| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,800 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,478 |
گسست گفتمانی و تولید نمایههای معنایی درخشان ویژگی سبکی شعر سپید شاملو | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 2، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 48، شهریور 1400، صفحه 29-56 اصل مقاله (357.18 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2020.35420.3581 | ||
| نویسنده | ||
| مریم درپر* | ||
| استادیار دانشگاه کوثر بجنورد | ||
| چکیده | ||
| شعر سپید شاملو در میان سپیدسرایان فارسی، برجستگی درخور توجهی یافته است و این برجستگی چنان آشکار است که بسیاری می‌گویند: شاملو راهی را که خود رفته، به دیگران نشان نداده است. پرداختن به عوامل این برجستگی، مسئله‌ی پژوهش حاضر است؛ با طرح این پرسش‌ها که کدام ویژگی سبکی، شعر او را از دیگر سپیدسرایان متمایز کرده است و نقطه‌ی کانونی در زیبایی‌شناسی شعر او چیست، به بررسی برخی از وجوه مسئله‌ی مذکور می‌پردازیم. برای اثبات این فرض که از عوامل تمایز سبکی شعر شاملو، گسست گفتمانی، درآمیختن گفتمان‌های متقابل و تولید نمایههای معنایی درخشان است، اشعاری از دیگر سپیدسرایان (منوچهر آتشی، بیژن جلالی، طاهره صفارزاده و مفتون امینی) بررسی شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در تبیین ویژگی‌های سبکی برجسته‌ی شعر شاملو و توصیف فرایند زیبایی‌شناسی آن، دو نکته حائز اهمیت است؛ نخست اینکه در این فرایند، نوعی از گفتمان به گفتمان دیگر تبدیل می‌شود. نکته‌ی دوم اینکه در هر شعر، یکی از حواس پنج‌گانه مرکزیت دارد و چگونگی تعامل آن با دیگر حواس بیرونی و درونی، سبب ایجاد نمایههای منحصربه‌فرد شده است و فرایند زیبایی‌شناسی شعر را رقم می‌زند. بررسی نمونه‌ها نشان می‌دهد که تغییر و توسعه‌ی معنا در طی فرایندهای گفتمانی، ایجاد گسست گفتمانی، درآمیختن گفتمان‌های متقابل و تولید نمایههای معنایی درخشان که حاصل کارکرد چندگانه‌ی لایه‌ی حسی‌ادراکی است، ویژگی‌های سبکی هستند که چگالی معنایی شعر سپید شاملو را بیشتر کرده و شعر او را در میان سپیدسرایان برجسته کرده است. می‌توان گفت آن دسته از شعرهای شاملو که نشان‌دهنده‌ی سبک فردی اوست یا در اصطلاح سبک‌شناسی، اثر انگشت او را داراست، به‌دلیل برجستگی همین ویژگی‌هاست. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: شعر سپید؛ سبک‌شناسی؛ گسست گفتمانی؛ نمایه‌ی معنایی؛ شاملو | ||
| مراجع | ||
|
آتشی، منوچهر. (1380). اتفاق آخر. تهران: نگاه. آیتی، اکرم. (1392). «نشانهمعناشناسی گفتمان در شعر «پی‌دارو چوپان» نیما یوشیج». جستارهای ادبی، دوره 46، شماره‌ی1، صص 105- 124. امینی، مفتون. (1378). سپیدخوانی روز. تهران: ثالث. بابک‌معین، مرتضی. (1392). «تبیین خلق زبان شاعرانه با استفاده از نظام مبتنی بر تطبیق و لغزش‌های مهارشده‌ی اریک لاندوفسکی». مطالعات زبان و ترجمه (دانشکده ادبیات و علوم انسانی)، دوره‌ی 46، شماره‌ی4، صص 121- 134. ـــــــــــــــــ. (1394). معنا به‌مثابه تجربه زیسته: گذر از نشانه‌شناسی کلاسیک به نشانه‌شناسی با دورنمای پدیدارشناختی. با مقدمه‌ی اریک لاندوفسکی. تهران: سخن پردل، مجتبی، حدائق رضایی و عادل رفیعی. (1396). «آفرینش معانی پیدایشی در شعر سپید بر پایه‌ی نظریه‌ی هم‌آمیزی مفهومی». جستارهای زبانی، دوره‌ی 8، شماره‌ی 3، (پیاپی 38)، صص 43-66. پورنامداریان، تقی. (1381). سفر در مه؛ تأملی در شعر احمد شاملو، تهران: نگاه. جلالی، بیژن. (1373). روزانه‌ها. تهران: مؤلف. حسینی معصوم، سیدمحمد و شیرین آزموده. (1391). «بررسی نشانه‌شناسی ساختارگرای شعر «ارغوان» هوشنگ ابتهاج». پژوهش‌های ادبی و بلاغی، سال 1، شماره‌ی1، صص 21- 31. دستغیب، عبدالعلی. (1373). نقد آثار احمد شاملو. تهران: آروین. درپر، مریم. (1398). «نقشروایت بوف کور؛ عشق ناکام و گشودن اب‌هام ساختاری متن». ادبیات غنایی، سال 17، شماره‌ی32، صص 120- 103. روزبه، محمدرضا. (1385). «کارکردهای جمال‌شناسانه‌ی تقطیع سطرها در شعر سپید». مجله‌ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم، سال 1، شماره‌ی2، صص109- 127. سلدن، رامان و پیتر ویدسون (1384). راهنمای نظریه‌ی ادبی معاصر. ترجمه‌ی عباس مخبر، تهران: طرح نو. شاملو، احمد. (1380).شعر زمان ما 1. تحلیل و تفسیر محمد حقوقی، تهران: نگاه ــــــــــــ . (1384). کتاب شعر: احمد شاملو، گردآوری، تصحیح و تدوین هیوا مسیح. تهران: قصیده‌سرا. ــــــــــــ . (1394). مجموعه اشعار، ج 1، تهران: نگاه. شعیری، حمیدرضا. (1385). تجزیه و تحلیل نشانه معناشناختی گفتمان. تهران: سمت. ــــــــــــــــــ. (1388. راهی به نشانهمعناشناسی سیال، با مطالعه‌ی موردی ققنوس نیما. تهران: علمی و فرهنگی. ــــــــــــــــــ. (1395). نشانهمعناشناسی ادبیات. تهران: دانشگاه تربیت مدرس. ــــــــــــــــــ. (1392). نشانهمعناشناسی دیداری. تهران: سخن. صفارزاده، طاهره . (1390). گزیده شعرهای طاهره صفارزاده. تهران: انجمن شاعران ایران. طالبیان، یحیی، محمدرضا صرفی، محمود مدبری و پوران علی‌پور (1386). «تحلیل ساختاری شعر سپید شاملو». مجله تخصصی زبان و ادبیات دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، دوره‌ی40، شماره‌ی2، (پی‌درپی 157)، صص 85- 115. طاهری، حمید و مریم رحمانی (1390)، «تصویر شعر سپید». ادبیات پارسی معاصر، سال 1، شماره‌ی 2، صص 57- 88. مهاجر، مهران و محمد نبوی. (1393). به سوی زبان‌شناسی شعر. ویراست 2. تهران: آگه. Bloor, M. & Bloor, T. (2013).The practice of critical discourse analysis: an introduction. USA: Routledge. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 485 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 480 |
||