| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شمارهها | 887 |
| تعداد مقالات | 7,912 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,910,954 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,671,368 |
حیران مست یا هوشیار حیران؟ «بررسی و تحلیل دیدگاههای مولوی و شمس دربارة سکر و حیرت» | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 1، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 47، خرداد 1400، صفحه 1-28 اصل مقاله (489.6 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2020.35371.3573 | ||
| نویسندگان | ||
| سمانه السادات آقادادی1؛ سیدعلی اصغر میرباقری فرد* 2؛ طاهره خوشحال دستجردی2 | ||
| 1دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه زبان وادبیات فارسی. | ||
| 2گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| هرچند موافقت آرای شمس و مولانا و اثرگذاریهای دوسویهشان از کسی پنهان نیست؛ ولی در مواضعی با یکدیگر اختلاف دارند. سکر و حیرت از مواضع اساسی اختلاف در مشرب عرفانی و معرفتشناسی این دو عارف است که در وجوه مختلف، اعمّ از تعریف، مقدمات، اقسام و نتایج، شایستهی تأمل و مقایسهی تحلیلی است. این مقاله بر آن است علاوه بر بیان و بررسی تفاوت دیدگاهها، پاسخ مناسبی برای چرایی این اختلاف آراء داشته باشد. تبیین این اختلاف در مطالعات تطبیقی مولویپژوهی و شمسپژوهی اهمیت ویژهای دارد؛ زیرا میتوانگفت تفاوت آراء شمس و مولانا از همان دیدار اول با موضوع سکر و حیرت و در بیانی دقیقتر، رجحان صحو بر سکر آغاز میشود. به این دلیل که اهل صحوی همچون شمس از اهل سکری چون مولانا دربارهی میزان برتری مقام هوشیار اعلا یعنی پیامبر(ص) بر مرتبهی بایزید، مست مشهور، سؤال میپرسد. در واقع، غرض اصلی شمس از ملاقات با مولانا، رساندن وی به مرتبهی صحو و شناخت برترین هوشیار است تا بهتبعِ معرفت ایشان بتواند به معرفتالنفس، معرفتالرب و توحید اصیل دست یابد. بنابراین، همانطور که پیامبر(ص) بر تارک مقام ولایت و نبوت، خواهان دستگیری و هدایت بایزید است، شمس نیز با برخورداری از اوصاف قهر و لطف حق، چونان نبی و ولیّ صاحبسرّ هوشیاری است که بر همهی امور از جمله مرتبهی مستی مولانا آگاهی دارد و راضی به توقف او در مرتبهی دوم مستی نیست؛ بنابراین خود را بندهی نازنین حق میداند تا مولانا در سایهی هدایتش پس از طی مستی عالم روح به مستی راه خدا، مستی از خدا و درنهایت هوشیاری رسد تا در این جایگاه هرچند مستتر، هوشیارتر و هوشیارکنندهی جهان و عالمی باشد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| واژههای کلیدی: سکر و حیرت؛ شمس تبریزی؛ صحو؛ مشرب عرفانی؛ مولوی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. (1390). ترجمهی مهدی الهیقمشهای، اصفهان: قلم آریا. استعلامی، محمد. (1387). متن و شرح مثنوی مولانا. ج4، تهران: سخن. افلاکی، احمد. (1396). مناقبالعارفین. تصحیح تحسین یازیجی،تهران: دوستان. انصاری، عبدالله. (1362). طبقاتالصوفیه. تصحیح محمد سرور مولایی، تهران: توس. باخرزی، یحییبناحمد. (1383). اوراد الاحباب و فصوصالآداب. بهکوشش ایرج افشار، تهران: دانشگاه تهران. بدوی، عبدالرحمن. (1977). التاریخ التصوف الاسلامیه. الکویت: وکاله المطبوعات. بقلیشیرازی، روزبهان. (1366). عبهر العاشقین. تصحیح هانری کربن، تهران: منوچهری. ــــــــــــــــــــ. (1374). شرح شطحیات. تصحیح هانری کربن، تهران: طهوری. تبریزی، شمسالدین محمدبنملکداد. (1385). مقالات شمس تبریزی. بهتصحیح محمدعلی موحد، تهران: خوارزمی. حلاج، حسینبنمنصور. (2002). دیوان الحلاج. شرح و تحقیق هاشم عثمان، بیروت: دارالکتب العلمیه. خلاصهی شرح تعرف. (1349). تصحیح احمدعلی رجایی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. رازی، نجمالدین. (1387). مرصادالعباد. تصحیح محمدامین ریاحی، تهران: علمی و فرهنگی. سراج طوسی،عبداللهبنعلی.(1914). اللمعفیالتصوف. تصحیح رینولد نیکلسون، لیدن: مطبع بریل. ــــــــــــــــــــــــــ (1388). اللمع فیالتصوف. تصحیح رینولد نیکلسون. به ترجمهی مهدی محبتی، تهران: اساطیر. سلطانی، بهروز و محمدکاظم یوسفپور. (1396). «مؤلفههای مفهوم سکر در متون عرفانی». کاوشنامه، دانشگاه یزد، سال18، شمارهی35، صص31-60. شهیدی، سیدجعفر. (1373). شرح مثنوی. ج5، تهران: علمیوفرهنگی. صدیقی، کبری و روحانی. (1394). «اختلافات شمس با مولوی در آراء، اندیشهها و داوریها». مطالعات عرفانی، دانشگاه کاشان، سال11، شمارهی21، صص95-122. طارمی، صفیالدینمحمد. (1377). انیسالعارفین. تصحیح علی اوجبی، تهران: روزنه. عطار، فریدالدین. (1391).تذکرهالاولیاء. تصحیح و توضیح محمد استعلامی، تهران: زوّار. غزالی، احمد. (1376). سوانحالعشاق. تصحیح احمد مجاهد، تهران: دانشگاه تهران. فروزانفر، بدیعالزمان. (1367). شرح مثنوی شریف. ج2، تهران: زوار. قشیری، ابوالقاسم. (1388). ترجمهی رسالهی قشیریه. ترجمهی ابوعلی عثمانی، بهتصحیح بدیعالزمان فروزانفر، تهران: علمیوفرهنگی. کاشانی، عزالدینمحمود. (1387). مصباحالهدایه و مفتاحالکفایه. تصحیح و توضیح عفت کرباسی و محمدرضا برزگرخالقی، تهران: زوّار. کلابادی، ابوبکربنمحمد. (1339). التعرف لمذهب التصوف. تصحیح احمدعلی رجایی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. محمدبنمنور. (1386). اسرار التوحید. تصحیح محمدرضا شفیعیکدکنی، ج1، تهران: آگاه. مستملیبخاری، اسماعیل. (1363). شرح التعرف لمذهب التصوف. تصحیح محمد روشن، ج4، تهران: اساطیر. مصباحالشریعه. (1400ق). منسوب به امامجعفربنمحمد علیهالسلام، بیروت: اعلمی. موحد، محمدعلی. (1396). باغ سبز، گفتارهایی دربارهی شمس و مولانا. تهران: کارنامه. مولوی، جلالالدینمحمدبلخی.(1384). دیوان کبیر شمس. تصحیح بدیعالزمان فروزانفر، تهران: طلایه. _________________.(1386). فیه ما فیه. تصحیح و حواشی بدیعالزمان فروزانفر، تهران: نگاه. _________________. (1387). مثنوی معنوی. بهکوشش محمد استعلامی، ج1، تهران: سخن. _________________. (1387). مثنوی معنوی. بهکوشش محمد استعلامی، ج2، تهران: سخن. _________________. (1387). مثنوی معنوی. بهکوشش محمد استعلامی، ج3، تهران: سخن. _________________. (1387). مثنوی معنوی. بهکوشش محمد استعلامی، ج4، تهران: سخن. _________________. (1387). مثنوی معنوی. بهکوشش محمد استعلامی، ج5، تهران: سخن. _________________. (1387). مثنوی معنوی. بهکوشش محمد استعلامی، ج6، تهران: سخن. میرباقریفرد، سیدعلیاصغر. (1391). «عرفان عملی و نظری یا سنت اول و دوم عرفانی؟». پژوهشهای ادب عرفانی (گوهر گویا)،دانشگاه اصفهان،سال6، شمارهی2، صص65-88. ________________ . (1394). تاریخ تصوف2. تهران: سمت. نسفی، عزیزالدینبنمحمد. (1391). بیانالتنزیل. تصحیح و تعلیق سیدعلیاصغر میرباقریفرد، تهران: سخن. نویا، پل. (1373). تفسیر قرآنی و زبان عرفانی. ترجمهی اسماعیل سعادت، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. هجویری، ابوالحسن. (1396). کشفالمحجوب. تصحیح و تعلیق محمود عابدی، تهران: سروش. همدانی، عینالقضات. (1356). شرح کلمات باباطاهر. ترجمهی محمدبنابراهیم خطیب وزیری، بهکوشش جواد مقصود، تهران: انجمن آثار ملی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,551 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 670 |
||