| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 874 |
| تعداد مقالات | 7,803 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,220,793 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,165,094 |
بررسی اصل جبران همه خسارات از حیث انطباق با مبانی وحدت‌گرا در حوزه فلسفه مسئولیت مدنی | ||
| مطالعات حقوقی | ||
| دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 40، تیر 1400، صفحه 147-182 اصل مقاله (879.45 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jls.2021.36646.3824 | ||
| نویسندگان | ||
| سید نورالله شاهرخی* 1؛ حبیب الله رحیمی2 | ||
| 1دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران؛ ایران | ||
| 2دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی تهران | ||
| چکیده | ||
| جستجو در تألیف‌های پیرامون مسئولیت مدنی نشان می‌دهد امروزه قول مشهور حقوقدانان بر این است که اصلی تحت عنوان اصل جبران همه خسارات وجود دارد که به موجب آن پس از وقوع ضرر به‌عنوان یکی از ارکان تحقق مسئولیت مدنی، آن ضرر صرف‌نظر از نوع آن، در صورت جمع دو رکن دیگر مسئولیت (رابطه سببیت و فعل زیان‌بار) باید جبران شود و نیاز به نص قانونی خاص برای تجویز جبران خسارت در هر مورد وجود ندارد. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که آیا می‌توان قائل به جود چنین اصلی در حوزه مبانی فلسفی وحدت‌گرا در مسئولیت مدنی شد؟ هدف مقاله، بررسی همین امر است. رویه قضایی محاکم در این خصوص، مضطرب است. علیرغم شهرت این اصل بین حقوقدانان، ادعای نویسندگان مقاله حاضر این است که جستجو در مبانی فلسفی و اهداف عمده مطرح در حقوق مسئولیت مدنی به روشنی نشان می‌دهد هیچ نظریه‌ای وجود ندارد که مقتضای آن، اصل جبران همه خسارات باشد. فقط از یک نظریه یعنی نظریه جبران خسارت چنین برداشتی ممکن است صورت بگیرد که آن برداشت هم در معرض انتقادهای بنیادین قرار گرفته و امروزه هوادار چندانی در میان فیلسوفان این حوزه ندارد. بر اساس یافته‌های مقاله حاضر، به نظر می‌رسد اعتقاد به چنین اصلی، هم از بُعد عملی ناممکن و باعث کاهش کارایی مسئولیت مدنی در مهندسی فعالیت‌های اجتماعی می‌شود و هم از بُعد نظری، فاقد مبنای استدلالی است. پیشنهاد می‌شود استناد به چنین اصلی به‌عنوان راهنمایی که در موارد سکوت قانون باید مورد عمل قرار بگیرد از ادبیات مسئولیت مدنی ایران حذف شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اصل جبران همه خسارات؛ بازدارندگی بهینه؛ عدالت اصلاحی؛ عدالت توزیعی؛ مبانی فلسفی وحدت‌گرای مسئولیت مدنی | ||
| مراجع | ||
الف. فارسیبابایی، ایرج (1384) «نقد اصل قابلیت جبران کلیه خسارات در حقوق مسئولیت مدنی ایران»؛ فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، دوره 7، تابستان، شماره 16، صص 83 – 45.
بابایی، ایرج (1394) حقوق مسئولیت مدنی و الزامات خارج از قرارداد، تهران: نشر میزان.
بادینی، حسن (1383) «هدف مسئولیت مدنی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 66، زمستان، شماره پیاپی 520، صص 113 - 55.
بادینی، حسن (1384) فلسفه مسئولیت مدنی، بی‌جا: شرکت سهامی انتشار.
باریکلو، علیرضا (1385) مسئولیت مدنی، تهران: نشر میزان.
بهرامی احمدی، حمید (1390) قواعد فقه؛ ج 2، قاعده لا ضرر، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
بهرامی احمدی، حمید (1393) ضمان قهری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
خادم سربخش، مهدی و سلطانی نژاد، هدایت الله (1392) «اصل قابلیت جبران کلیه خسارات»، مبانی فقهی حقوق اسلامی، سال ششم، پاییز و زمستان، شماره دوازدهم، صص 48 - 21.
داراب پور، مهراب (1387) مسئولیت‌های خارج از قرارداد، تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب‌الله (1393) مسئولیت مدنی، تهران: انتشارات سمت.
صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب‌الله (1397) مسئولیت مدنی تطبیقی، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
قربان‌نیا، ناصر (1377) «مطالعه‌ای پیرامون مسؤولیت مدنی دولت در فقه امامیه و حقوق موضوعه»، نامه مفید؛ شماره 13، صص 166- 133.
کاتوزیان، ناصر (1385) حقوق مدنی، الزام‌های خارج از قرارداد، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مبیّن، حجت (1390) نظریه قابلیت استناد در مبانی مسئولیت مدنی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
مهمان‌نوازان، روح‌الله (1390) خسارات قابل جبران در حقوق ایران؛ تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
یزدانیان، علیرضا (1386) قواعد عمومی مسئولیت مدنی، تهران: نشر میزان.
- آراء قضایی- دسته اول: همگی متعلق به بانک داده آراء قضایی، وابسته به پژوهشگاه قوه قضائیه (بازبینی‌شده در مورخه 1399.09.08)http://j.ijri.ir/SubSystems/Jpri2/Showjudgement.aspx?id=eTNHZlVtRHRYTGs9
- دسته دوم: همگی متعلق به بانک داده آراء قضایی، وابسته به پژوهشگاه قوه قضائیه (بازبینی‌شده در مورخه 1399.09.08)
http://alisaberi.ir/page/%D9%87%D9%85%D9%88%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D9%87%D8%A7#:~:text=%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87%20%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%20288%20%D8%A7%D9%84%DB%8C%20297
http://alisaberi.ir/page/%D9%87%D9%85%D9%88%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D9%87%D8%A7#:~:text=%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%87%20%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A88%2F437
- دسته سوم: همگی متعلق به بانک داده آراء قضایی، وابسته به پژوهشگاه قوه قضائیه (بازبینی‌شده در مورخه 1399.09.08)http://j.ijri.ir/SubSystems/Jpri2/Showjudgement.aspx?id=ckFoSXJsTkxHMzQ9
ب. انگلیسیAbraham, Kenneth S. (2007) The Forms and Functions of Tort Law; New York: Foundation Press.
Blum, Walter J. and Kalven, Harry (1965) "Public Law Perspectives on a Private Law Problem: Auto Compensation Plans", The University of Chicago Law Review, Vo1. 31, No. 4, pp. 641-723.
Calabresi, Guido (1961) "Some Thoughts on Risk Distribution and the Law of Torts", Yale Law Journal, Vol. 70, No. 4, pp. 499-553.
Calabresi, Guido (1970) The Costs of Accidents: A Legal and Economic Analysis, New Haven: Yale University Press.
Calabresi, Guido & Hirschoff, Jon T. (1972) "Toward a Test of Strict Liability in Torts", Yale Law Journal, Vol. 81, No. 6, pp. 1055-1085.
Calabresi, Guido (2003) "An Introduction to Legal Thought: Four Approaches to Law and to the Allocation of Body Parts", Stanford Law Review, Vol. 55, June, pp. 2113-2151.
Chapman, Bruce (2001) Pluralism in Tort and Accident Law, in Philosophy and the Law of Torts, Gerald J. Postema as editor, Cambridge University Press.
Coase, Ronald H. (1960) "The Problem of Social Cost", Journal Of Law And Economics, Vol. 3, pp. 1-44.
Coleman, Jules l. (1992) Risks and Wrongs, New York: Cambridge University Press.
Cooter, Robert & Ulen, Thomas (2012) Law and Economics; Boston: Addisson-Wesley.
Dewees, Don; Duff, David; Trebilcock, Michael J. (1996) Exploring the Domain of Accident Law: Taking the Facts Seriously, New York: Oxford University Press.
Dobbs, Dan b. (2011) The Law of Torts; Saint Paul, Minnesota: West Group.
Englard, Izhak (1980) "The System Builders: A Critical Appraisal of Modern American Tort Law", Journal of Legal Studies, Vol. 9, No. 1, pp. 27-69.
Englard, Izhak (1990) "Victor Mataja’s Liability for Damages from an Economic Viewpoint: A Centennial to an Ignored Economic Analysis of Tort"; International Review of Law and Economics, Vol. 10, No. 2, pp. 173-191.
Englard, Izhak (1993) the Philosophy of Tort Law; Dartmouth Publishing Company.
Green, Jerry (1976) "On the Optimal Structure of Liability Laws", Bell Journal of Economics; Vol. 7, No. 2, pp. 553-574.
Grossman, Peter Z. Cearley, Reed W. Cole, Daniel H. (2006) "Uncertainty, Insurance and the Learned Hand formula, Law", Probability and Risk, Vol. 5, No. 1, pp. 1-18.
Holmes, Oliver Wendell Jr. (1991) The Common Law, Dover Publications; Retrieved March 09, (2021); Available at: http://www.gutenberg.org/files/2449/2449-h/2449-h.htm
Keating, Gregory (1997) "The Idea of Fairness in the Law of Enterprise Liability", Michigan Law Review, Vol. 95, No. 5, pp. 1266-1380.
Perry, Stephen R. (1992) "The Moral Foundations of Tort Law"; Iowa Law Review, Vol. 77, pp. 449-514.
Perry, Ronen (2015) “Pluralistic Legal Theories: In Search of a Common Denominator”, Tulane Law Review, Vol. 90, No. 1, pp. 647-669.
Porat, Ariel (2007) “Offsetting Risks”, Michigan Law Review, Vol. 106, No. 2, pp. 243-276.
Posner, Richard A. (1972) “A Theory of Negligence”, Journal of Legal Studies, Vol. 1, No. 1, pp. 29-96.
Posner, Richard A. (1975) “The Economic Approach to Law”, Texas Law Review, Vol. 53, pp. 757-782.
Posner, Richard A. (1980) “The Value of Wealth: A Comment on Dworkin and Kronman”, Journal Of Legal Studies, Vol. 9, No. 2, pp. 243-252.
Priest, George (1987) “Modern Tort Law and Its Reform”, Valparaiso University Law Review, Vol. 22, No. 1, pp. 1-38.
Robinette, Christopher J. (2005) “Can There Be a Unified Theory of Torts? A Pluralist Suggestion from History and Doctrine”, Brandeis Law Journal, Vol. 43, pp. 369-414.
Rogers, W. V. H. (2002) Winfield and Jolowicz on Torts, London: Sweet & Maxwell.
Schroeder, Christopher H. (1990) “Corrective Justice and Liability for Increasing Risks”, UCLA Law Review; Vol. 37, pp. 439-478.
Weinrib, Ernest J. (1989) “Right and Advantage in Private Law”, Cardozo Law Review, Vol. 10, No. 1, pp. 1283-1309.
Weinrib, Ernest J. (1992) “Corrective Justice”, Iowa Law Review, Vol. 77, pp. 403-426.
Weinrib, Ernest J. (1994) “The Gains and Losses of Corrective Justice”, Duke Law Journal, Vol. 44, No. 2, pp. 277-297.
Weinrib, Ernest J. (1995) The Idea of Private Law, Massachusetts: Harvard University Press.
Weinrib, Ernest J. (2001) “Correlativity, Personality, and the Emerging Consensus on Corrective Justice”, Theoretical Inquiries Law, Vol. 2, No. 1, pp. 107-159.
Weinrib, Ernest J. (2012) Corrective Justice, Oxford, New York: Oxford University Press.
Williams, Glanville L. (1951) The Aims of the Law of Tort, 4 Current Legal Problems, has been printed again in Lunney, Mark & Oliphant, KEN (2008) Tort Law: Text & Materials, Oxford, New York: Oxford University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 831 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 630 |
||