| تعداد نشریات | 24 |
| تعداد شماره‌ها | 852 |
| تعداد مقالات | 7,575 |
| تعداد مشاهده مقاله | 13,420,596 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,583,361 |
نقش و کارکرد کتاب‌های تعلیمات اجتماعی پنجم دبستان و سوم راهنمایی در شکل گیری هویت ملی | ||
| پژوهش‌های برنامه درسی | ||
| مقاله 6، دوره 1، شماره 1، شهریور 1390، صفحه 139-167 اصل مقاله (1.23 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22099/jcr.2012.246 | ||
| نویسندگان | ||
| محمودرضا نوشادی1؛ بابک شمشیری2؛ حبیب احمدی3 | ||
| 1کارشناس ارشد جامعه شناسی دانشگاه شیراز | ||
| 2استادیار دانشگاه شیراز | ||
| 3دانشیار دانشگاه شیراز | ||
| چکیده | ||
| نهادآموزش و پرورش، عامل رسمی انتقال فرهنگ و دا نش به نسل جوان و تضمین کننده‌ی بقا و ثبات جامعه است. بنابراین، توجه کارشناسانه در انتخاب محتوای درسی و پیام‌های آنها، می‌تواند به صحت و سلامت فرآیند شکل دهی هویت ملی و همچنین رشد آن در دانش آموزان کمک نماید. به همین دلیل، مسأله‌ی کلی پژوهش حاضر عبارت است از؛ چگونگی پرداختن کتب تعلیمات اجتماعی پنجم دبستان و سوم راهنمایی، به عنوان مقاطع پایانی دو دوره‌ی تحصیلی، به مقوله‌ی هویت ملی و نیز شناسایی کاستی‌ها و آسیب پذیری‌های هر کدام از آنها در متون درسی. در انجام این پژوهش و پاسخ به مساله تحقیق، از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. در این پژوهش، ده مقوله در مورد با هویت ملی شناسایی شدند. این مقوله‌ها عبارتند از: بعد دینی، سیاسی، ارزش‌ها و هنجارهای ملی، میراث فرهنگی، اسطوره‌های ملی، نمادهای ملی، ویژگی‌های جغرافیایی، خرده فرهنگهای قومی، افتخارات ملی و تجدد. در مجموع یافته‌های به دست آمده از این پژوهش دلالت بر آن دارد، که در کتب نامبرده، به مقوله‌های دینی وسیاسی به عنوان رکن اسلامیت مربوط به پدیده‌ی هویت ملی در حد نسبتاً مناسبی پرداخته شده است. این در حالی است، که برخی دیگر از ابعاد هویت ملی مربوط به ارکان ایرانیت و تجدد به شدت مورد غفلت قرار گرفته اند. ابعاد مذکور عبارتند از: ارزش‌ها وهنجارهای ملی، اسطوره‌های ملی، خرده فرهنگهای قومی، نمادهای ملی و تجدد. با توجه به یافته‌های به دست آمده، بازنگری در اهداف و محتوای برنامه‌های درسی مقاطع دبستان و راهنمایی با تأکید بر پرورش هویت ملی (اسلامی- ایرانی و تجدد) پیشنهاد می‌گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هویت؛ هویت ملی؛ ایرانیت؛ اسلامیت؛ کتاب‌های درسی | ||
| مراجع | ||
|
الف. فارسی احمدی، حبیب. (1382). روان شناسی اجتماعی. شیراز: مرکز نشر دانشگاه شیراز اسدی، مهوش. (1383). راه‌های شناسایی وطن دوستی در دانش آموزان متوسطه‌ی استان قزوین. کارشناسی تحقیقات آموزش و پرورش استان قزوین. حق پناه، جعفر. (1376). هویت ایرانی: چند برداشت. مجله‌ی کیهان فرهنگی. 14 (135): 7. دلاور، علی. (1374). مبانی نظری وعلمی پزوهش در علوم انسانی واجتماعی. تهران: رشد. دوچ، مورتون و کراوس، م؛ روبرت. (1386). نظریه‌ها در روانشناسی اجتماعی. ترجمه‌ی مرتضی کتبی. تهران: دانشگاه تهران. رجایی فرهنگ. (1383). مشکل هویت ایرانیان امروز. تهران: نشر نی. رواسانی، شاپور. (1380). زمینه‌های اجتماعی هویت ملی. تهران: مرکز باز شناسی اسلام و ایران. ساروخانی، باقر. (1378). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سروش، عبدالکریم. (1377). رازدانی، روشنفکری ودینداری. تهران: موسسه‌ی فرهنگی صراط. سروش، مریم. (1380). بررسی عوامل فرهنگی- اجتماعی موثر بر هویت مذهبی جوانان- مطالعه‌ی موردی جوانان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز. سریع القلم، محمود. (1383). متدولوژی فهم هویت ملی. در مجموعة هویت ملی در ایران به کوشش داود میر محمدی، تهران: تمدن ایرانی. شاه سنی، شهرزاد. (1386). تبیین ساز و کارهای مؤلفه‌های جامعه پذیری کتاب‌های علوم انسانی دوره ابتدایی در چارچوب تحلیل انتقادی گفتمان. پایان نامه‌ی دکتری دانشگاه شیراز. شریعتی، علی. (1380). ویژگی‌های قرون جدید. تهران: قلم. شورای تغییر بنیادی نظام آموزش و پرورش. (1372). اهداف پرورشی نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران. تهران: تربیت. شولت، یان، آرت. (1382). نگاهی موشکافانه بر پدیده‌ی جهانی شدن. ترجمه‌ی مسعود کرباسیان. تهران: علمی و فرهنگی. عشوری، زهرا. (1378). تحلیل محتوای داستان‌ها و روایی‌های کتاب‌های فارسی دوره‌ی ابتدایی در سال تحصیلی 77-76 و مقایسه‌ی آن با هدف‌های آموزش و پرورش دوره‌ی ابتدایی. پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی. علاقه بند، علی. (1377). جامعه شناسی آموزش و پرورش. تهران: نشر روان. محسنی، نیک چهره. (1375). ادراک خود: از کودکی تا بزرگسالی: دیدگاه ها، نظریه‌ها و کاربردهای تربیتی و درمانی. تهران: موسسه‌ی انتشارات بعثت. معظم پور، اسماعیل. (1380). هویت فرهنگی در عصر رضاشاه. نامه‌ی پژوهش، 22 و 23: 49-33. مطهری، مرتضی. (1385). خدمات متقابل اسلام وایران، چاپ 32، تهران: صدرا. ملا صادقی، منیره. (1378). نقش فعالیت‌های فرهنگی مدارس در شکل دهی هویت ایرانی دانش آموزان. پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. منادی، مرتضی. (1383). جهانی شدن: دستگاه‌های فرهنگی و جوانان ایرانی. در کتاب آموزش و پرورش و گفتمان‌های نوین. گردآوری توسط محمد علی محمدی و حسین دهقان. تهران: پژوهشکده‌ی تعلیم و تربیت. ملکی، حسن و انتظاری، علی. (1371). کتاب راهنمای معلم تعلیمات اجتماعی سال اول راهنمایی. تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. هادی نژاد، سید هادی. (1374). تحلیل محتوای کتب فارسی سال چهارم و پنجم ابتدایی و مقایسه‌ی آن با هدف‌های آموزش و پرورش دوره‌ی ابتدایی. پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی. هولستی، آر. آل. (1373). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی. ترجمه‌ی نادر سالارزاده امیری. تهران: دانشگاه شهید بهشتی. یاوری، نوشین. (1373). اقوام و قومیت در کتاب‌های درسی. فصلنامه‌ی گفتگو، 3: ب. انگلیسی Carr, D. (2003). Making sense of education. U.K: Routlegdge Falmer Press.
Fereshteh, M. Hussein. (1992). The U. S. and Japaneese education: Should they be compared? Paper presented at Lehigh university's conference on education and economics in technologically advacing countries. Bethlehem, P. A.
Jenkins, R. (1996). Social identity. U. K. Routledge press.
Keller, D. and Dror, I. (1995). Planning non- formal education curricula: the case of Israel. Paper presented at the annual meeting of the American Educational Research Association, San Francisco.
Meskoob, S. (1992). Iranian nationality and the persian language. Washington D.C., Mage Publishers
Miller, D. (1995). On Nationality. U. K. Clerendon Press.
Poole, Ross. (2003). National Identity and Citizenship. In the: Identities, by Linda Martin, Alcoff and Eduardo Mendieta (Eds). U. K. Blackwell publishing.
Siriwardena, R. (2002). National identity, content of education and ethnic perceptions. http // www.Sangam.org / Analysis national- identity. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 7,133 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,401 |
||