| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,722 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,441 |
بازتولید انگاره‌های گفتمان سنّتی جنسیت در نوشته‌های کودکان و نوجوانان | ||
| مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز | ||
| مقاله 6، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25، شهریور 1401، صفحه 135-160 اصل مقاله (657.62 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jcls.2021.37770.1804 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه فرشچی* 1؛ قدرت الله طاهری2 | ||
| 1کارشناس ارشد ادبیات کودک و نوجوان دانشگاه شهید بهشتی تهران | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، | ||
| چکیده | ||
| بازتولید انگاره‌های گفتمان سنتی جنسیت در نوشته‌های کودکان و نوجوانان فاطمه فرشچی* قدرت‌اله طاهری** چکیده نشریه‌ی عروسک سخنگو از سال ۱۳۶۸ در لابه‌لای مطالب فرهنگی‌ادبی خود اقدام به انتشار دست‌نوشته‌های کودکان و نوجوانان در قالب داستان و انشا با محوریت موضوعات معین کرده است. در این نوشته‌ها، خوانندگان کودک در هیأت نویسنده ظاهر شده‌اند. این متن‌ها از ابعاد گوناگون درخور تحلیل هستند. در پژوهش حاضر، به این مسئله پرداخته شده است که کودکان در روایات و داستان‌های خویش هویت جنسیتی‌شان را چگونه بازتاب می‌دهند. با استفاده از رویکرد تحلیل انتقادی گفتمان نورمن فرکلاف متن‌های خودنوشت کودکان در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین برای نشان‌دادن چگونگی بازنمایی هویت جنسیتی آنان بررسی و تحلیل شده‌اند. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که با وجود تحولاتی که در لایه‌های آشکار و پنهان جامعه‌ی ایرانی به وجود آمده و تا اندازه‌ای انگاره‌های جنسیتی را تغییر داده است، همچنان هویت جنسیتی کودکان و نوجوانان بیشتر متأثر از کلیشههای سنتی بازتولید می‌شود. به‌عنوان نمونه، پسران در نوشته‌های‌شان هویت برتر اجتماعی را به نمایش می‌گذارند و دختران نیز احساس فرودستی را در مقایسه با پسران بازتاب می‌دهند. پسران خود را در موقعیت‌های کنشگرانه به تصویر می‌کشند و دختران، تمایل دارند نقش‌های جنسیتی تعریف و تثبیت‌شده‌ی اجتماعی از زنان را بروز دهند. این نمونه‌ها خود تابعی از اثرات ایدئولوژی‌های پنهان و آشکار مردسالارانه‌ی حاکم بر جامعه و خانواده‌های ایرانی است. واژه‌های کلیدی: انگاره‌های جنسیتی، ایدئولوژی، تحلیل انتقادی گفتمان، فرکلاف، عروسک سخنگو، نویسندگان کودک و نوجوان. * کارشناس ارشد ادبیات کودک و نوجوان دانشگاه شهید بهشتی fatima.farshchi@hotmail.com (نویسنده‌ی مسئول) ** دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی ghodrat66@yahoo.com تاریخ دریافت مقاله: 18/4/1399 تاریخ پذیرش مقاله: 6/3/1400 | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: انگاره‌های جنسیتی؛ ایدئولوژی؛ تحلیل انتقادی گفتمان؛ فرکلاف؛ عروسک سخنگو؛ نویسندگان کودک و نوجوان | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
اکبرزاده، نیما. (۱۳۹۸). «هی می‌شورم». عروسک سخنگو، شماره‌ی315، تیر و مرداد، صص۱۰۹.
بهجت، فاطمه. (۱۳۹۷). بازنمایی هویت جنسی در کتاب‌های دبستانی فارسی و علوم اجتماعی دهه‌ی ۵۰ و ۶۰. پایان‌نامه‌ی کارشناسی‌ارشد دانشگاه شهید بهشتی.
ترادگیل، پ. (1376). زبانشناسی اجتماعی. ترجمه‌ی محمد طباطبایی، تهران: آگه.
پاک‌نیا، محبوبه؛ مردیها، مرتضی. (1388). سیطره‌ی جنس. تهران: نی.
رضایی، مانا. (۱۳۸۹). «در زمان‌های قدیم». عروسک سخنگو، شماره‌ی230، دی، ص۹۱.
پورگیو، فریده؛ ذکاوت، مسیح. (۱۳۸۹). «بررسی نقش‌های جنستی در «خاله سوسکه»». مطالعات ادبیات کودک، دوره‌ی 1، شماره‌ی۲، صص ۲۷-۴۳.
روح، پرهام. (۱۳۹۲). «خانواده خوشبخت». عروسک سخنگو، شماره‌ی267-268، بهمن و اسفند، صص۱۵۹.
حسن، فرشته. (1382). «سوپررضا». عروسک سخنگو، شماره‌ی146، دی، صص14-16.
جنادله، علی؛ رهنما، مریم. (۱۳۹۳). «دگرگونی در الگوی متعارف خانواده‌ی ایرانی». خانواده‌پژوهی، شماره‌ی۳۹، صص ۲۷۷-۲۹۶.
سرّی، روناک. (1394). «باتوجه‌به عنوان». عروسک سخنگو، شماره‌ی289-290، آذر و دی، صص ۱۱۶-۱۱۷.
سلامت، ساحل. (1396). «نابود شدم». عروسک سخنگو، شماره‌ی303، خرداد-تیر، صص ۷۷.
صادقی فسایی، سهیلا؛ عرفان‌منش، ایمان. (۱۳۹۶). گفتمان‌ها و خانواده‌ی ایرانی: جامعه‌شناسی الگوهای خانواده؛ پس از مناقشه‌های مدرنیته در ایران. تهران: دانشگاه تهران.
گرت، استفانی. (1396). جامعه‌شناسی جنسیت. ترجمه‌ی کتایون بقایی، تهران: نی.
فرکلاف، نورمن. (۱۳۷۹). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمه‌ی فاطمه شایسته‌پیران و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
قاسم‌لوئیان، شکیبا. (1387). «نفرین پدری». عروسک سخنگو، شماره‌ی201-202، مرداد و شهریور، صص ۲۶-۲۷.
مردانی، مهدی. (۱۳۹۵).«دوست‌داشتی جای چه‌کسی باشی؟». عروسک سخنگو، شماره‌ی ۲۹6-۲۹5، خرداد و تیر.
معتمدنژاد، کاظم. (۱۳۸۸). ارتباطات در جهان معاصر. تهران: شهر.
مکاریک، ایرنا ریما. (1384). دانشنامه نظریه‌های ادبی. ترجمه‌ی مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.
مهدوی‌هزاوه، علیرضا. (۱۳۹۳). «ولی خب، دختر نیستم!». عروسک سخنگو، شماره‌ی ۲۶۹- ۲۷۰، فروردین و اردیبهشت، صص ۶۶-۶۷.
مهران، گلنار؛ نراقی‌زاده، افسانه؛ ملک‌زاده، شیما. (1396). «بررسی نقش کلیشههای جنسیتی کتاب‌های ادبیات فارسی و زبان فارسی سال اول دبیرستان در انتخاب رشته‌ی تحصیلی دانش‌آموزان دختر و پسر». نوآوری‌های آموزشی، شماره‌ی۶۱، صص ۴۳-۶۶.
میرمحمدرضائی، سیده زهرا؛ ساروخانی، باقر. (۱۳۹۷). «نقش جهانی‌شدن در تغییرات دو دهه‌ی اخیر خانواده ایرانی». فرهنگی‌تربیتی زنان و خانواده، شماره‌ی۴۴، صص۱۳۱-۱۶۴.
یورگنسن، ماریان؛ فیلیپس، لوئیز. (۱۳۸۹). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه‌ی هادی جلیلی، تهران: نی.
Coupland, N. and Jaworski, A. (1999). The Discourse Reader, London: Routledge.
Richard H. Haswell, and Janis Tedesco Haswell. (1996). “Gender Bias and Critique of Student Writing”. Assessing Writing, No 3, PP 31-83.
Semartini, Atur. (2020). “Gender Stereotypes in Students”. English Writing”, Journal of English Language Literature and Teaching, No 1, PP 78-88. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 563 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 390 |
||
