| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 859 |
| تعداد مقالات | 7,631 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,515,244 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,637,832 |
فرهنگ‌آفرینی سنایی در ساحت قلندری با تکیه بر قصائد او | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 6، دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 49، آذر 1400، صفحه 133-156 اصل مقاله (367.82 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2020.36934.3737 | ||
| نویسندگان | ||
| سید محمد هادی حسینی* 1؛ محمد یوسف نیری2 | ||
| 1ادبیات / زبان و ادبیات فارسی/ دانشکده ادبیات دانشگاه شیراز | ||
| 2استاد دانشگاه شیراز | ||
| چکیده | ||
| چکیده سنایی غزنوی شاعر قرن ششم، از مهم‌ترین شخصیت‌های فرهنگ‌آفرین به شمار می‌آید. آنچه از او به دورانسازی سنایی یاد می‌شود، معلول آفرینش زمینه‌هایی در شعر فارسی است که پیش از سنایی چندان برجسته نبوده است و پس از او نیز بسیاری وامدار نگاه وی هستند. ازاین‌منظر فرهنگ‌آفرینی سنایی در قلمرو معنوی ایران به‌سبب تأثرات عدیده‌ی او در ذهن و ضمیر شاعران پس از خود آشکار است. یکی از بارزترین وجوه فرهنگ‌آفرینی سنایی در قلمرو شعر قلندرانه و مغانه است، به‌گونه‌ای که غالب بن‌مایه‌های قلندری سنایی در اشعار شاعران تبیین و پرورده می‌شوند. برخلاف نگاه رایج به قالب قصیده که عموماً آن را محملی برای زهدیات و اندرز و مدح می‌دانند، سنایی از قالب قصیده به‌سبب فضای توصیفی آن، برای بیان آموزه‌های قلندری خود استفاده کرده است. پس از بررسی تمام قصاید سنایی ازمنظر زمینه‌های قلندری و خراباتی، به این نتیجه رسیده‌ایم که مؤلفه‌های قلندری که سنایی جهان‌بینی معنوی- ادبی خود را در ساحتی سمبلیک بر آن استوار داشته است، عبارت‌اند از: تعارض پارادایم‌های مقدس با پارادایم‌های کفرآمیز و خراباتی، نقد و طرد عرفیات و تابوها، شطح و طامات به‌‌مثابه‌ی قلندریات، دفاع از ابلیس، ارزشمندی کفر همچون ایمان، تکیه بر ملامتی‌گرایی، رندی نمون‌الگوی قلاشی و آفرینش معشوقی در شمایل قلندرانه و لاابالی‌گرایانه. فرهنگ‌آفرینی سنایی در ساحت قلندری ازآن‌جایی آشکار شد که با تحلیل آثار شاعران معاصر و نیز شاعران پس از او مانند عین‌القضات همدانی، عطار، مولانا، حافظ و عراقی به این مطلب رهنمون شدیم که اینان از مؤلفه‌های چندگانه‌ی قلندری سنایی به‌گونه‌ای الهام گرفته‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: سنایی؛ عرفان؛ قصیده؛ قلندری؛ فرهنگ‌آفرینی | ||
| مراجع | ||
|
اسلامی‌ندوشن، محمدعلی. (1392). از رودکی تا بهار. تهران: یزدان.
اشرف‌زاده، رضا. (1375). آب آتش‌فروز. تهران: جامی.
برزگرخالقی، محمدرضا؛ کرباسی، عفت. (1390). تصحیح و توضیح مفاتیح‌الاعجاز فی شرح گلشن. تهران: زوار.
حمیدیان، سعید. (1394). شرح شوق. تهران: قطره.
خرمشاهی، بهاءالدین. (1396). حافظ‌نامه. تهران: سخن.
خطیب‌رهبر، خلیل. (1376). دیوان حافظ شیرازی. تهران: صفی‌علیشاه.
دانته الیگیری. (1378). کمدی الهی. ترجمه‌ی شجاع‌الدین شفا، تهران: امیرکبیر.
دوبرین، جی، تی، پی. (1375). «قلندریات در شعر عرفانی فارسی از سنایی به بعد». ترجمه‌ی هاشم بناءپور، معارف، شماره‌ی 37، صص 105-109.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1385). ارزش میراث صوفیه. تهران: امیرکبیر.
سعدی، مصلحبنعبدالله. (1381). کلیات سعدی. به‌کوشش کاظم عابدینی‌مطلق، قم: نگاران قلم.
سنایی غزنوی،مجدودبن‌آدم. (1393). دیوان حکیم سنایی. به‌کوشش محمدرضا برزگر خالقی، تهران: زوار.
___________________. (۱۳۹۷). حدیقه‌الحقیقه. به‌کوشش محمدجعفر یاحقی و سیدمهدی زرقانی، تهران: سخن.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. (۱۳72). تازیانه‌های سلوک. تهران: آگاه.
_____________________. (1387). قلندریه در تاریخ، دگردیسی‌های یک ایدئولوژی. تهران: سخن.
_____________________ . (1389). موسیقی شعر. تهران: آگاه.
_____________________. (1398). تصحیح و توضیح تذکره‌الاولیاء. تهران: سخن.
عابدی، محمود. (1397). «عین‌القضات و سعدی از شعر سنایی تأثیر گرفته‌اند». برگرفته از پایگاه اینترنتی https://www.mehrnews.com. تاریخ بازیابی 23 آبان 1397.
عراقی، فخرالدین عراقی. (1375). کلیات عراقی. به کوشش سعید نفیسی، تهران: سنایی.
عطارنیشابوری،فریدالدین.(1380).دیوان اشعار.به تصحیح تقی تفضلی،تهران: علمی‌وفرهنگی.
فروزانفر، بدیع‌الزمان. (1350). سخن و سخنوران. تهران: خوارزمی.
فولادی، علیرضا. (1389). زبان عرفان. تهران: سخن، فراگفت.
مصلح، علی‌اصغر. (1393). فلسفه‌ی فرهنگ. تهران: علمی.
مولوی، جلال‌الدین. (1369). فیه ما فیه. به تصحیح بدیع الزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
المیبدی، ابوالفضل رشیدالدین. (1361). کشف‌الاسرار و عده‌الابرار. به سعی علی‌اصغر حکمت، تهران: امیرکبیر.
نیری، محمدیوسف. (1392). نرگس عاشقان. شیراز: دانشگاه شیراز.
نیکلسون رینولد. (1323). «سنایی پیشرو ایرانی دانته». یادگار، سال1، شماره‌ی4، صص 48-57. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 522 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 399 |
||