| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 863 |
| تعداد مقالات | 7,715 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,773,856 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,820,298 |
تحلیل انتقادی گفتمان شیعی در شعر فارسی از رودکی تا غضائری | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 1، دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 50، بهمن 1400، صفحه 1-26 اصل مقاله (452.54 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2021.39049.3923 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن اکبری بیرق* 1؛ رضا نیکو2 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه سمنان، ایران | ||
| چکیده | ||
| تحلیل انتقادی گفتمان شیعی در شعر فارسی از رودکی تا غضائری حسن اکبری بیرق* رضا نیکو** چکیده شعر فارسی دیرزمانی است که تجلی‌گاه گفتمان شیعی است. رخدادهای بزرگِ تاریخ تشیع چون غدیر، سقیفه و عاشورا هرکدام در مقام خود در اندیشه و به‌دنبال آن در شعر شاعران بازتاب یافته‌اند. حوادثی که بر سر جانشینی پیامبر اسلام روی داد، مسلمانان را با پدیده‌ی اختلاف درونی و انشعاب در امت اسلامی مواجه و آنان را با پرسش‌هایی پیرامون مسائل اساسی اولین تجمع سیاسی‌شان آشنا کرد. این مقاله با هدف بازنمایی تأثیر این گفتمان بر شعر فارسی از رودکی تا غضائری و با مطالعه‌ی منابعِ اصلی و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها انجام شده است. با بررسی اشعار پارسی‌گویانِ نامی از رودکی تا غضائری به‌ویژه بُندار رازی، فردوسی، کسایی و غضائری رازی براساس روش انتقادیِ نورمن فرکلاف، یعنی بررسی متن، عمل گفتمانی و عمل اجتماعی، روشن شد که گفتمانِ غالب در شعر این شاعران، حب اهل‌بیت و افضلیت علی است. رودکی، دقیقی، بندار، کسایی، فردوسی و غضائری با اشعار خود در مقام رخدادی ارتباطی نه‌تنها به بازتاب گوشه‌ای از عمل اجتماعی روزگار خود پرداخته‌اند که نظمِ گفتمانی شیعی را نیز در شعر فارسی پی‌ریزی کرده‌اند. واژه‌های کلیدی: تحلیل گفتمان انتقادی، شعر فارسی از رودکی تا غضائری، گفتمان، گفتمان شیعی. * دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان h.akbaribairagh@gmail.com (نویسنده‌ی مسئول) ** دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان rnsemnan72@yahoo.com تاریخ دریافت مقاله: 16/9/99 تاریخ پذیرش مقاله: 25/1/1400 | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: تحلیل گفتمان انتقادی؛ شعر فارسی از رودکی تا غضائری؛ گفتمان؛ گفتمان شیعی | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
آشوری، داریوش. (1368). «نظریه‌ی غرب‌زدگی و بحران تفکر در ایران». ایران‌نامه، بهار، سال 7، شماره‌ی 27، صص 454-460.
آقاگل‌زاده، فردوس و مریم غیاثیان. (1386). «رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی». زبان و زبان‌شناسی، بهار و تابستان، دوره‌ی 3، شماره‌ی 5، صص 39-54.
اشعری، علی. (1411). مقالات الإسلامیین. به کوشش محمد محیی‌الدین عبدالحمید، ج 1، صیدا - بیروت: المکتبه‌ی العصریه.
انصاری، نرگس. (۱۳۹۲). «شعر شیعی فارسی و عربی در گذر تاریخ». ادبیات دینی، شماره‌ی 4، بهار و تابستان، صص 1۶۵-1۹۲.
باسورث، کلیفورد ادموند. (1371). سلسله‌های اسلامی. ترجمه‌ی فریدون بدره‌ای، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
بزرگ بیگدلی، سعید؛ اکرمی، اکرم. (۱۳۹۸). «ولایت‌نامه، نوع ادبی عامیانه در حوزه‌ی شعر شیعی». فرهنگ و ادبیات عامه، سال 7، شماره‌ی 27، مرداد و شهریور، صص 2۱۵-2۴۰.
بشری، جواد. (۱۳۹۲). شعر شیعی در زبان فارسی تا پایان قرن هفتم هجری. پایان‌نامه‌ی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران.
پِیْن، مایکل. (1389). فرهنگ اندیشه‌ی انتقادی. ترجمه‌ی پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
تمیم‌داری، احمد؛ مرادی، کبری (۱۳۹۷). مکتب خراسانی و گفتمان آل البیت. تهران: بایا.
تیلور، استفنی. (1397). تحلیل گفتمان چیست؟. ترجمه‌ی عرفان رجبی و پدرام منیعی، تهران: نویسه‌ی پارسی.
جعفریان، رسول و علی گلریز. (1393). «تحلیل گفتمان شیعی در منظومه‌ی علی‌نامه». مطالعات تاریخ فرهنگی (پژوهش‌نامه‌ی انجمن ایرانی تاریخ)، پاییز، سال 6، شماره‌ی 21، صص ۷۱-۹۵.
حکیم، سید محمدحسین. (1387). «قصیده‌ای نویافته از کسایی». نامه‌ی فرهنگستان، زمستان، دوره‌ی 10، شماره‌ی 4، صص ۵6-۶6.
حلبی، علی‌اصغر. (1388). تاریخ اندیشه‌های سیاسی در ایران و اسلام. تهران: اساطیر.
خالقیِ مطلق، جلال. (1385). «نگاهی تازه به زندگی‌نامه‌ی فردوسی». نامه‌ی ایران باستان، سال 6، شماره‌ی 1 و 2، صص 3- 25.
داد، سیما. (1385). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
دقیقی، محمد. (1373). دیوان. تصحیح محمدجواد شریعت، تهران: اساطیر.
دینوری، عبدالله (ابن قتیبه). (1322). الإمامه و السیاسه. تصحیح محمدمحمودالرافعی، ج 1، مصر: نیل.
ریاحی، محمدامین. (1379). کسایی مروزی. تهران: علمی.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1383). از گذشته‌ی ادبی ایران. تهران: سخن.
سلدن، رامان و پیتر ویدوسون. (1388). راهنمای نظریه‌ی ادبی معاصر. ترجمه‌ی عباس مخبر، تهران: طرح نو.
سلطانی، سید علی‌اصغر. (1391). قدرت، گفتمان و زبان. تهران: نی.
شجاعی زند، علیرضا. (1376). مشروعیت دینی دولت و اقتدار سیاسی دین. تهران: تبیان.
صفا، ذبیح‌الله. (1387). تاریخ ادبیات در ایران. ج 1، تهران: فردوس.
طبری، محمد. (1387). تاریخ الطبری. تحقیق محمدابوالفضل ابراهیم، بیروت ـ لبنان: دارالتراث.
فردوسی، ابوالقاسم. (1392). شاهنامه. به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
فرکلاف، نورمن. (1389). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمه‌ی گروه مترجمان، تهران: دفتر مطالعات و توسعه‌ی رسانه‌ها.
فِیْرحی، داود. (1378). قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام. تهران: نی.
قزوینی رازی، عبدالجلیل. (1358). النقض. تصحیح میرجلال‌الدین محدث ارموی، تهران: انجمن آثار ملی.
قجری، حسینعلی و جواد نظری. (1392). کاربرد تحلیل گفتمان در تحقیقات اجتماعی. تهران: جامعه‌شناسان.
کدیور، جمیله. (1379). تحول گفتمان سیاسی شیعه در ایران. تهران: طرح نو.
کدیور، محسن. (1376). نظریه‌های دولت در فقه شیعه. تهران: نی.
کرمی، محمدحسین و همکاران. (۱۳۹۱). «بررسی تحلیلی سیمای پیامبران و امامان در شعر غنایی دوره‌ی سامانی». پژوهش‌نامه‌ی زبان و ادب فارسی (گوهر گویا)، سال 6، شماره‌ی 1، پیاپی 21، بهار، صص ۱۱- ۳۶.
کرون، پاتریشیا. (1389). تاریخ اندیشه‌ی سیاسی در اسلام. ترجمه‌ی مسعود جعفری، تهران: سخن.
مادِلونگ، ویلفرْد. (1377). فرقه‌های اسلامی. ترجمه‌ی ابوالقاسم سری، تهران: اساطیر.
محیط طباطبایی، سیدمحمد. (1356). «عقیده‌ی دینی دقیقی». گوهر مراد، شماره‌ی 53، صص 34۴-34۹.
مدبری، محمود. (1370). شاعران بی‌دیوان. تهران: پانوس.
مدرسی‌طباطبایی، سیدحسین. (1389). مکتب در فرایند تکامل. ترجمه‌ی هاشم ایزدپناه، تهران: کویر.
مک‌دانل، دایان. (1380). مقدمه‌ای بر نظریه‌های گفتمان. ترجمه‌ی حسینعلی نوذری، تهران: فرهنگ گفتمان.
میلز، سارا. (1388). گفتمان. ترجمه‌ی فتاح محمدی، زنجان: هزاره‌ی سوم.
نظامی عروضی، احمد. (1385). چهارمقاله. تصحیح محمد قزوینی، به‌کوشش محمد معین، تهران: جامی.
نفیسی، سعید. (1344). تاریخ نظم و نثر در ایران. ج 1، تهران: فروغی.
ــــــــــــ (1341). محیط زندگی و احوال و اشعار رودکی. تهران: ابن سینا.
وودز، نیکلا. (1396). توصیف گفتمان. ترجمه‌ی سید محمدباقر برقعی مدرس و دیگران، تهران: نویسه‌ی پارسی.
هلالی، سلیم. (1420). کتاب سلیم‌بن‌قیس الهلالی. تحقیق محمدباقر انصاری زنجانی، قم: الهادی.
یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس. (1391). تحلیل گفتمان. ترجمه‌ی هادی جلیلی، تهران: نی.
Fairclough, Norman. (2006). Discourse and Social change. Cambridge: Polity Press.
The Merriam Webster,s Collegiate Dictionary. (1993). Tenth Edition. United States: Merriam Webster. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 712 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 454 |
||
