| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 851 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,413,800 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,580,478 |
بررسی دلایل اثرگذاری ابیات بی تصویر در دیوان حافظ | ||
| شعر پژوهی(بوستان ادب) | ||
| مقاله 9، دوره 7، شماره 4، اسفند 1394، صفحه 183-214 اصل مقاله (599.84 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jba.2016.3078 | ||
| نویسندگان | ||
| علی نوری* 1؛ مجید عزیزی2 | ||
| 1استادیار/دانشگاه لرستان | ||
| 2دانشجوی دانشگاه لرستان | ||
| چکیده | ||
| چکیده در بیشتر تعاریفی که تاکنون از شعر شنیده‌ایم، تخیّل محوری‌ترین عنصر شعری است. و بسیاری معتقدند بدون حضور آن شعری وجود نخواهد داشت.در نگاه اول، عامل اصلی زیبایی، دل‌انگیزی و اثرگذاری بسیاری از اشعار و حتی ابیات مستقل نیز همین عنصر است؛ اما اگر با دقت به ادوار مختلف شعر فارسی بنگریم، درمی‌یابیمکه بسیاری از ابیات اثرگذار هر دوره، ابیاتی هستند که بدون تمسّک به عناصر خیال انگیز، مخاطبان خاص و عام را تحت تأثیر قرار می‌دهند. دلایل و عوامل اثرگذاری این ابیات را می‌توان در دو بخش برونۀ زبان(شکل) و درونۀ زبان(محتوا) بررسی کرد. بدین صورت: در برونۀ زبان عواملی چون موسیقی (وزن عروضی، قافیه و ردیف)، بسامد بالای فعل و جملات کوتاه به اقتضای معنا، شگردهای دستوری ناظر بر تأویل پذیری متن، گزینش واژگان خاص و ارتباط نهفتۀ آن‌ها و... و در درونۀ زبان، حس و عاطفه، فضاسازی و صحنه‌پردازی، سادگی و منطق پذیر بودن معنا، رعایت اقتضای حال، توصیف‌های اثرگذار، گفت و گو، اندیشۀ والا و فراگیر، استفاده از زبان عامیانه و قرابت تجربۀ شاعر با تجربۀ مخاطبان، درونمایه های خاص و پرمخاطب و جز آن را می‌توان برشمرد. می‌توان گفت از بین عناصر شکلی و محتوایی، حس و عاطفه مهم‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین نقش را به عهده دارد. عاطفه گاه به تنهایی و گاه با شوربخشیدن به دیگر عناصر صوری و محتوایی، عامل اصلی زیبایی و اثرگذاری این دسته از اشعار و ابیات است که بدون حضور آن، دیگر عناصر تأثیر چندانی نخواهند داشت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| "اثرگذاری"؛ "تصویر"؛ "حافظ"؛ "شکل"؛ "محتوا " | ||
| مراجع | ||
|
آقایاری، خسرو؛ وطنی، محسن؛ امینی، افسون و امینی، اسماعیل (1384). عناصر درونی شعر. تهران: سوره‌ی مهر. احمدی، بابک. (1371). از نشانه‌های تصویری تا متن. تهران: مرکز. پورنامداریان، تقی. (1381). سفر در مه (تأملی در شعر احمد شاملو). تهران: نگاه. ثروتیان، بهروز. (1369). بیان در شعر فارسی. تهران: برگ. جبری، سوسن. (1391). «تصویرگری بی صورت خیال در شعر سعدی». بوستان ادب، شماره‌ی 2، صص23-48. حافظ، شمس الدین محمد. (1387). دیوان حافظ.تصحیح قاسم غنی و محمد قزوینی، قم: فراگفت. خاقانی شروانی، افضل‌الدین بدیل. (1388). دیوان اشعار. به کوشش سیدضیاءالدین سجادی، تهران: زوّار. رازی، شمس قیس. (1373).المعجم فی معاییر شعر عجم. تصحیح سیروس شمیسا، تهران: فردوس. رضانژاد[نوشین]، غلامحسین. (1367). اصول علم بلاغت در زبان فارسی. تهران: الزهرا. ریچاردز، آی. اِ. (1375). اصول نقد ادبی. ترجمه‌ی سعید حمیدیان، تهران: علمی و فرهنگی. سپهوند، عزت‌الله.(1391).«بلاغت تطبیقی در حوزه‌ی فارسی و انگلیسی». رساله‌ی دکتری دانشگاه علامه طباطبایی. سعدی، مصلح بن عبدالله. (1383). کلیات سعدی. تدقیق در متن و مقدمه از حسن انوری، تهران: قطره. شفیعی کدکنی، محمدرضا.(1380). صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه. ـــــــــــــــــــــــ.(1381). موسیقی شعر. تهران: نگاه. ـــــــــــــــــــــــ.(1383). ادوار شعر فارسی. تهران: سخن. ـــــــــــــــــــــــ..(1384). شاعر آیینه‌ها. تهران: نگاه. شمیسا، سیروس. (1383). نقد ادبی. تهران: فردوس. صائب تبریزی. (1384). دیوان اشعار. ج1، به اهتمام جهانگیر منصور، تهران: نگاه. طوسی، خواجه نصیرالدین. (1389). اساس الاقتباس. مصحح عزیزالله علیزاده، تهران: فردوس. عروضی سمرقندی، احمدبن عمر. (1379). چهار مقاله. به اهتمام محمد معین، تهران: صدای معاصر. فردوسی، ابولقاسم. (1386). شاهنامه‌ی فردوسی. به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران: مرکز دایرهالمعارف بزرگ اسلامی. فتوحی، محمود. (1386). بلاغت تصویر. تهران: سخن. کروچه، بندتو. (1376). کلیات زیبایی‌شناسی. مترجم فؤاد روحانی، تهران: علمی و فرهنگی. لونگینوس. (1379). رساله‌ی لونگینوس در باب شکوه سخن. ترجمه‌ی رضا سید‌حسینی، تهران: نگاه. موحد، ضیاء. (1391). شعر و شناخت.تهران: مروارید. میرصادقی، جمال. (1385). عناصر داستان. تهران: سخن. وراوینی، سعدالدین. (1389). مرزبان‌نامه. به کوشش خلیل خطیب‌رهبر، تهران: صفی علیشاه | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,366 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,402 |
||