| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,675 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,418 |
امکان‌سنجی اثبات قذف از گذرگاه شهادت ثانوی: نگاهی به نظام حقوقی ایران، فقه شیعه و اهل سنت | ||
| مطالعات حقوقی | ||
| مقاله 7، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 39، فروردین 1400، صفحه 177-204 اصل مقاله (359.56 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jls.2020.38365.4053 | ||
| نویسندگان | ||
| علی اکبر فرح زادی1؛ سید مهدی میرداداشی2؛ علی کشاورز* 3؛ احسان سلطانیان نژاد4 | ||
| 1دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دادگستری | ||
| 2هیئت علمی | ||
| 3دانش آموخته واحد قم، بورسیه اسناد تجاری دانشگاه علوم قضایی | ||
| 4علوم و تحقیقات تهران | ||
| چکیده | ||
| اثبات قذف به وسیله شهادت بر شهادت (شهادت ثانوی) در فقه شیعه و اهل سنت اختلافی است. همچنین مبانی ذکر شده میان قائلان به پذیرش بعضاً متفاوت است. این تفاوت مبنایی و عدم تبعیت اثر از مبنا وارد قوانین جاری نیز شده که هدف پژوهش جاری رفع ابهام از این دوگانگی در لسان مقنن است. با بررسی که به روش توصیفی- تحلیلی درمطالعات فقهی به عنوانخاستگاه قوانین ماهوی و بررسی تطبیقی آن با مشهوردرفقه اهل سنت صورت گرفت،ظاهر ماده189 ق.م.ا. مبنی بر عدم قدرت اثباتی شهادت بر شهادت در حد قذف با مبنای آن در ماده 255 قانون مذکور مبنی بر حق الناس مطلق بودن حد قذف و اطلاق ماده 231 ق.آ.د.م. مبنی بر اثبات کلیه دعاوی که جنبه حق الناسی دارند به وسیله شهادت بر شهادت، متعارض تشخیص داده شد که در کاربست این تعارض ، به دنبال ارائه پاسخ به این پرسش هستیم که حد قذف با شهادت بر شهادت قابلیت اثبات دارد یا نه؟ با بررسی قوانین و بنیادهای فقه اسلامی در مطلب جاری، می‌توان متوجه ترجیح نظر مبتنی بر نفوذ شهادت ثانوی در اثبات قذف درکنار اسقاط تمامی حدود با آن شد. در نهایت به استناد تبعیت حکم از مبنا و حکمت قلمرو موضوعی اثبات دعاوی و آنچه که از دلایل فقهای شیعه و اهل سنت از جمله حجیت ادله باب، حمایت از فرد محصن، ترجیح جانب حق الناسی قذف، رفع انسداد اثبات و استفاده از ملاک اثبات قصاص به وسیله شهادت ثانوی به دست آمد، نظریه مبتنی بر اثبات قذف به وسیله شهادت بر شهادت به عنوان یافته برگزیده این پژوهش در نظر گرفته شد. از اینرو اصلاح مواد 255 و 189 ق.م.ا در انتها پیشنهاد می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تعزیر؛ حد قذف؛ حق‌الناس؛ حق‌الله؛ شهادت بر شهادت | ||
| مراجع | ||
|
الف. فارسی
حیاتی، علی‌عباس (1390) آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران: نشر میزان.
شمس، عبدالله (1387) آیین دادرسی مدنی، ج 3، تهران: انتشارات دراک.
عسگری، علیرضا، میرداداشی، سید مهدی، کشاورز، علی (1399) «بررسی اصالت در قلمرو موضوعی پذیرش شهادت بر شهادت در تحلیل نظام حقوقی ایران و فقه اهل سنت»، مطالعات فقهی و فلسفی، سال یازدهم، شماره 41، صص 15-1.
علوی، سید جعفر و رضوانی، غلام حیدر (1398) «بررسی نظریه مشهور در شهادت بر شهادت»، آموزه های فقه مدنی، دوره 11، شماره 20، صص 178-153.
کاتوزیان، ناصر (1388) اثبات و دلیل اثبات، ج 2، تهران: نشر میزان.
کاتوزیان، ناصر (1388) قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران: نشر دادگستر.
کریمی، عباس (1386) آیین دادرسی مدنی، تهران: انتشارات مجد.
مهاجری، علی (1380) مبسوط در آیین دادرسی مدنی، ج 2، تهران: گنج دانش.
ب. عربی
إبن‌مازه بخاری، محمود ابن‌مازه حنفی (1424) المحیط البرهانی فی الفقه النعمانی، ج 8، بیروت: دارالکتب العلمیه.
الدمشقی، ابن عابدین (1412) رد المحتار على الدر المختار، ج 5، بیروت: دارالفکر.
ابن نجیم المصری، زین الدین (بیتا) البحرالرائق، ج 7 و 18، بیروت: دارالکتب الإسلامی.
اردبیلى (مقدس اردبیلی)، احمد ابن محمد (1403) مجمع الفائدة و البرهان، ج12، قم: انتشارات اسلامى.
أسیوطی، محمد بن أحمد (1417) جواهر العقود ومعین القضاة، ج 2، بیروت: دارالکتب العلمیة.
اصفهانی (فاضل هندى)، محمد ابن حسن (1416) کشف اللثام و الإبهام، ج10، قم: انتشارات اسلامى.
أصبحی المدنی، مالک بن أنس (بیتا) المدونة الکبرى، ج 12، بیروت: موقع الإسلام.
العبادی الیمنی، أبوبکر بن علی (بی تا) الجوهرة النیرة، ج 5، بیروت: موقع الإسلام.
الأزهری المالکی، أحمد بن بن سالم (1415) الفواکه الدوانی على رسالة ابن أبی زید القیروانی، ج 7، بیروت: دارالفکر.
القرافی، أبوالعباس أحمد بن إدریس (1994) الذخیرة، ج 10، بیروت: دارالغرب.
المزنی، إسماعیل بن یحیى (1410) مختصرالمزنی، بیروت: دارالمعرفة.
اندلسی، إبن حزم (بیتا) المحلى، ج 9، دمشق: دارالفکر.
بغدادی (ماوردی)، علی بن البصری (1419) الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الشافعی، ج 17، بیروت: دارالکتب العلمیة.
بهوتى، منصور بن یونس (بیتا) الروض المربع شرح زاد المستقنع، ج 1، المملکه العربیه السعودیه: دارالمؤید.
ثعلبی البغدادی، عبدالوهاب بن علی بن نصر (1430) عُیُونُ المَسَائِل، بیروت: دار ابن حزم.
جلّاب المالکی، عبیدالله بن الحسین بن الحسن (1428) التفریع فی فقه الإمام مالک بن أنس، ج 2، بیروت: دارالکتب العلمیة.
حجاوی، شرفالدین موسى أبوالنجا، الإقناع، ج 4، بیروت: دارالمعرفة.
حلّى (ابن ادریس)، محمد بن منصور (1410) السرائرالحاوی، ج2، قم: انتشارات اسلامى.
حلّى (محقق)، جعفر ابن حسن (1408) شرائع الإسلام، ج4، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
حلّى (محقق)، جعفر ابن حسن (1418) مختصرالنافع، ج2، قم: مؤسسة المطبوعات الدینیة.
حلّى (علامه حلی)، حسن بن یوسف (1411) تبصرة المتعلمین، ج 1، تهران: نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
حلّى (علامه حلی)، حسن بن یوسف (1420) تحریر الأحکام (ط- الحدیثة)، ج 5، قم: مؤسسه امام صادق علیهالسلام.
حلّى (فخرالمحققین)، محمد بن حسن (1387) إیضاح الفوائد، ج4، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
خمینى موسوی، روحاللّه (1429) تحریرالوسیلة، ج2، قم: دارالعلم.
خوانسارى، سیداحمد (1405) جامع المدارک، ج6، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
رحیبانى، مصطفى بن سعد بن عبده (1415) مطالب أولی النهى فی شرح غایة المنتهى، ج 6، بیروت: المکتب الإسلامی.
رومی (البابرتی)، محمد بن محمود (بی تا) العنایة شرح الهدایة، ج 7، بیروت: دارالفکر.
رویانی، عبدالواحد بن إسماعیل (2009) بحرالمذهب، ج 14، بیروت: دارالکتب العلمیة.
سرخسی، محمد بن أبی سهل (1414) المبسوط، ج 16 و 17، بیروت: دارالمعرفة.
سعدی المالکی (عبدالله المالکی)، أبومحمد (1423) عقد الجواهرالثمینة، ج 3، بیروت: دارالغرب.
سُّغْدی، أبوالحسن علی بن الحسین (1404)، النتف فی الفتاوى، ج 2، بیروت: مؤسسة الرسالة.
سنیکی، زکریا بن محمد بن زکریا الأنصاری (بی تا) أسنى المطالب فی شرح روض الطالب، ج 4، بیروت: درالکتاب الاسلامی.
سنهوری، عبد الرزاق أحمد (2002) الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، ج 2، بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
شاشی القفال، أبوبکر محمد بن أحمد (1998) حلیة العلماء فی معرفة مذاهب الفقهاء، ج 8، المملکة الأردنیة الهاشمیة: مکتبة الرسالة الحدیثة.
شعرانى، ابوالحسن (1419) تبصرة المتعلمین، ج 2، تهران: منشورات إسلامیة.
شیخ نظام و جماعة من علماء الهند (1411) الفتاوى الهندیة، ج 3، بیروت: دارالفکر.
شافعی، محمد ابن إدریس (1410) الأم، ج 6 و 7، بیروت: دارالمعرفة.
شرقاوی، مصطفى (2015) شرح قانون الإثبات فی المعاملات المدنیة والتجاریة لدولة الإمارات، دبی: معهد دبی القضائی.
شیرازی (أبواسحاق شیرازی)، إبراهیم (بی تا) المهذب، ج 3، یبروت: دارالکتب العلمیة.
صدوق، محمّد بن على (1413) من لا یحضره الفقیه، ج 3، قم: انتشارات اسلامى.
صدوق، محمّد بن على (1409)، من لا یحضره الفقیه - ترجمه غفارى، علىاکبر، ج 3، تهران: نشر صدوق.
طبرسى، امینالإسلام (1410) المؤتلف من المختلف، ج 2، مجمع البحوث، مشهد- ایران، اول، 1410 ق.
طرابلسى، قاضى عبدالعزیز (1406) المهذب، ج2، قم: انتشارات اسلامى.
طوسى (شیخ طوسی)، ابوجعفر (1390) الاستبصار، ج3، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
طوسى (شیخ طوسی)، ابوجعفر (1407) تهذیب الأحکام، ج6، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
طوسى (شیخ طوسی)، ابو جعفر (1407) الخلاف، ج6، قم: انتشارات اسلامى.
طوسى (شیخ طوسی)، ابو جعفر (1387) المبسوط، ج8، تهران: المکتبة المرتضویة.
طباطبایى (صاحب ریاض)، سید على (1418) ریاض المسائل، ج15، قم: مؤسسه آلالبیت علیهم السلام.
عاملى (شهید ثانى)، زین الدین ابن علی (1410) الروضة البهیة، ج3، قم: کتابفروشى داورى.
عاملى (شهید ثانى)، زین الدین ابن علی (1413) مسالک الأفهام، ج 14، قم: المعارف الإسلامیة.
عمرانی الیمنی، أبوالحسین (1421) البیان فی مذهب الشافعی، ج 13، جده: دارالمنهاج.
عیسی شحی، عایشه (1441) «شهادة النقل فی الفقه الإسلامی والقانون الوضعی»، مجلة جامعة الشارقة للعلوم الشرعیة والدراسات الإسلامیة، دوره 16، شماره 2، صص 680-651.
غزالی (أبوحامد الغزالی)، محمد (1417) الوسیط، ج 7، قاهره: دارالسلام.
فتوحی الحنبلی (إبن نجار)، محمد بن أحمد (1419) منتهى الإرادات، ج 5، بیروت: مؤسسة الرسالة.
قرطبی (ابن رشد)، أبوالولید (1408) المقدمات الممهدات، ج 2، بیروت: دارالغرب.
قیروانی، عبدالله بن عبد الرحمن النفزی (1999) النَّوادر والزِّیادات على مَا فی المدَوَّنة، ج 8، بیروت: دارالغرب الإسلامی.
کاسانی، أبوبکر بن مسعود بن أحمد (1406) بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، ج 6، بیروت: دارالکتب العلمیه.
کلینى، ابوجعفر، محمد بن یعقوب (1407) الکافی (ط- الإسلامیة)، 8 جلد، تهران: دارالکتب الإسلامیة، تهران.
کلینى، ابوجعفر، محمد بن یعقوب (1429) الکافی (ط- دارالحدیث)، 15 جلد، قم: دارالحدیث للطباعة و النشر.
کلوذانی، محفوظ بن أحمد بن الحسن (1425) الهدایة على مذهب الإمام أحمد، 1 ج، کویت: مؤسسة غراس للنشر والتوزیع.
گلپایگانى، سید محمد رضا (1413) کتاب القضاء، ج 1، قم: دارالقرآن الکریم.
مجلسی (علامه مجلسی)، محمد باقر (1372) بحارالأنوار، ج 27، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
مرغینانی، علی بن أبی بکر بن عبد الجلیل الفرغانی (بیتا) الهدایة فی شرح بدایة المبتدی، ج 3، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
مرداوی الدمشقی، علی بن سلیمان (1419) الإنصاف فی معرفة الراجح من الخلاف على مذهب الإمام أحمد بن حنبل، ج 12، بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
مقدسی (إبن قدامه)، عبدالله بن أحمد (1414) الکافی فی فقه، ج 4، بیروت: دارالکتب العلمیة.
مقدسی (إبن قدامه)، عبدالله بن أحمد (1388) المغنی، ج 10، قاهره: مکتبة القاهرة.
نراقى، مولى احمد (1415) مستندالشیعة، ج 18، قم: آلالبیت علیهم السلام.
نجفى، محمد حسن (1404) جواهرالکلام، ج 41، بیروت: دارإحیاء التراث العربی.
نمری القرطبی، یوسف بن عبدالله (1400) الکافی فی فقه أهل المدینة، ج 2، المملکه العربیه السعودیه: مکتبة الریاض الحدیثة.
نورى، میرزا حسین (1408) مستدرک الوسائل، ج 17، بیروت: آلالبیت علیهمالسلام.
نووی، أبوزکریا یحیى بن شرف (1412) روضة الطالبین و عمدة المفتین، ج 11، بیروت: المکتب الإسلامی.
نووی، أبوزکریا یحیى بن شرف (1412) المجموع شرح المهذب، بیروت: دارالفکر، جلد 20. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,823 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,283 |
||