست و همچنین اعتقاد به تقدیر و عاملی بیرون از اراده‌ی انسان است، بهره گرفته و میرزادهی عشقی با وجود استفاده از دامنه‌های مفهومی محدودتر، مشروطه را واقعی‌تر و ملموس‌تر می‌بیند. واژه‌های کلیدی: شعر مشروطه، مفهوم‌سازی، بافت نحوی، عارف قزوینی، میرزادهی عشقی، لانگاکر، فوکونیه. * دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا marypoetry@yahoo.com(نویسنده‌ی مسئول) ** استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا mahbood46@yahoo.com *** دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا nasrinfaghih44@gmail.com تاریخ دریافت مقاله: 6/12/1399 تاریخ پذیرش مقاله: 31/5/1400 | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: شعر مشروطه؛ مفهوم‌سازی؛ بافت نحوی؛ عارف قزوینی؛ میرزادهی عشقی؛ لانگاکر؛ فوکونیه | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. (1390). ترجمه‌ی محمد مهدی فولادوند، تهران: سازمان چاپ و انتشارات مرکز طبع و نشر قرآن.
آجودانی، ماشاءالله. (۱۳93). با مرگ با تجدد، دفتری در شعر و ادب مشروطه. تهران: اختران.
آرین‌پور، یحیی. (1387). از صبا تا نیما (آزادی ـ تجدد). ج2، تهران: زوار.
استاک‌ول، پیتر. (1393). درآمدی بر شعرشناسی شناختی. ترجمه‌ی لیلا صادقی، تهران: انتشارات مروارید.
ـــــــــــــ (1396). بوطیقای شناختی. ترجمه‌ی محمدرضا گلشنی، تهران: علمی.
اصیل، حجت‌الله. (1390). مفاهیم سیاسی و اجتماعی در شعر مشروطیت. تهران: کویر.
افراشی، آزیتا. نعیمی حشکوایی، فاطمه. (1389). «تحلیل متون داستانی کودک با رویکرد شعرشناسی شناختی». زبان‌شناخت، سال 1، شماره‌ی 2، صص 1-25.
امینی، علی‌اکبر. (1390). گفتمان ادبیات سیاسی ایران در آستانه دو انقلاب. تهران: اطلاعات.
اونگرر، فریدریش. یورگ اشمیت، هانس. (1397). مقدمه‌ای بر زبان‌شناسی شناختی. ترجمه‌ی جهانشاه میرزابیگی، تهران: آگاه.
بهار، ملک‌الشعرا. (1394). دیوان اشعار. ج۲، تهران: توس.
تقی‌زاده، سیدحسن. (1379). تاریخ انقلاب مشروطیت ایران. به‌کوشش عزیزالله علیزاده، تهران: فردوس.
راسخ مهند، محمد. (1392). درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی؛ نظریه‌ها و مفاهیم. تهران: سمت.
زارعی، مریم و همکاران (1398) «بررسی پیکره بنیاد متمم اجباری و اختیاری در زبان فارسی بر اساس دستور شناختی لانگاکر». جستارهای زبانی، دوره‌ی 10، شماره‌ی ۵ (پیاپی ۵۳)، صص ۲۵۷-۲۸۷.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (1387). ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. تهران: سخن.
ـــــــــــــــــــــــ (1390). با چراغ و آینه، در جستجوی ریشه‌های تحوّل شعر معاصر ایران. تهران: سخن.
صادقی، لیلا. (1391). «خوانش شعر «حکایت» اثر احمد شاملو با رویکرد شعرشناسی شناختی». جستارهای زبانی، دوره‌ی 3، شماره‌ی 4 (پیاپی 12)، صص ۱۶۷-۱۴۹.
عارف قزوینی، ابوالقاسم. (1381). دیوان. به‌کوشش مهدی نورمحمدی، تهران: سنایی.
فرخی یزدی، محمد. (1391). دیوان. به‌کوشش حسین مسرت، تهران: مولی.
فیاضی، مریم‌سادات؛ صافی پیرلوجه، حسین. (1398). رویکردی شناختی به نظام جهت‌های دستوری در گویش گیلکی. رشت: فرهنگ ایلیا.
قائد، محمد. (1377). عشقی. تهران: طرح نو.
کریمی‌حکاک، احمد. (1389). طلیعه‌ی تجدد در شعر فارسی. ترجمه‌ی مسعود جعفری، تهران: مروارید.
لانگاکر، رونالد. (1397). مبانی دستورشناختی. ترجمه‌ی جهانشاه میرزابیگی، تهران: آگاه.
لطیف‌نژاد، فرخ. (1396). نحوه‌ی تشکیل و دریافت متن در اشعار معاصر (نیما، سپهری و باباچاهی) بر اساس رویکردهای شناختی بوگراند‌ـ‌درسلر و استاک‌ول. تهران: سخن.
لغت‌نامه‌ی دهخدا. (1377). زیرنظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی، ج۱۳، تهران: مؤسسه‌ی انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
میرزا محمدعلیخان بن ذکاء الملک. (1325). حقوق اساسی. بی‌جا: بی‌نا.
میرزادهی عشقی، سیدمحمدرضا. (1357). کلیات مصور. به‌کوشش علی‌اکبر مشیر سلیمی، تهران: جاویدان.
Fauconnier, Gilles, Turner, Mark. (2002). The Way We Think; Conceptual Blending And The Mind's Hidden Complexities. Basic Books; a member of the Perseus Books Group. New York Ronald W. Langacker. (2008). Cognitive Grammar (A Basic Introduction). New York: Oxford University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 622 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 489 |
||
