| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 859 |
| تعداد مقالات | 7,631 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,515,861 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,638,228 |
چیستی علم دینی از منظر غزالی: بازخوانی یک مینیمالیسم اخباری- عرفانی | ||
| فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز | ||
| مقاله 7، دوره 19، شماره 73، اسفند 1398، صفحه 117-130 اصل مقاله (421.63 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jrt.2020.5559 | ||
| نویسنده | ||
| سید رحمان مرتضوی* | ||
| استادیار دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| چکیده | ||
| غزالی پیش و بیش از هر اندیشمند دیگری در تاریخ تفکر اسلامی، به مقوله‌ی علوم دینی و تعیین حدود و ثغور آن همت گماشته است؛ تلاش‌های پیگیر او در این زمینه، برخاسته از خطری بود که پیشِ روی علوم ناب اسلامی احساس می‌کرد؛ این وضعیت مهم‌ترین انگیزه‌ی آغاز پروژه‌ی عام «احیاء علوم دین» بود که طیف وسیعی از تلاش‌های غزالی، از مبارزه‌ی فکری با جریان‌های ضددین و بدعت‌گذار تا تعریف علم دینی و بیان اقسام آن را شامل می‌شد؛ این تلاش‌ها هم‌زمان به معنای تغییر در پارادایم و گفتمان اندیشه‌ی اسلامیان پیرامون علم دینی نیز بود؛ به‌نحوی‌که می‌توان ظهور غزالی را مبدئی برای دوره‌ای نوآیین از علم‌شناسی اسلامی قلمداد کرد؛ این دوره که به‌طور مشخص در برابر جریان عقل‌گرایانه و فلسفی قرار می‌گرفت، با رویکردی شریعتمدارانه – صوفیانه، نگاهی مینیمالیستی را تبلیغ می‌کرد که برای توسعه‌ی علوم مشخصی که در عداد علوم دینی قرار نمی‌گرفتند، حد مشخصی می‌گذاشت. به‌این‌ترتیب، در این بافتار فقط علمی مجوز و امکان ترویج و توسعه را می‌یافت که در دنباله‌ی مسیر «سلف صالح» قرار می‌گرفت و فرد و جامعه را در مسیر آبادانی آخرت قرار می‌داد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| 1. غزالی؛ 2. علم دینی؛ 3. مینیمالیسم | ||
| مراجع | ||
|
۱. ابن‌سینا، 1390) ق)، شفا، قاهره: انتشارات وزارت العمومیه. ۲. طباطبایی، سیدجواد، (1385)، درآمدی بر تاریخ اندیشه‌ی سیاسی در ایران، تهران: کویر. ۳. غزالی، ابوحامد محمد، (1373)، احیاء علوم دین، ج۱ـ ۲ـ ۳ـ ۴، ترجمه مؤیدالدین خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. ۴. __________________، (1945)، إحیاء علوم الدین، 16جلد، بیروت: دار الکتاب العربى. ۵. __________________، (1349)، اعترافات غزالی، ترجمه‌ی زین‌الدین کیانی‌نژاد، تهران: مؤسسه‌ی مطبوعاتی عطایی. ۶. __________________، (1994)، تهافت الفلاسفه، حققه علی بوملحم، بیروت: دار مکتبه الهلال. ۷. __________________، (1964)، فضائح الباطنیه، حققه عبدالرحمن بدوی، کویت: دارالثقافه. ۸. __________________، (1373)، کیمیای سعادت، تصحیح احمد آرام، تهران: گنجینه. ۹. __________________، (1416)، مجموعة رسائل الامام الغزالى، بیروت: دار الفکر. ۱۰. _________________، (1362)، مکاتیب فارسی غزالی، مصحح عباس اقبال، تهران: امیر کبیر. ۱۱. _________________، (1374)، میزان الاعمال، مصحح سلیمان دینا، ترجمه اکبر کسمائی، تهران: سروش. ۱۲. _________________، (1351)، نصیحه الملوک، به کوشش جلال الدین همایی، تهران: سلسله انتشارات انجمن آثار ملی. ۱۳. فارابی، ابونصر، (1360)، احصاء العلوم، ترجمه‌ی حسین خدیوجم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. ۱۴. کربن، هانری، (1394)، اسلام ایرانی، چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی، ج 2، ترجمه‌ی انشاء‌الله رحمتی، تهران: سوفیا. ۱۵. لائوست، هانری، (1354) سیاست غزالی، ج1و2، ترجمه‌ی مهدی مظفری، بی‌جا: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. ۱۶. ماوردی، (1406)، ابوالحسن الاحکام السلطانیه و الولایات الدینیه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی. ۱۷. مطهری مرتضی، (1378)، شرح مختصر منظومه، قم: نشر صدرا. ۱۸. مرتضوی، سید رحمان، (1389)، غزالی از احیاء علم دین تا سیاست‌ورزی؛ در: جلیلی، حسن (ویراستار)، غزالی‌پژوهی، 18. تهران: مؤسسه‌ی کتاب ماه. 19. نظام‌الملک طوسی، (1364)، سیاست‌نامه، به کوشش هیوبرت دارک، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. 20. Al-Fārābī, (1962), Alfarabi’s Philosophy of Plato and Aristotle, translated with an introduction by M. Mahdi, New York: The Free Press of Glencoe. 21. Nofal, Nabil, (1993), (Paris, UNESCO: International Bureau of Education), vol. XXIII, no. 3/4, p. 519-542.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 498 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 493 |
||