| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 874 |
| تعداد مقالات | 7,803 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,223,178 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,165,500 |
تحلیل مربع تنشی طنز در فرایند نشانه‌معناشناسی شعری از ابوالقاسم حالت | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 2، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 47، خرداد 1400، صفحه 29-46 اصل مقاله (373.65 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2020.35082.3552 | ||
| نویسندگان | ||
| محمّدامین احسانی اصطهباناتی1؛ عنایت اللّه شریف پور* 2؛ محمّدرضا صرفی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهیدباهنر کرمان | ||
| 2دانشیار بخش زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان | ||
| 3استاد بخش زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان | ||
| چکیده | ||
| الگوی تحلیل نشانه‌معناشناسی گفتمانی، به‌عنوان رهیافتی نو برای دستیابی به کل معنای متن، یکی از روش‌های مناسب تجزیه و تحلیل آثار ادبی است. این رویکرد، توانایی تحلیل ساختمان طنز را در اختیار مخاطب می‌گذارد. طنز، به‌مثابه ژانری هنری، همواره در متون ادبی اهمیت و اقبال ویژه‌ای داشته است. بررسی نشانگانی نمودهای طنز در یک اثر، می‌تواند نقاط پررنگ را در طیفِ اندیشه‌ی خالقِ آن، آشکار سازد. ابوالقاسم حالت (1298-1371) یکی از موفق‌ترین طنز‌پردازن در حوزه‌ی ادب فارسی معاصر است و اشعار او بیان حقایق جدی و واقعی از موقعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران در قالب عباراتی طنزآمیز است. در این مقاله، با خوانش دقیق طنز در شعر «ابوالقاسم حالت»، مؤلفه‌های نشانه‌معناشناسی آن را باتوجه‌به آرایش نیروهای هم‌سو و معارض، بررسی و تمهیدات متن بر اساس مربع تنشی برای تأمین مقاصد گفتمانی را واکاوی می‌کنیم. بدین منظور، نخست به بررسی نشانه‌شناسی شعر می‌پردازیم و پس از آن، به تحلیل طنز در شعر وی خواهیم پرداخت. پژوهش حاضر از نوع توصیفی‌تحلیلی است و داده‌ها با استفاده از شیوه‌ی تحلیل محتوا، به روش کتابخانه‌ای و بر اساس دانش نشانه‌معناشناسی بررسی، تجزیه و تحلیل شده است. در تحلیل گفتمانی طنز ابوالقاسم حالت، تلاش بر این است تا از نشانه‌های منفرد، خُرد‌نشانه‌ها، کلان‌نشانه‌ها و مجموعه‌ای از نشانه‌ها عبور کنیم تا بتوانیم به ورای نشانه‌ها، یعنی آنجایی که نشانه‌ها با یکدیگر تعامل برقرار می‌کنند، برسیم و بدین ترتیب بتوانیم به خوانشی گفتمانی دست یابیم. یافته‌ها نشان می‌دهد که شاعر با گذر از مربع معنایی و رسیدن به مربع تنشی، چگونه شرایط گفتمان را تغییر می‌دهد و معانی سیال را تولید می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: مربع معنایی؛ طنز؛ ابوالقاسم حالت؛ نشانه‌معناشناسی؛ شعر معاصر | ||
| مراجع | ||
|
آبرامز، می یر هوارد. (1384). فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی. به‌ترجمه‌ی سعید سبزیان مرادآبادی، تهران: رهنما. احمدی، بابک. (1371). از نشانه‌های تصویری تا متن: به سوی نشانه‌شناسی ارتباط دیداری. تهران: مرکز. باقریان بستان‌آباد، الهام. (1387). «طنز در شعر معاصر». بهارستان سخن دانشگاه آزاد خوی، شماره12، صص 127-144. پلارد، آرتور. (1381). طنز. به‌ترجمه‌ی سعید سعیدپور، تهران: مرکز. چندلر، دانیل. (1387). مبانی نشانه‌شناسی. به‌ترجمه‌ی مهدی پارسا، تهران: سوره‌ی مهر. حالت، ابوالقاسم. (1362). دیوان خروس لاری. تهران: تالار کتاب. ساسانی، فرهاد. (1391). نشانه‌شناسی مکان (مجموعه مقالات). تهران: سخن. سجودی، فرزان. (1388). نشانه‌شناسی؛ نظریه و عمل (مجموعه مقالات). تهران: علم. ساکنیان دهکردی، مهسا. (1387). «رویکردی به ادبیات طنز، با جستاری در شعر ابوالقاسم حالت». مجله‌ی دانشکده‌ی ادبیات و علوم‌انسانی شهرکرد، سال3، بهار و تابستان، شماره 8 و 9، صص69-94. شعیری، حمیدرضا. (1385). تجزیه و تحلیل نشانه معناشناختی گفتمان. تهران: سمت. شعیری، حمیدرضا. (1381). مبانی معناشناسی نوین. تهران: سمت. شعیری، حمیدرضا و وفایی، ترانه. (1388). راهی به نشانه معناشناسی سیال. تهران: علمی‌فرهنگی. عباسی، علی و یارمند، هانیه. (1390). «عبور از مربع معنایی به مربع تنشی؛ بررسی نشانه‌معناشناسی ماهی‌سیاه کوچولو». زبان و ادبیات تطبیقی، شماره‌ی 3، صص147-172. فتوحی رودمعجنی، محمود. (1390). سبک‌شناسی نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها. تهران: سخن. گریماس، آلژیر داس ژولین. (1389). نقصان معنا. به‌ترجمه و شرح حمیدرضا شعیری، تهران: علم. لونا چارسکی، آناتولی. (1351). درباره‌ی ادبیات. به‌ترجمه‌ی عطاءالله نوریان، تهران: پویا. معینی، بابک. (1382). «معناشناسی روایت». پژوهشنامه‌ی علوم‌انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شمارۀ 37، صص 117-132. Greimas, A.g and courtes. (1993). semiotique. Dictiomnaire raisonne de latheorie du lanyage paris: Hachette | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,026 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 570 |
||