| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,708 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,438 |
جایگاه و کارکرد شعر و اندیشه‌ی سعدی در منظومه‌ی فکری مرتضی مطهری | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 48، شهریور 1400، صفحه 57-84 اصل مقاله (374.77 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2020.36196.3659 | ||
| نویسندگان | ||
| نجمه دری1؛ جعفر فسائی* 2 | ||
| 1عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2دانشگاه هرمزگان | ||
| چکیده | ||
| چکیده فعالیت‌های ادبی مرتضی مطهری را غالباً در پیوند با حافظ در آثاری چون تماشاگه راز، آیینه جام و عرفان حافظ می‌شناسند. برهمین‌مبنا، تحقیقات صورت‌گرفته، بیشتر به جایگاه حافظ در نظام فکری مطهری معطوف است؛ اما تعمق در سایر آثار، نشان‌دهنده‌ی توجه ویژه‌ی مطهری به بزرگان زبان و ادبیات فارسی و به‌صورت اخص سعدی شیرازی است. مطالعه‌ی برداشت‌های مرتضی مطهری از سعدی و متقابلاً، کارکرد آثار سعدی در منظومه‌ی فکری مطهری، مسئله‌ی اصلی تحقیق حاضر است. بدین منظور آثار غیر ادبی مطهری که در نگاه نخست پیوند نسبتاً ضعیفی با ادبیات فارسی برقرار می‌کند، به‌صورت دقیق بررسی محتوایی شده است. همچنین، گزارههایی که به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم، اندیشههای سعدی را به ذهن متبادر می‌کند، باتوجه‌به شاخصههای فکری و جهتگیریهای فلسفی مطهری، طبقهبندی و تحلیل شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که مطهری در اثنای جدی‌ترین و بنیادی‌ترین مباحث سیاسی، اجتماعی و ایدئولوژیک، از شعر و اندیشه‌ی سعدی شیرازی استفاد کرده است. بااین‌حال، تبلور آرای سعدی و بازتاب اندیشگانی محتوای آثار او در سخن مطهری، به‌معنای پذیرش مفاهیم و معانی مورد نظر سعدی و تأیید منطبق با شرح پذیرفته‌شده‌ی آن نیست، بلکه در پاره‌ای از موارد، با انتقادهای جدی همراه است. بر این اساس، مطهری دریافتهای معمول را از زاویهای مخالف به چالش کشیده است. در تحلیل نهایی، برایند حاصل از تأیید سعدی یا انتقاد به برخی از ابعاد شعر و اندیشه‌ی او، بیش از هر چیز ناظر بر پویایی، اثربخشی و کارکردهای سیاسی‌اجتماعی استاد سخن در دوران معاصر است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: ایدئولوژی؛ بوستان؛ سعدی؛ مرتضی مطهری؛ گلستان | ||
| مراجع | ||
|
براون، ادوارد گرانویل. (1386). تاریخ ادبیات ایران: از فردوسی تا سعدی. ج2، ترجمه‌ی غلامحسین صدری افشار، تهران: مروارید. تیجانی سماری، ادریس. (1386). مبانی عرفان از منظر امام خمینی(ره)و شهید مطهری(ره). پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی، تهران: مدرسه عالی امام خمینی(ره). جناب‌زاده، محمد. (1350). «در هر اثر هنری است». ارمغان. دوره‌ی40، شماره‌ی5، صص٣٣٣-٣٣٨. حسنلی، کاووس. (1380). فرهنگ سعدی‌پژوهی. شیراز: بنیاد فارس‌شناسی و مرکز سعدی‌شناسی. حسنلی، کاووس و لیلا اکبری. (1393). راهنمای موضوعی سعدی‌شناسی: فهرست ریز موضوعی کتاب‌های منتشرشده در پیوند با سعدی (تا سال هزار و سیصد و هشتاد خورشیدی). شیراز: دانشگاه شیراز. حسین‌زاده یزدی، مهدی و سیدحسین ملاباشی. (1395). «علل انحطاط تمدن اسلامی از منظر استاد مطهری با تأکید بر تحلیل محتوای کتاب داستان راستان». مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی، دوره‌ی4، شماره‌ی 7، صص 99 - 126. درخشان، مهدی. (1370). «دفاع از سعدی». یغمای سی‌و‌دوم، (یادنامه حبیب یغمایی )، گردآوری ایرج افشار با همکاری قدرت‌الله روشنی، تهران: ایران، ص135. دشتی، علی. (1304). «دروغ مصلحت‌آمیز». آینده، سال1، شماره‌ی3، صص156-159. دوانی، علی. (1390). خاطرات من از استاد شهید مطهری. تهران: صدرا. رحمدل، غلامرضا. (1381). «نگاهی گذرا به تماشاگه راز». پژوهشنامه‌ی علوم انسانی و اجتماعی، سال2، شماره‌ی6و7، صص121-137. سارتون، جورج. (1353). مقدمه بر تاریخ علم. ترجمه غلامحسین صدری افشار، تهران: وزارت علوم و آموزش عالی. ستوده، امیررضا. (1388). پاره‌ای از خورشید: گفته‌ها و ناگفته‌ها از زندگی استاد شهید مرتضی مطهری. تهران: مؤسسه‌ی نشر و تحقیقات ذکر. سعدی، مصلح‌بن عبدالله. (1387). کلیات سعدی: گستان، بوستان، غزلیات، قصاید، رباعیات، قطعات و رسائل از روی نسخه تصحیح‌شده‌ی محمدعلی فروغی. تهران: بهزاد. عابدی، کامیار. (1391). جدال با سعدی در عصر تجدد. شیراز: مرکز سعدی‌شناسی. فرهودی، حسین. (1330). «سوسیالیسم و شیخ شیراز». یغما، سال4، شماره‌ی10، صص462-464. فسائی، جعفر و علی بلاغی‌اینالو. (1399). «ملاحظاتی پیرامون جایگاه ماکیاولی در مطالعات ادبی معاصر». پژوهش‌های بین رشته‌ای ادبی، سال2، شماره‌ی3، صص191- 211. کامیار، محمود. (1347). «سعدی، فروید و برتراند راسل». رنگین‌کمان، شماره‌ی30، صص ١٧-35. مطهری، مرتضی. (1359). نظام حقوقی زن در اسلام. قم: اسلامی. ــــــــــــــ.. (1360). تماشاگه راز. قم: جامعه مدرسین قم. ــــــــــــــ.. (1361الف). بیست‌گفتار. تهران: اسلامی. ــــــــــــ.. (1361ب). شناخت. تهران: شریعت ناصرخسرو. ــــــــــــ.. (1362). فلسفه اخلاق. تهران: بنیاد پانزده خرداد. ــــــــــــ.. (1363). تماشاگه راز. تهران: اسلامی. ــــــــــــ.. (1372). آیینه جام: دیوان حافظ همراه با یادداشت‌های استاد مطهری. تهران: صدرا. ــــــــــــ.. (1374الف). عدل الهی. تهران: صدرا. ــــــــــــ.. (1374ب). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: صدرا. ــــــــــ.. (بی‌تا). مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی: انسان در قرآن، انسان و ایمان. تهران: اسلامی. ــــــــــــ.. (1376الف). جاذبه و دافعه علی. تهران: صدرا. ــــــــــــ.. (1376ب). مسئله حجاب. تهران: صدرا. ــــــــــــ.. (1377الف). آشنایی با قرآن (1و2). تهران: صدرا. ــــــــــــ.. (1377ب). نقدی بر مارکسیسم. تهران: صدرا. ــــــــــــ.. (1377ج). آشنایی با قرآن (3). تهران: صدرا. ــــــــــــ.. (1377د). آشنایی با قرآن (6). تهران: صدرا. ــــــــــــ.. (1381). کلیات علوم اسلامی. تهران: صدرا. ــــــــــــ.. (1382). انسان کامل. تهران: صدرا. ــــــــــــ.. (1387). آینده انقلاب اسلامی ایران. تهران: صدرا. ــــــــــــ.. (1388). حماسه حسینی. جلد دوم، تهران: صدرا. ــــــــــــ.. (1395). آزادی معنوی. تهران: صدرا. موسی‌پور شیرجوپشت، سمانه. (1393). ادبیات عربی در آثار استاد مرتضی مطهری(ره). پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان. نثری، موسی. (1304). «دروغ مصلحت‌آمیز». آینده، سال1، شماره‌ی 6، صص٣٧0-376.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 879 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 409 |
||