نقد مبانی فقهی- حقوقی لزوم اخذ برائت از بیمار برای سلب مسئولیت از پزشک

منابع

الف. فارسی

1. کتب

حجتی، مهدی و مجتبی یاری. (1389).قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی. چاپ اول، تهران: دادستان.

شجاعپوریان، سیاوش. (1373).مسئولیت مدنی ناشی از خطای شغلی پزشک. چاپ اول، تهران: فردوسی.

صادقی، محمد هادی.(1382). جرایم علیه اشخاص. چاپ ششم، تهران: میزان.

صانعی، شیخ یوسف. (1384).استفتائات پزشکی. چاپ هشتم، قم: میثم تمار.

عباسی، محمود. (1384).حقوق و پزشکی. چاپ دوم، تهران: حقوقی.

ـــــــــــــ(1389).مسئولیت پزشکی. چاپ دوم، تهران: حقوقی.

کاتوزیان، ناصر. (1383).قواعد عمومی قراردادها. جلد چهارم، چاپ چهارم، تهران: شرکت سهامی انتشار.

محقق داماد، سید مصطفی. (1389).فقه پزشکی. چاپ اول، تهران: حقوقی.

ــــــــــــ(1406ق).قواعد فقه.جلداول، چاپ دوازدهم، تهران: مرکز نشر علوم اسلامى.

معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه، مرکز تحقیقات فقهی. (1388).مجموعه نظریات مشورتی فقهی در امور کیفری. جلد پنجم (دیات)، چاپ اول، تهران: جنگل.

2. مقالات

اسماعیل آبادی، علیرضا.(1383)." بررسی مسئولیت یا عدم مسئولیت پزشک. فصلنامه مطالعات اسلامی، شماره 64.

امامی، مسعود. (1388).اجماع مدرکی. مجله فقه اهل بیت (فارسی)، شماره 60.

ایمانی، محمدرضا. (1379).نقد ماده 60 قانون مجازات اسلامی. مجله حقوقی دادگستری.

آموزگار، مرتضی. (1385).مبانی پذیرش مسئولیت جزائی پزشک غیر مقصر (حاذق و محتاط). مجله علمی پزشکی قانونی، دوره 12، شماره 2.

پارسا پور، محمد باقر و همکاران. (1385).خطای پزشک و تأثیر آن در مسئولیت پزشکان. فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، ویژه نامه اخلاق پزشکی، پیوست شماره 1.

پور اسماعیلی، علیرضا.(زمستان 1389). بررسی حقوقی برائت­نامه­های پزشکی. فصلنامه حقوق اسلامی، سال هفتم، شماره 27.

ـــــــــــــ (تابستان 1389). بررسی مفاهیم اذن، رضایت و برائت و تأثیر آنها در مسئولیت پزشک. دو فصلنامه مطالعات فقه و حقوق اسلامی، سال دوم، شماره 2.

جعفری تبار، حسن. (1377). از آستین طبیبان، قولی در مسئولیت مدنی پزشکان.مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 41.

حق محمدی فرد، زهرا و سید محمد موسوی بجنوردی. (1386).مسئولیت مدنی و کیفری پزشک با تکیه بر آرای امام خمینی. پژوهشنامه متین، شماره 34 و 35.

خادم سر بخش، مهدی. (1389).رفع مسئولیت مدنی پزشک با اخذ برائت از بیمار. پژوهشنامه فقه و حقوق اسلامی، سال سوم، شماره 6.

داراب پور، مهراب. (1384). اخذ برائت برای خسارات ناشی از درمان یا عمل جراحی، رافع ضمان یا اعتمادی خلاف احتیاط در مسئولیت تخصصی پزشکان. مجله تحقیقات حقوقی، شماره 41.

سالارزایی، امیر حمزه و صدیقه گلستان رو. (1386).عدم نیاز به اخذ برائت در عملیات جراحی و طبی. مجله علمی پزشکی قانونی، دوره 13، شماره 2.

شجاعپوریان، سیاوش. (1389).جایگاه تقصیر در مسئولیت و برائت پزشک. فصلنامه پژوهش حقوق و سیاست، سال دوازدهم، شماره 28.

صفایی، سید حسین. (1391).مبنای مسئولیت مدنی پزشک با نگاهی به لایحه جدید قانون مجازات اسلامی. فصلنامه علمی پژوهشی دیدگاه­های حقوق قضایی، شماره 58.

طاهری، حبیب الله. (1377).آیا طبیب ضامن است (قسمت اول)، مجله علمی پزشکی قانونی، سال چهارم، شماره 14.

قدسی، احمد. (1388).اجماع در نگاه محققان شیعه و نقش آن در استنباط. فصلنامه طلوع، سال هشتم، شماره 27.

کاظمی، محمود. (بهار 1389).تحقیقی پیرامون سیر اندیشه ضمان طبیب در فقه امامیه. فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 40، شماره 1.

ــــــــــــــ (زمستان 1389).جستاری نقادانه پیرامون نظریه مشهور فقهای امامیه در خصوص مسئولیت پزشک. فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 40، شماره 4.

کریمی، نسرین. (1386).تأثیر شرط برائت در رفع مسئولیت از پزشک. فصلنامه حقوق، سال سی و هفتم، شماره 1.

مرعشی شوشتری، سید محمد حسن. (1375).قاعده تسبیب. فصلنامه دیدگاه­های حقوقی، شماره 2.

موسوی بجنوردی، سید محمد. (73-1372).مسئولیت (مدنی و کیفری) پزشک. مجله قضایی و حقوقی دادگستری، شماره 9.

یثربی، سید علی محمد. (1384).قاعده اذن، کلیات و تعاریف. فصلنامه پژوهش­ دینی، سال اول، شماره 1.

ب)  منابع عربی (فقهی)

ابن ادریس حلّى، محمد بن منصور بن احمد. (1410ق).السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى. جلد3، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

اردبیلى، احمد بن محمد. (1403ق).مجمع الفائده و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان.جلد10، 13 و 14، چاپ اول،قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

اسدى، احمد بن محمد. (1410ق). المقتصر من شرح المختصر.چاپ اول، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه.

ـــــــــــــــ (1407ق).المهذب البارع فی شرح المختصر النافع. جلد5، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

اشتهاردى، على پناه. (1417ق).مدارک العروه. جلد27، چاپ اول، تهران: دار الأسوه للطباعه و النشر.

آل راضی، الشیخ محمد هادی. (بی تا).مسئولیه الطبیب و ضمانه.‌ مجله فقه أهل البیت علیهم السلام (بالعربیه)، جلد5-6، چاپ اول، قم:مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.

تبریزى، جواد بن على. (1428ق).تنقیح مبانی الأحکام - کتاب الدیات. چاپ اول،قم: دار الصدیقه الشهیده سلام الله علیها.

ترحینى عاملى، سید محمد حسین. (1427ق).الزبده الفقهیه فی شرح الروضه البهیه. جلد9، چاپ چهارم، قم: دار الفقه للطباعه و النشر.

جمعى از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمى شاهرودى. (1423ق).موسوعه الفقه الإسلامی طبقا لمذهب أهل البیت علیهم السلام. جلد 4، چاپ اول، قم:مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.

جمعى از مؤلفان. (بی تا).الإذن فی التصرّفات الوراثیّه، مجله فقه أهل البیت علیهم السلام (بالعربیه)، جلد15، چاپ اول، قم: مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.

الجواهری،الشیخ حسن. (بی تا).ضمان الطبیب‌.مجله فقه أهل البیت علیهم السلام (بالعربیه)، جلد 35،چاپ اول، قم:مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.

حرّ عاملى، محمد بن حسن. (1409ق).وسائل الشیعه. جلد 19و29، چاپ اول، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.

حسینی شیرازی، سید محمد.(بی تا). الفقه. کتاب الاجاره. قم:دار القرآن کریم.

حسینى روحانى قمّى، سید صادق. (1412ق).فقه الصادق علیه السلام.جلد 19و26، چاپ اول،قم: دار الکتاب - مدرسه امام صادق علیه السلام.

حسینى عاملى، سید محمد جواد. (بی تا). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلاّمه. کتاب الدیات، بیروت:دارالتراث.

حسینى عمیدى، سید عمید الدین بن محمد اعرج. (1416ق). کنز الفوائد فی حل مشکلات القواعد. جلد2، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

حسینى حلبى، ابن زهره. (1417ق).غنیه النزوع إلى علمی الأصول و الفروع. چاپ اول،قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.

حلّى، یحیى بن سعید. (1405ق).الجامع للشرائع. چاپ اول، قم: مؤسسه سید الشهداء العلمیه.

خوانسارى، سید احمد بن یوسف.(1405ق).جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. جلد 6، چاپ دوم، قم: مؤسسه اسماعیلیان.

سبزوارى، سید عبد الأعلى. (1413ق).مهذّب الأحکام.جلد19و29، چاپ چهارم، قم: مؤسسه المنار.

سیورى حلّى، مقداد بن عبد اللّه. (1404ق).التنقیح الرائع لمختصرالشرائع. جلد 4، چاپ اول، قم: کتابخانه آیه الله مرعشى نجفى.

صدوق قمّى، محمّد بن على بن بابویه. (1413ق). من لا یحضره الفقیه. جلد3و4، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

صیمرى، مفلح بن حسن. (1420).غایه المرام فی شرح شرائع الإسلام. جلد4، چاپ اول، بیروت: دار الهادی.

طباطبایى بروجردى، آقا حسین. (1429ق).جامع أحادیث الشیعه.جلد31، چاپ اول، تهران: فرهنگ سبز.

طباطبایى حائرى، سید على بن محمد. (1418ق).ریاض المسائل. جلد 16، چاپ اول، قم:مؤسسه آل البیت علیهم السلام.

طباطبایى حکیم، سید محسن. (1410ق).منهاج الصالحین.جلد2، چاپ اول، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.

طباطبایى قمّى، سید تقى. (1423ق).الغایه القصوى فی التعلیق على العروه الوثقى - کتاب الإجاره. چاپ اول،قم: محلاتى.

طباطبایى یزدى، سید محمد کاظم. (1409ق). العروه الوثقى.جلد2، چاپ دوم، بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.

طوسى، ابو جعفر محمد بن حسن. (1407ق).تهذیب الأحکام. جلد10، چاپ چهارم، تهران: دار الکتب الإسلامیه.

عاملی، محمد بن جمال الدین مکی (شهید اول). (1411ق).  اللمعه الدمشقیه. جلد 10، اصفهان: مکتبه امام امیر المؤمنین(ع).

ــــــــــــــ (1414ق).غایه المراد فی شرح نکت الإرشاد. جلد4، چاپ اول، قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.

عاملى، زین الدین بن على (شهید ثانى). (1413ق).مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. جلد15، چاپ اول، قم: مؤسسه المعارف الإسلامیه.

علامه حلّى، حسن بن یوسف بن مطهر. (1420ق).تحریر الأحکام الشرعیه على مذهب الإمامیه.جلد5، چاپ اول، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.

ـــــــــــــ (1413ق).قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام. جلد3، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

فاضل هندى اصفهانى، محمد بن حسن. (1416ق).کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام. جلد11، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

فخر المحققین حلّى، محمد بن حسن بن یوسف. (1387ق).إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. جلد4، چاپ اول، قم: مؤسسه اسماعیلیان.

فیض کاشانى، محمد محسن ابن شاه مرتضى. (1406ق).الوافی. جلد16و18، چاپ اول، اصفهان: کتابخانه امام امیر المؤمنین علی علیه السلام.

کلینى، ابو جعفر محمد بن یعقوب. (1407ق).الکافی.جلد7، چاپ چهارم، تهران:دار الکتب الإسلامیه، ایران.

کمپانى اصفهانى، محمد حسین. (1409ق).الإجاره.چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

مجلسى اصفهانی، محمد باقر بن محمد تقى (مجلسی دوم). (1404ق).مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول.جلد 24، چاپ دوم، تهران: دار الکتب الإسلامیه.

محدث نورى، میرزا حسین. (1408ق).مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. جلد18، چاپ اول، بیروت: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.

محسنى قندهارى، محمد آصف. (1424ق). الفقه و مسائل طبیه.جلد1، چاپ اول، قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.

محقق حلّی، نجم الدین جعفر بن حسن. (1418ق).المختصر النافع فی فقه الإمامیه.جلد2، چاپ ششم، قم: مؤسسه المطبوعات الدینیه.

ـــــــــــــــ (1408ق).شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. جلد4، چاپ دوم، قم: مؤسسه اسماعیلیان.

ـــــــــــــــ (1412ق).نکت النهایه.جلد3، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

محقق سبزوارى،محمد باقر بن محمد مؤمن. (1423ق). کفایه الأحکام.جلد1، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

مدنى کاشانى، حاج آقا رضا. (1408ق).کتاب الدیات. چاپ اول،قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

مغربى، ابو حنیفه نعمان بن محمد تمیمى. (1385ق). دعائم الإسلام. جلد2، چاپ دوم، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.

مغنیه، محمد جواد. (1421ق).فقه الإمام الصادق علیه السلام. جلد4، چاپ دوم، قم: مؤسسه انصاریان.

مکارم شیرازی، ناصر. (بی تا). المسائل المستحدثه فی الطب‌(قسم ثانی).مجله فقه أهل البیت علیهم السلام (بالعربیه)، جلد 10، چاپ اول،قم:مؤسسه دائره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم السلام.

موحدى لنکرانی، محمد فاضل. (1418ق).تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله - الدیات، چاپ اول، قم: مرکز فقهى ائمه اطهار علیهم السلام.

موسوی خویی، سید ابوالقاسم.(1422ق).مبانی تکمله المنهاج.جلد 2، چاپ اول، قم:مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی ره.

ـــــــــــــــ (1410ق). منهاج الصالحین. جلد2، چاپ 28، ، قم: نشر مدینه العلم.

ـــــــــــــــ (1418ق).موسوعه الإمام الخوئی. جلد30، چاپ اول، قم:مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی ره.

موسوى خلخالى، سید محمد مهدى. (1427ق).فقه الشیعه - کتاب الإجاره. چاپ اول، تهران: مرکز فرهنگى انتشارات منیر.

موسوى خمینى، سید روح اللّه. ( بی تا).تحریرالوسیله. جلد2، چاپ اول، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم.

میرزاى قمّى، ابو القاسم بن محمد حسن. (1413ق).جامع الشتات فی أجوبه السؤالات. جلد3، چاپ اول، تهران: مؤسسه کیهان.

نجفى، احمد بن على بن محمد رضا(کاشف الغطاء). (1423ق).سفینه النجاه و مشکاه الهدى و مصباح السعادات. جلد3، چاپ اول، نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.

نجفى، حسن بن جعفر بن خضر(کاشف الغطاء). (1422ق).  أنوار الفقاهه - کتاب الإجاره. چاپ اول، نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.

نجفى، محمد حسن. (1404ق).جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام.جلد 27و43، چاپ هفتم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.

هاشمی شاهرودی، سید محمود. (1423ق).کتاب الاجاره، جلد2،الطبعه الاولی،بی جا: مؤسسه دایره المعارف الفقه الاسلامی.

یوسفى، حسن بن ابى طالب. (1417ق). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، جلد2، چاپ سوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.