| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 852 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,420,722 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,583,397 |
امکانات درونی فلسفه‌ی ملاصدرا در مواجهه با پوچی فضای مجازی | ||
| فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز | ||
| دوره 20، شماره 74، خرداد 1399، صفحه 107-134 اصل مقاله (434.34 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jrt.2020.5688 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا لطفی* 1؛ عبدالله صلواتی* 2 | ||
| 1فارغ التحصیل کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی | ||
| 2دانشیاردانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی | ||
| چکیده | ||
| شبکه‌های مجازی و فناوری‌های ارتباطی عصر حاضر، بر سبک زندگی انسان تأثیری فزاینده داشته است. یکی از عوامل شکل‌گیری بی‌معنایی و نیهلیسم، توسعه‌ی دانش و تکنولوژی و تصویر دنیایی مکانیکی و به دور از معنویات است که می‌تواند به نفی غایت‌مندی هستی منجر شود و جهانی را شکل دهد که آرمان و آموزه‌های معنوی ندارد و به بی‌معنایی زندگی و پوچی ختم می‌شود؛ فضای مجازی می‌تواند زمینه‌ی این بی‌معنایی را فراهم کند. به‌رغم مزایای بی‌شمار این زیست‌بوم نوظهور، حس اضطراب و تنهایی و در پی آن، بی‌معنایی و پوچی، همچنان گریبان‌گیر انسان امروزی است. سؤال اساسی نوشتار حاضر این است که آیا با تکیه بر آرای فیلسوفی نظیر ملاصدرا که درباب زندگی اصیل و معنادار سخنان فراوانی گفته است، می‌توان با پدیده‌ی فضای مجازی مواجهه‌ای معنادار و منطقی داشت؟ یافته‌های پژوهش حاضر حاکی از آن است که: علی‌رغم امکانات و مزایای ویژه‌ی فضای مجازی، این فضا می‌تواند سبب شکل‌گیری الگوهای رفتاری نامتعارفی در انسان شود. استنباط نگارنده از درون‌مایه‌های حکمت متعالیه آن است که برترین شیوه‌ی برخورد با چنین آسیب‌هایی، رویکرد عقل‌گرایانه به این فضای برساخته‌ی دست بشر و بیان کارکرد عقل درخصوص انبوه اطلاعات و داده‌هاست. ملاصدرا نقطه‌ی عطف سیر صعودی انسان در مسیر تکامل و بهترین ابزار شناخت امر اصیل از غیراصیل را حیات معقول می‌داند. در ساحت عقلانی همه‌چیز از رهگذر مواجهه با معقولات است که اصالت می‌یابد و این سبب می‌شود که انسان در مواجهه‌ی با سیل عظیم داده‌های فضای مجازی، از افتادن در ورطه‌ی عالم خیال منفصل برحذر باشد و مسیر زندگی را به‌سمت عقلانیت و معناداری متمایل کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژگان کلیدی: 1. فضای مجازی؛ 2. ملاصدرا؛ 3. زیست‌نوع‌های انسانی؛ 4. نیهلیسم | ||
| مراجع | ||
|
۱. آذربایجانی، مسعود، (۱۳۹۰)، «معنای زندگی به روایت حکمت متعالیه» ، اسراء، شماره‌ی ۹، صص: ۱۱۷ـ۱۳۰. ۲. خندان، محمد، (۱۳۸۸)، سیری فلسفی در سپهر اطلاعات، تهران: چاپار. ۳. دریفوس، هیوبرت، (۱۳۸۹)، درباره‌ی اینترنت، ترجمه‌ی علی فارسی‌نژاد، تهران: انتشارات ساقی. ۴. شایگان، داریوش، (۱۳۹۱)، آسیا در برابر غرب، تهران: انتشارات امیرکبیر. ۵. صدرالمتألهین شیرازی، محمد، (ملاصدرا)، (۱۹۸۱)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه، بیروت: دار احیاء التراث العربی. ۶. __________________ ، (۱۳۵۴)، المبدأ و المعاد، تهران: انجمن حکمت و فلسفه‌ی ایران. ۷. __________________ ، (۱۳۶۰)، اسرار الآیات، تهران: انجمن اسلامی فلسفه و حکمت اسلامی. ۸. __________________ ، (۱۳۹۳)، مفاتیح الغیب، ترجمه‌ی محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولا. ۹. __________________ ، (۱۳۸۱)، شرح بر زاد المسافر، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ی علیمه. ۱۰. _________________ ، (۱۳۶۳ الف)، رسالة المشاعر، تهران: انتشارات طهوری. ۱1. ________________ ، (۱۳۶۳ب)، مفاتیح الغیب، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه‌ی ایران، مؤسسه‌ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی. ۱2. _________________ ، (۱۳۸۹)، المظاهر الالهیه، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ۱3. _________________ ، (۱۴۱۷)، الشواهد الربوبیه، بیروت: التاریخ العربیه. ۱۴. _________________ ، (۱۳۶۶)، تفسیر القرآن الکریم، قم: بیدار. ۱۵. _________________ ، (۱۴۲۰)، مجموعه رسائل فلسفی، تهران: انتشارات حکمت. ۱۶. عاملی، سعیدرضا، (۱۳۸۲الف)، «دوجهانی‌شدن و آینده‌ی جهان»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره‌ی ۶۹ و۷۰، صص ۱۵ – 28. 17-------------، (1392)، منطق شهرهای مجازی و مفهوم کار مجازی؛ ضرورت جامع طرح شهر مجازی، رسانه، سال بیست و چهارم، بهار 1392، شماره 1، 26-7. ۱۸. عاملی، سعیدرضا و دیگران، (۱۳۸۸)، جهانی‌شدن، مقالات فصلنامه‌ی فلسفی، ادبی، فرهنگی ارغنون، تهران: شرکت چاپ و انتشارات وابسته به اوقاف و امور خیریه. ۱۹. عبدالکریمی، بیژن، (۱۳۸۷)، ما و جهان نیچه‌ای، تهران: نشر علم. ۲۰. صلواتی، عبدالله، (۱۳۸۹)، «تحول تاریخی انسان نزد ملاصدرا»، دوفصلنامه‌ی فلسفی شناخت، شماره‌ی ۶۳، صص: ۱۲۱ـ۱۳۴. ۲۱. صلواتی، عبدالله؛ شایان‌فر، شهناز، (۱۳۹۴)، «تبیین انسان‌شناسی ملاصدرا در تنوع معنای زندگی»، فلسفه وکلام اسلامی، شماره‌ی ۲۴، صص: ۷۹ – 94. ۲۲. رُزا، هارتموت، (۱۳۹۶)، شتاب و بیگانگی، ترجمه‌ی حسن پورسفیر، تهران: نشر آگه. ۲۳. هایم، مایکل، (۱۳۹۰)، متافیزیک واقعیت مجازی، ترجمه‌ی سروناز تربتی، تهران: نشر غزال. ۲۴. کانتونی، لورنزو؛ تار دینی، استفانو، (۱۳۹۱)، اینترنت، ترجمه‌ی گروه مترجمان، با سرویراستاری سعیدرضا عاملی، تهران: انتشارات امیرکبیر. 25. گنجور، مهدی، (1396)، تحلیل فلسفی از واقعیت فضای مجازی، تهران: همایش ملی ملاصدرا. ۲6. لاهیجی، محمد، (۱۳۸۶)، شرح رساله المشاعر، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه‌ی علمیه‌ی قم. 27. Bell, David, (2001), An Introduction to Cybercultures, London; New York: Routledge.
28. Crosby, Donald A., (1998), “Nihilism”, Rutledge Encyclopedia of Philosophy, vol. 7, London: Rutledge.
29. Turkle, Sherry, (2005), The Second Self: Computers and the Human Spirit, Cambridge, Mass.: MIT Press.
30. ____________ , (1995), Life on the Screen: Identity in the Age of Internet, New York: Simon & Schuster Paperbacker.
31. Pratt, Alan, N. D., “Nihilism”, Internet Encyclopedia of Philosophy, URL: <https://www.iep.utm.edu/nihilism/>.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 494 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 576 |
||