| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 862 |
| تعداد مقالات | 7,672 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,668,449 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,743,017 |
بررسی بن‌مایه‌های اساطیری در قصه‌ی «چل‌گیس»، روایت روستای رمقان، کوهمره‌سرخی | ||
| مجله علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز | ||
| مقاله 3، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، شهریور 1400، صفحه 55-76 اصل مقاله (745.92 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jcls.2019.34343.1719 | ||
| نویسنده | ||
| عظیم جباره* | ||
| دانشگاه جهرم | ||
| چکیده | ||
| عظیم جباره ناصرو* چکیده قصه‌ها بخش مهمی از فرهنگ و ادبیات عامه را شکل می‌دهند. این بخش از فرهنگ عامه، جلوه‌گاه باورها، اندیشه‌ها و شیوه‌های زندگی مردم هر ملت است. قصه‌های هر منطقه، به‌ویژه قصه‌های شفاهی، بستری مناسب برای واکاوی باورهای اساطیری و توتمی آن قوم است. در این پژوهش یکی از رایج‌ترین قصه‌های منطقه‌ی کوهمره‌سرخی فارس با عنوان قصه‌ی «چل‌گیس» واکاوی شده است. نگارنده نخست به روش میدانی، قصه را به دقت ثبت کرده و سپس به روش توصیفی‌تحلیلی به بررسی بن‌مایه‌های اساطیری آن پرداخته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد باورهای اساطیری در همه‌ی محورهای داستان، گاه آشکارا و گاه نمادین و رمزآلود دیده می‌شود. نگارنده کوشیده است این بن‌مایه‌ها را در بخش‌های زیر بررسی کند: 1. ایزدبانو آناهیتا: بررسی ویژگی‌های برجسته‌ی آناهیتا در این قصه: الف) الهه‌ی آب؛ ب) افزاینده‌ی رمه؛ ج) پاک‌کنندگی زهدان زنان و هم‌چنین بررسی نمود حیوانی آناهیتا در روایت؛ 2. حمایت حیوان جادویی از قهرمان داستان؛ 3. گیاهان جادویی و حمایت آن‌ها از قهرمان؛ 4. پیکرگردانی پریان؛ 5. پیکرگردانی انسان به درخت و به‌عکس؛ 6. نقش درختان در باروری زنان؛ 7. جایگاه پریان در قصه؛ 8. مو به‌عنوان ابزار باروری؛ 9. تولد شگرف قهرمان قصه؛ 10. قداست اعداد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: اسطوره؛ آناهیتا؛ باروری؛ پیکرگردانی؛ چل‌گیس | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
آموزگار، ژاله. (1391). تاریخ اساطیری ایران. تهران: سمت
اسمیت، ژوئل. (1383). فرهنگ اساطیر یونان و روم. ترجمه‌ی شهلا برادران خسروشاهی، تهران: روزبهان و فرهنگ معاصر.
افشاری، مهران. (1387). تازه‌به‌تازه نو‌به‌نو. تهران: چشمه.
الیاده، میرچا. (1389). رساله در تاریخ ادیان. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: سروش.
انجوی شیرازی، ابوالقاسم. (1393). دختر نارنج و ترنج. ج2، تهران: امیرکبیر.
ــــــــــــــــــــــــ.. (1394). گل بومادران. ج3، تهران: امیرکبیر.
انصاری زهرا و همکاران. (1393). «بررسی و طبقه‌بندی انگاره‌ی اساطیری درخت-مرد در قصه‌های عامیانه‌ی هرمزگان». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال10، شماره‌ی 36، صص 35-65.
ایونس، ورونیکا. (1375). اساطیر مصر. ترجمه‌ی باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
بهار، مهرداد. (1391). پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگه.
ـــــــــــ. (1373). جستاری چند در فرهنگ ایران. تهران: فکر روز.
بیرلین، ج. ف. (1386). اسطوره‌های موازی. ترجمه‌ی عباس مخبر، تهران: مرکز.
پرون، استیوارد. (1381). اساطیر رم. ترجمه‌ی باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
پورخالقی چترودی، مهدخت. (1387). درخت شاهنامه، ارزش‌های فرهنگی و نمادین درخت در شاهنامه. مشهد: آستان قدس رضوی.
پورداوود، ابراهیم. (1347). یشت‌ها. تهران: طهوری.
پیگوت، ژولیت. (1384). اساطیر ژاپن. ترجمه‌ی باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
تواضعی، رسول. (1373). «نقش و تأثیر عدد هفت در شاهنامه فردوسی». ادبستان، شماره‌ی52، صص40-47.
جونز، هوراس. (1383). جغرافیای استرابو، سرزمین‌های زیر فرمان هخامنشی. ترجمه‌ی همایون صنعتی‌زاده، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
چالاک، سارا. (1397). «ایزدبانوان اساطیری در قصه‌های عامیانه». پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شماره‌ی49، صص49-70.
حسن‌زاده، علیرضا. (1381). افسانه‌ی زندگان، بیست و سه گفتار در بررسی مردم‌شناختی قصه‌های عامیانه‌ی ایران. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران.
حیدری، مرتضی. (1396). «تبیین و تحلیل بن‌مایه‌های اساطیری در ساختار قصه‌ی ماه‌پیشانی». فنون ادبی، سال9، شماره‌ی1، صص143-160.
خدیش، پگاه. (1387). ریخت‌شناسی افسانه‌های جادویی. تهران: علمی و فرهنگی.
دادگی، فرنبغ. (1369). بندهش. مهرداد بهار. تهران: توس.
دارمستتر، جیمس. (1384). مجموعه‌ی قوانین زرتشت (وندیداد). ترجمه‌ی موسی جوان، تهران: دنیای کتاب.
درویشیان، علی اشرف و رضا خندان. (1377). فرهنگ افسانه‌های مردم ایران. تهران: آنزان.
دماوندی، مجتبی و سامان رحمان‌زاده. (1393). «بررسی تطبیقی دو آیین میترایی و ایزدی». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، شماره‌ی 36، صص 117-142.
دوبوکور، مونیک. (1376). رمزهای زنده‌ی جان. ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: مرکز.
دوستخواه، جلیل. (1385). اوستا. تهران: مروارید.
رضایی، مهدی. (1384). آفرینش و مرگ در اساطیر. تهران: اساطیر.
روح‌الامینی، محمود. (1361). «عدد هفت در اساطیر و ادیان». چیستا، شماره‌ی8، صص 1009-1013.
روزنبرگ، دونا. (1375). اسطوره‌های خاور دور. ترجمه‌ی مجتبی عبداله‌نژاد، مشهد: ترانه.
زمردی، حمیرا. (1387). نمادها و رمزهای گیاهی در شعر فارسی. تهران: زوّار.
ژیران، ف. و همکاران. (1375). فرهنگ اساطیر آشور و بابل. ترجمه‌ی ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران: فکر روز.
ستاری، رضا و سوگل خسروی. (1396). «بررسی مشابهت‌های پری و زن جادو در منظومه‌های حماسی پس از شاهنامه». متن‌پژوهی ادبی،سال21، شماره‌ی74،صص7-30.
سرکاراتی، بهمن. (1350). «پری: تحقیقی در حاشیه‌ی اسطوره‌شناسی تطبیقی». نشریه‌ی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، شماره‌ی97، صص1-32.
ــــــــــــــــ. (1378). سایه‌های شکارشده. تهران: چشمه.
سیپک، ییری. (1384). ادبیات فولکلور ایران. ترجمه‌ی محمد اخگری، تهران: سروش.
شوالیه، ژان و آلن گربران. (1379). فرهنگ نمادها. ج2، ترجمه‌ی سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
صابری، طیبه و همکاران. (1397). «مو در قصه‌های شفاهی و اساطیر». فرهنگ و ادبیات عامه، سال6، شماره‌ی 22، صص205-231.
غیبی، مژده و الخاص ویسی. (1395). «تجلی سه نمود آناهیتا در افسانه‌های عامیانه‌ی ایرانی». علوم ادبی، سال5، شماره‌ی7، صص113-138.
فرای، نورتروپ. (1390). ادبیات و اسطوره در: مجموعه مقالات «اسطوره و رمز». ترجمه‌ی جلال ستاری، تهران: سروش.
فردوسی، ابوالقاسم. (1394). شاهنامه. پیرایش جلال خالقی مطلق، تهران: سخن.
فریزر، جیمز جورج. (1387). شاخه‌ی زرّین. ترجمه‌ی کاظم فیروزمند، تهران: آگاه.
قلی‌زاده، خسرو. (1388). فرهنگ اساطیر ایرانی. تهران: کتاب پارسه.
کریستی، آنتونی. (1373). اساطیر چین. ترجمه‌ی باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
کریستین‌سن، آرتور. (1368). نمونه‌های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌ای ایران. ترجمه‌ی احمد تفضلی و ژاله آموزگار، تهران: نشر نو.
کندری، مهران. (1372). دین و اسطوره در آمریکای وسطا. تهران: مؤسسه‌ی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
گریمال، پیر. (1378). فرهنگ اساطیر یونان و رم. ترجمه‌ی احمد بهمنش، تهران: اساطیر.
گویری، سوزان. (1374). «پرستشگاه‌های آناهید در ایران». چیستا، شماره‌ی 122و123، صص140-143.
لسان، حسین. (1355). «قربانی از روزگار کهن تا امروز». هنر و مردم، شماره‌ی167، صص60-70.
مارزلف، اولریش. (1371). طبقه‌بندی قصه‌های ایرانی. ترجمه‌ی کیکاووس جهانداری، تهران: سروش.
مبینی، مهتاب و امین شاهوردی. (1395). «بازخوانی منظومه‌ی ثئوگونی هسیودس در پرتو قاعده الواحد». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال12، شماره‌ی43، صص185-210.
محجوب، محمدجعفر. (1393). ادبیات عامیانه‌ی ایران. به‌کوشش حسن ذوالفقاری، تهران: چشمه.
محسنی، مرتضی و مریم ولی‌زاده. (1390). «بن‌مایه‌های توتیسم در قصه‌های عامیانه‌ی ایران». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال7، شماره‌ی 23، صص155-180
مزداپور، کتایون. (1387). افسانه‌ی پری در هزار و یک شب؛ شناخت هویت زن ایرانی (درگستره‌ی پیش تاریخ و تاریخ). تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
مظفریان، فرزانه. (1391). «اسطوره و قصه‌های عامیانه». ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، شماره‌ی22، صص213-247.
معینی‌سام، بهزاد و زینب خسروی. (1390). «پیوند آناهیتا و ایشتر بابلی». نشریه‌ی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه کرمان، شماره‌ی20، صص319-330.
مک کال، هنریتا. (1379). اسطوره‌های بین‌النهرینی. ترجمه‌ی عباس مخبر، تهران: مرکز.
والی، زهره. (1379). هفت در قلمرو فرهنگ بشری. تهران: اساطیر.
وطن‌پور، آزاده و کتایون نمیرانیان. (1391). «ریخت‌شناسی و تحلیل اسطوره‌ای قصه‌ی عامیانه‌ی درخت و کنار». پژوهش‌های انسان‌شناسی ایران، شماره‌ی1، صص 167-187.
یاحقی، محمدجعفر. (1386). فرهنگ اساطیر و داستان‌واره‌ها در ادبیات فارسی. تهران: فرهنگ معاصر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 686 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 395 |
||
