| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 874 |
| تعداد مقالات | 7,803 |
| تعداد مشاهده مقاله | 14,223,120 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,165,486 |
نگاهی به چگونگی انواع من و ما در دیوان حافظ | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 8، دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 45، آذر 1399، صفحه 187-216 اصل مقاله (419.88 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2019.33593.3390 | ||
| نویسنده | ||
| رویین تن فرهمند* | ||
| استادیار دانشگاه ولی عصر رفسنجان | ||
| چکیده | ||
| حافظ، توانی شگرف در گزینش بهترین واژه‌ها، برای انتقال معانی دارد. بسامد معنادار انواع «من» و «ما» در شعر حافظ، بیانگر آن است که شاعر از این شیوه‌های خاص زبانی برای بیان گزاره‌های شخصی، اجتماعی، عرفانی، ملامتی، عاشقانه و دغدغه‌های جهان‌شمول بشری، بهره می‌گیرد. حافظ، در پیوند با مضمون‌های اشاره‌شده، در حدود 200 بیت انواع «من» و «ما» را در همه سروده‌هایش بسیار هنرمندانه بازتاب داده است. عنصر عشق، به‌گونه‌ای پیدا و پنهان با «من» و «ما»پردازی‌های حافظ، پیوسته است. در «ما» و «منِ» عشق‌باز و ملامتی حافظ، سرنوشت جاودانه‌ی بشر با همه‌ی فراز و نشیبش، جلوه می‌کند. بن‌مایه‌ی برجسته در «من» و «ما»های بشری حافظ عشق، ملامت و تقدیر است؛ راه‌پویی‌ای ناگزیر و گریزناپذیر. «ما» نیز در منطق و شیوه‌ی شاعری حافظ کاربردی چندگانه دارد و مضمون‌های آمده در انواع «من» را با بسامد کمتری، بازتاب می‌دهد. با توجه به رسالت شعر حافظ، بازتاب انواع «ما» و «من» توصیفی و اسنادی، مدخل‌هایی هستند که نگرش شاعر را به پسندها و ناپسندهای روزگار، غربت انسان و تناقض‌های وجودی‌اش، نشان می‌دهد. در «ما» و «من» غنایی حافظ، همه‌ی بالا و پست انسان، نمایان است. کاربرد صفات جمع جانشین اسم، تتابع اضافات، صفات پیاپی با واو عطف و صفات و اضافات پس از تخلّص شعری نشانه‌های دیگری هستند که به شناخت «ما» و «من» غنایی در اشعار حافظ کمک می‌کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| واژه‌های کلیدی: پارادوکس؛ حافظ؛ عشق؛ ملامت؛ من و ما | ||
| مراجع | ||
|
آشوری، داریوش.(1385). عرفان و رندی در شعر حافظ. تهران: مرکز. اخوان ثالث، مهدی.(1370). از این اوستا. تهران: مروارید. اسلامی‌ندوشن، محمدعلی.(1392). از رودکی تا بهار. تهران: یزدان. انوری، حسن. (1383). صدای سخن عشق. تهران: سخن. بختیاری، پژمان.(1350). «عشق در اشعار خواجه». مقالاتی درباره‌ی زندگی و شعر حافظ. به کوشش منصور رستگارفسایی، شیراز: دانشگاه پهلوی. پورنامداریان، تقی. (1384). گم‌شده‌ی لب دریا. تهران: سخن. جاسبی، عبدالله. (1397). دانش‌نامه‌ی حافظ و حافظ‌پژوهی. تهران: نخستان پارسی. حافظ، شمس‌الدین محمد. (1374). دیوان اشعار. به اهتمام قزوینی- غنی. تهران: زوار. حسن‌لی، کاووس.(1388) راهنمای موضوعی حافظ‌شناسی. ج1 و2، شیراز: نوید. ــــــــــــــــ . 1389). دفتر نسرین و گل. شیراز: بنیاد فارس‌شناسی. حمیدیان، سعید. (1394) شرح شوق. ج1 و4، تهران: قطره. خرمشاهی، بهاء‌الدین. (1374). ذهن و زبان حافظ. تهران: معین. دشتی، علی.(1380). نقشی از حافظ. تهران: نشر اساطیر. رضایی، عرب‌علی.(1382). واژگان توصیفی ادبیات. تهران: فرهنگ معاصر. زریاب‌خویی، عباس.(1374). آیینه‌ی جام. تهران: علمی. زرین‌کوب، عبدالحسین.(1366). از کوچه‌ی رندان. تهران: امیرکبیر. شفیعی‌کدکنی، محمدرضا.(1383). ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. تهران: سخن. ____________________.(1386). قلندریه در تاریخ. تهران: سخن. _______________.(1397). این کیمیای هستی. ج1 و3، تهران: سخن. شمیسا، سیروس. (1369). سیری در غزل فارسی. تهران: فردوس. قطب، سیّد.(1990). النقد الادبی، اصوله و مناهجه. القاهره: دارالشروق. محمدبن منور میهنی.(1393). اسرار التوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید. مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی‌کدکنی.ج1، تهران: آگه. مرتضوی، منوچهر. (1388). مکتب حافظ. ج1، تهران: توس.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,068 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 636 |
||