| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,777 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,469 |
بررسی و تطبیق ساختار و درون‌مایه‌ی اسرارنامه و مخزن‌الاسرار | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 9، دوره 13، شماره 3 - شماره پیاپی 49، آذر 1400، صفحه 201-232 اصل مقاله (597.26 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2020.34970.3542 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه طوبایی* 1؛ نجف جوکار2 | ||
| 1بخش زبان و ادبیات فارسی،دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز،شیراز، ایران | ||
| 2بخش زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| چکیده | ||
| چکیده اسرارنامه‌ی عطار و مخزن‌الاسرار نظامی از مهم‌ترین مثنوی‌های عرفانی - حکمی ادبیات فارسی محسوب می‌‌شوند. وجود مضامین مشترک و گاه خط فکری یکسان این احتمال را ایجاد می‌کند که عطار در سرودن اثر خود از نظامی تأثیر پذیرفته باشد. در این جستار با تطبیق جزء‌به‌جزء محتوا و ساختار این آثار، همسانی‌ها و دگرسانی‌ها استخراج شده است. همسانی‌ها عبارت‌اند از: 1. انسان؛ 2. جهان هستی؛ 3. عشق؛ 4. سلوک؛ 5. نقد تصوف؛ 6. اندیشه‌های کلامی. ناهمسانی‌ها نیز شامل موارد زیر است: 1. ساختار متن‌ها؛ 2. جهان‌بینی دو شاعر؛ 3. بافت ادبی اشعار؛ 4. بینش اجتماعی؛ 5. «بقای بعد از فنا» در اسرارنامه و « فنا» در مخزن‌الاسرار. 6. نگرش دو شاعر در باب سخن؛ 7. ترکیب محتوایی. نتیجه‌ی حاصل از تطبیق کلی دو کتاب بیانگر اشتراکات فکری دو شاعر در مباحث بنیادین است. اگر دراین‌باره تفاوت‌هایی هم در محتوا و ساختار به چشم می‌خورد، حاکی از شخصیت، ساختار ذهنی و جایگاه متفاوت عطار و نظامی است؛ هرچند نمی‌توان به‌طورقطع تأثیرپذیری اسرارنامه از مخزن‌الاسرار را اثبات کرد؛ اما تشابه ذهنیّات منعکس در اشعار و موضوعات محوری دو اثر نموداری از این تأثیرپذیری است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: اسرارنامه؛ تأثیرپذیری؛ عطار؛ مخزن‌الاسرار؛ نظامی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. (1389). ترجمه‌ی محمدمهدی فولادوند، قم: اسوه.
اشرف‌زاده، رضا. (1373). «هم‌نوایی پیر اسرار با پیرگنجه». پژوهش‌نامه‌ی علوم انسانی، صص145-170.
رازی، نجم‌الدین. (1389). مرصادالعباد. تهران: علمی فرهنگی.
ریتر، هلموت. (1388) دریای جان (سیری در آراء و احوال شیخ فرید‌الدین نیشابوری). ترجمه‌ی عباس زریاب‌خویی و مهرآفاق بایوردی، تهران: الهدی.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1380). پیر گنجه در جست و جوی ناکجاآباد. تهران: سخن.
___________________ (1386). جست‌وجو در تصوف ایران. تهران: امیرکبیر.
ستاری، جلال. (1386). عشق صوفیانه. تهران: مرکز.
سنایی غزنوی، مجدود‌بن‌آدم. (1397). حدیقه‌الحقیقه. تهران: سخن.
شمیسا، سیروس. (1382). سبک‌شناسی شعر. تهران: فردوس.
صفا، ذبیح الله. (1390). تاریخ ادبیات ایران (خلاصه‌ی جلد اول و دوم). تهران: ققنوس.
عطارنیشابوری، فرید‌الدین محمد. (1388). منطق‌الطیر. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
______________________________ (1394) اسرارنامه. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
غزالی، احمد. (1356). بحرالحقیقه. به اهتمام نصرالله پورجوادی، تهران: انجمن فلسفه ایران.
فروزانفر، بدیع‌الزمان. (1374). شرح احوال و نقد و تحلیل آثارشیخ فرید‌الدین محمد عطار نیشابوری. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
نظامی گنجوی، ابومحمد الیاس‌بن یوسف. (1390). خسرو و شیرین. تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
ــــــــــــــــــــــ. (1390). لیلی و مجنون. تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
____________________. (1391). مخزن‌الاسرار. تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره.
همدانی، عین‌القضات. (1341). تمهیدات. به تصحیح عفیف عسیران، تهران: منوچهری.
یوسف‌ثانی، محمود. (1392). «خداشناسی عطار و لوازم اخلاقی و شعائری آن». پژوهش‌نامه‌ی عرفان، شماره‌ی 10، صص161-188. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 754 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 389 |
||