| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 859 |
| تعداد مقالات | 7,646 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,578,486 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,684,906 |
آوا و معنا در شاهنامه | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 5، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 31، خرداد 1396، صفحه 97-120 اصل مقاله (334.91 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2016.3891 | ||
| نویسندگان | ||
| گیتا ذاکری1؛ علی رضا شعبانلو* 2؛ عبدالحسین فرزاد1 | ||
| 1پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| 2عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| چکیده | ||
| میان صوت و معنی و نحوة به‌کارگیری واج‌ها در القای مفاهیم، رابطة تنگاتنگی وجود دارد. سخنوران در انتخاب واژگان، ناخواسته تحت تأثیر عواطف خود قرار می‌گیرند و واژگانی را به‌کار می‌برند که واج‌های آنها بیانگر عواطف و احساسات گوینده است؛ یعنی واژگان علاوه بر انتقال معنا به انتقال عواطف و احساسات نیز می‌پردازند. ساختار آوایی کلمه علاوه بر نقش معنایی خویش از رهگذر مجموعة اصوات، به طور غیر مستقیم، مفهومی که در ذهن شاعر می‌گذرد، بیان می‌کند. موریس گرامون، زبان‌شناس نامدار فرانسوی، با قاطعیت در مورد لایه‌های زیرین واژگان و واج‌ها و قوة القاگری آنها بحث می‌کند که اساس کار این پژوهش مبتنی بر نظریة اوست. در پژوهش حاضر با بررسی 300 بیت از ابیات مربوط به سه حوزة معنایی حماسی و غنایی و مرثیه شاهنامه معلوم شد که رابطة معنا داری میان زمینة معنایی شاهنامه با آواها و هجاهای به کاررفته وجود دارد و زبان فردوسی در حوزه‌های معنایی متفاوت، به تناسب معنا تغییر می‌کند و شاعر از واج‌هایی بهره می‌جوید که معنای ثانوی زبان را به ذهن القا می‌کند. فردوسی در ابیات عاشقانه بیشتر از همخوان سایشی(24درصد)،لرزشی(5/13درصد) و روان(5/6) و هجاهای باز(cv) و (cv:) استفاده می‌کند. در ابیات حماسی بیشترین سهم همخوان‌ها را به انفجاری‌ها(7/38) و در هجاها به cvc اختصاص می‌دهد. در مراثی نیز از همخوان‌های خیشومی(3/19) و انفجاری- سایشی (3/3) و هجای کشیدۀ (cv:cc) بیش از دو حوزۀ معنایی دیگر سود می‌جوید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| صوت؛ معنا؛ موسیقی زبان؛ شاهنامه؛ القاگری؛ موریس گرامون | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌ندیم، محمدبن‌اسحق. (۱۳۵۰). الفهرست. ترجمه‌ی رضا تجدد، تهران: اساطیر. اخوان ثالث، مهدی. (۱۳۵۷). بدایع و بدعت‌ها و عطا و لقای نیما یوشیج. تهران: توکا. پویان، مجید. (۱۳۹۱). «سبک‌شناسی آوایی شعر حافظ شیرازی با توجه به دیدگاه‌های موریس گرامون». بهار ادب، س۵، ش۳، صص39-45. خراسانی، محبوبه و همکاران. (۱۳۹۲). «تحلیل آوایی غزل‌های سنایی». هفتمین همایش پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، صص651-۶۵۵. دیهیم، گیتی. (۱۳۸۵). درآمدی بر آواشناسی عمومی. تهران: ایران. شفیعی کدکنی، محمدرضا. (۱۳۹۲). موسیقی شعر. تهران: آگاه. صالحی هیکوئی، جواد. (۱۳۹۳). بررسی سبک‌های آوایی القاگر شعر دفاع مقدس با تکیه بر اشعار سلمان هراتی و قیصر امین‌پور. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشکده‌ی علوم انسانی دانشگاه شاهد. عظیمی، محمدجواد. (۱۳۸۸). موسیقی شعر حافظ. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد. (۱۹۶۷). العین. بغداد: دارالحریه. فردوسی، ابوالقاسم. (1366-۱۳۷۵). شاهنامه. به کوشش جلال خالقی مطلق، نیویورک: مزدا. قویمی، مهوش. (۱۳۸۳). آوا و القا؛ رهیافتی به شعر اخوان ثالث. تهران: هرمس. نقوی، نقیب. (۱۳۸۴). بررسی موسیقی شعر در شاهنامه‌ی فردوسی بر پایه‌ی قافیه و ردیف. رساله‌ی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد. Gerammont, Maurice. (1960). Traite de fonetiqu.paris: lib Ddelagrave.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1965). Petit Traite de versification francais. paris:A. colin. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,688 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,468 |
||