| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 859 |
| تعداد مقالات | 7,631 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,515,206 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,637,784 |
خوانش بینامتنی اسطوره در نمایشنامه‌ی تشتر نگهبان باران | ||
| مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز | ||
| مقاله 7، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، شهریور 1400، صفحه 167-192 اصل مقاله (975.8 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jcls.2020.35552.1755 | ||
| نویسندگان | ||
| ابراهیم محمدی* 1؛ اکبر شایان سرشت2؛ عفت فارغ3 | ||
| 1ایران، بیرجند، دانشگاه بیرجند، دانشکده زبان و ادبیات فارسی، گروه ادبیات | ||
| 2ایران، بیرجند، دانشگاه بیرجند، دانشکده ی زبان و ادبیات فارسی، گروه ادبیات | ||
| 3دانشگاه بیرجند، گروه زبان و ادبیات فارسی، ایران، بیرجند | ||
| چکیده | ||
| ابراهیم محمدی* اکبر شایان‌سرشت** عفت فارغ* چکیده آثار نمایشی کودک و نوجوان، به‌ویژه وقتی پدیدآورندگان آن‌ها در تعاملی بینامتنی با متون کهن، عناصر ساختاری مهمی از قبیل زمان، مکان، شخصیت‌های داستانی، پیرنگ و گاه حتی همه‌ی پیکره‌ی داستانی را دست‌مایه‌ی کار خود قرار می‌دهند، گذشته از فراهم‌آوردن زمینه‌ی سرگرمی و تفریح و تخلیه‌ی روانی، از سویی کارکرد آموزشی دارد و از دیگرسو بستر مناسبی است برای انتقال میراث نیاکان ما (سنت‌ها، آیین‌ها، دین و مذهب، سیاست و هنجارهای اجتماعی و اخلاقی جامعه) به آگاهی نسل امروز. یکی از این آبشخورهای برجسته، اسطوره و روایت‌های اسطوره‌ای است که همواره به اشکال مختلف در آیین‌ها، باورها و متون ادبی و هنری از جمله داستان‌ها، نمایشنامه‌ها و فیلمنامه‌ها بازتاب یافته است. در این جستار با بهره‌گیری از نظریه‌ی ترامتنیت ژرار ژنه، به‌ویژه بیش‌متنیت او و به‌شیوه‌ی توصیفی‌تحلیلی، چگونگی بازآفرینی اسطوره‌ی باران در نمایشنامه‌ی تشتر نگهبان باران نوشته‌ی آتسا شاملو بررسی شده است. از مهم‌ترین یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان به این نمونه‌ها اشاره کرد: نمایشنامه‌ی تشتر نگهبان باران در همه‌ی مراحل پنج‌گانه‌ی ترامتنیت (بینامتنیت، سرمتنیت، پیرامتنیت، فرامتنیت و بیش‌متنیت) کاملاً متأثر از اسطوره‌ی باران بوده است. نویسنده، در بخش بیش‌متنیت بیشترین تأثیر را از اسطوره‌ی باران پذیرفته است، یعنی هم از همان‌گونگی بهره برده و هم از تراگونگی. در واقع تأثیر او از اسطوره‌ی باران و تغییردادن (تراگونگی) آن متناسب با حال‌وهوای مخاطب، باعث شده تا بتواند اثری جذاب برای کودکان و نوجوانان خلق کند. همچنین نویسنده در پیرامتنیت آستانه‌هایی را برای متن خود قرار داده است که با شناخت آن‌ها درک متن برای مخاطب آسان‌تر می‌شود. بنابراین بدون‌شک اسطوره‌ی باران از پیش‌متن‌های اصلی در خلق این اثر بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: اسطوره‌ی باران؛ بیش‌متنیت؛ ترامتنیت؛ تشتر نگهبان باران؛ نمایشنامه‌ی کودک | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
آلن، گراهام. (1380). بینامتنیت. ترجمه‌ی پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
اسماعیل‌پور، ابوالقاسم. (1377). اسطوره، بیان نمادین. تهران: سروش.
ـــــــــــــــــــــ. (1381). «تیرما سیزّه شو (جشن تیرگان) و اسطوره تیشتر». نامه‌ی انسان‌شناسی، دوره‌ی 1، شماره‌ی 1، بهار و تابستان، صص 77-99.
افراسیابی، روح‌الله. (1391). گذری بر مرزهای مه‌آلود: درنگی در اسطوره و اساطیر ملل (مجموعه مقالات). شیرار: نوید.
الیاده، میرچا. (1362). چشم‌اندازهای اسطوره. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: توس.
باقری، نرگس. (1393). «بینامتنیت در فراداستان نوجوان قلب زیبای بابور نوشته جمشید خانیان». مطالعات ادبیات کودک، دوره 5، شماره 2، صص 1-24.
بتلهایم، برنو. (1381). افسون افسانه‌ها. ترجمه‌ی اختر شریعت‌زاده، تهران: هرمس.
بهار، مهرداد. (1375). پژوهشی در اساطیر ایران. (پاره‌ی نخست و دوم) ویراست دوم، تهران: آگاه.
پورداود، ابراهیم. (1377). یشت‌ها. ج1، تهران: اساطیر. (ترجمه و تفسیر).
پولادی، کمال. (1386). «اسطوره و ادبیات کودک، اساطیر و عالم کودکی». روشنان، صص 18-27.
تودوروف، تزوتان. (1391). منطق گفت‌وگویی میخائیل باختین. ترجمه‌ی داریوش کریمی، تهران: مرکز.
جلالی، مریم. (1394). «مبانی نقد بینامتنیت در ادبیات تطبیقی کودک و نوجوان». جستارهای ادبی، شماره‌ی 189، صص 141-166.
حاتمی، حافظ و نغمه شکرانه. (1397). «اسطوره در متل کودکان (با نگاهی به متل دویدم و دویدم)». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، شماره‌ی 52، صص 95-118.
حسام‌پور، سعید و دیگران. (1395). «درنگی بر پیوندهای بینامتنی در داستان در باغ بزرگ باران می‌بارید نوشته احمدرضا احمدی». مطالعات ادبیات کودک، دوره‌ی 7، شماره‌ی 1، صص 25-48.
رهگذر، رضا. (1372). «آیا اسطوره و افسانه، برای کودکان و نوجوانان مفید و لازم است؟». ادبیات داستانی، شماره‌ی 11، صص 56-60.
زمانی، فاطمه. (1397). «تحلیل روابط فرامتنی و بیش‌متنی رمان راز کوه پرنده با شاهنامه». مطالعات ادبیات کودک، شماره‌ی 2، صص77-98.
سرخوش کرتیس، وستا. (1373). اسطوره‌های ایرانی. ترجمه‌ی عباس مخبر، تهران: مرکز.
سلطان‌القرائی، صادق. (1387). اسطوره و شاهکارهای ادبی؛ خدمات کودک و نوجوان (درحوزه کتابداری). دانشنامه، صص 75-95.
شاملو، آتسا. (1399). نمایشنامه‌های تشتر، نگهبان باران؛ هملت اینا (ویژه نوجوانان). تهران: کتیبه نوین.
عفیفی، رحیم. (1374). اساطیر و فرهنگ ایرانی در نوشته‌های پهلوی. تهران: توس.
لزگی، حبیب‌الله و شیما منفردی. (1389). «بررسی نقش عناصر بیان نمایشی در تئاتر کودک و نوجوان با رویکرد نمایش درمانی». هنرهای زیبا- هنرهای نمایشی و موسیقی، شماره‌ی 42، صص 71-78.
مرادی غیاث‌آبادی، رضا. (1382). اوستای کهن. شیراز: نوید.
محمدرفیع، شایا و سهیلا موسوی سیرجانی. (1396). «تاثیر ساختار در بررسی نمایشنامه‌های کودکانه (با نگاهی به دو نمایشنامه‌ی داوود کیانیان و مسلم قاسمی برای گروه سنی ب و ج)». تئاتر، صص 79-98.
میراحسان، احمد. (1382). «جستاری در نسبت ادبیات و سینما». فارابی، دوره‌ی12، شماره‌ی48، صص83-96.
نامورمطلق، بهمن. (1386). «ترامتنیت، مطالعه روابط یک متن با متن‌های دیگر». پژوهشنامه‌ی علوم انسانی، شماره‌ی56، صص 83-98.
ـــــــــــــــــ. (1390). درآمدی بر بینامتیت: نظریه‌ها و کاربردها. تهران: سخن.
ـــــــــــــــــ. (1391). «گونه‌شناسی بیش‌متنی». پژوهش‌های ادبی، شماره‌ی38، صص 139-152.
واعظ‌نیا، پانته‌آ. (1382). «نقش اسطوره در انیمیشن». کتاب ماه و هنر، صص 64-66.
هیلنز، جان. (1368). شناخت اساطیر ایران. ترجمه‌ی ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران: چشمه.
یاحقی، محمدجعفر. (1375). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی. تهران: سروش.
Latham, Don. (2008). “Empowering Adolescent Readers: Intertextuality in Three Novels by David Almond”. Children's Literature in Education, Vol. 39, pp 213-226.
Lundin, Anne. (1998). “Intertextuality in Children's Literature”. Journal of Education for Library and Information Science, N.3, pp 210-213.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 546 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 408 |
||
